«معجزه آبخیزداری»| افزایش ۱۰ برابری درآمد کشاورزان با احداث باغات دیم روی اراضی شیبدار

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ احداث باغات دیم روی اراضی شیبدار از مهمترین سیاستهای وزارت جهاد کشاورزی در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی و امنیت غذایی و نیل به خودکفایی است که از سالهای گذشته در کشور آغاز شده است. طرح توسعه باغات دیم در اراضی شیبدار در مناطقی قابل انجام است که از بارندگی سالیانه 300 میلیمتر به بالا برخوردار باشد. توسعه باغات دیم با فنون و تکنیکهای آبخیزداری و مدیریت آب سبز، دارای آثار و مزایای بسیار زیادی است که همین مساله باعث شده است در سالهای اخیر مدنظر مسئولان واقع شود.

41 میلیون هکتار مستعد باغات دیم روی سطوح شیبدار

طبق مطالعات انجام شده 28 میلیون هکتار از مساحت کشور دارای بارندگی بالای 500 میلیمتر سالیانه و این میزان با احتساب 400 میلیمتر بیش از 41 میلیون هکتار است که مستعد توسعه باغات دیم هستند. طرح توسعه باغات دیم در بسیاری از استانهای کشور مثل گلستان، لرستان، اردبیل، خوزستان، فارس، کرمانشاه، ایلام، خراسان رضوی، کردستان، زنجان، اصفهان، آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و خراسان شمالی  قابل انجام است. تجارب دنیا نشان می دهد بیش از 60 درصد تولیدات کشاورزی در دنیا، دیم است و این در حالی است که در ایران حدود 10 درصد تولیدات دیم داریم و بقیه با آبیاری صورت می گیرد.

بنا به اعلام وزارت کشاورزی چیزی بیشتر از 2 و نیم میلیون هکتار از زمینهای کشور زیر کشت باغ است و از این میان حدود 60هزار هکتار از باغ‌های کشور در سطح شیب‌دار اجرا شده‌اند که استان فارس با مساحت ١٥‌هزار و ٩٥� هکتار رتبه نخست اجرای باغ در سطح شیبدار را دارد. 

الزام قانونی 500 هزار هکتاری احداث باغات در اراضی شیبدار

توسعه باغات دیم روی اراضی شیبدار از تکالیف قانونی است که در قانون برنامه توسعه ششم توسعه بدان اشاره شده است. در ماده 31 قانون برنامه توسعه ششم در الزام دولت به استقرار باغات روی اراضی شیبدار چنین آمده است: دولت موظف است برای حصول اهداف بندهای ششم و هفتم سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی در جهت تأمین امنیت غذایی و نیل به خودکفایی در محصولات اساسی زراعی، دامی و آبزی به میزان نود و پنج‌درصد(95%) درپایان اجرای قانون برنامه و افزایش تولیدات کشاورزی به‌ویژه محصولات دارای مزیت صادراتی، رسیدن به تراز تجاری مثبت، تقویت و تکمیل زنجیره‌های تولید و توسعه صادرات و ارتقای بهره‌وری آب و خاک کشاورزی اقدامات زیر را جهت حصول به شاخص‌های کمی به شرح مندرج در جداول ذیل انجام دهد.... افزایش تولید محصولات راهبردی و تبدیل پانصد هزار هکتار از اراضی شیبدار به باغات

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

اقتصادی بودن و ارزان بودن تبدیل اراضی شیبدار به باغات

همانطور که بیان شد توسعه باغات دیم روی اراضی شیبدار دارای آثار و مزیتهای متعددی است که یکی از این مزیتها، ارزان و اقتصادی بودن آن است؛ به طوری که برای احداث هر هکتار باغ در اراضی شیبدار و کم بازده حدود 15 میلیون تومان لازم است. طبق برآوردهای مسئولان و کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی، چنانچه دیمزارهای کم بازده به احداث باغات  تخصیص یابد، درآمد آن به بیش از 10 برابر خواهد رسید که این مساله نقش موثری در رفاه و بهبود معیشت آبخیزنشینان خواهد داشت.

افزایش بهره وری مصرف آب کشاورزی

یکی دیگر از مزایای توسعه باغات روی سطوح شیبدار، بهره وری مصرف آب است. توسعه باغات دیم روی سطوح شیبدار می تواند بهره وری مصرف آب در باغهای کشور را بین 40 تا 60 درصد افزایش دهد. در چنین شرایطی شاهد 10 درصد افزایش راندمان تولید خواهیم بود.

ایجاد 500 هزار شغل پایدار با توسعه باغات دیم

ایجاد اشتغال پایدار از دیگر مزایای احداث باغات روی اراضی شیبدار است. طبق گفته کارشناسان هر یک هکتار احداث باغ دیم روی اراضی شیبدار یک فرصت شغلی مستقیم و چندین شغل غیر مستقیم ایجاد می کند. از این رو تحقق قانون توسعه برنامه ششم (1396-1400) برای توسعه باغات دیم روی اراضی شیبدار می تواند 500هزار فرصت شغلی پایدار مستقیم ایجاد کند و با احتساب شغلهای غیر مستقیم، تعداد اشتغال به بیش از یک میلیون خواهد رسید.

جلوگیری از فرسایش خاک با توسعه کشت دیم روی اراضی شیبدار

از مزایای دیگر باغهای دیم روی اراضی شیبدار، جلوگیری از فرسایش خاک است. در کشور ما سالانه 16 میلیارد تن فرسایش خاک داریم که با توسعه باغات در اراضی شیبدار شاهد به حداقل رسیدن این میزان فرسایش خاک خواهیم بود. خسارت سالانه فرسایش خاک در کشور ما، 10 میلیارد دلار است. باغات دیم و پوشش گیاهی باعث تثبیت خاک شده و باعث می شود با وزیدن باد یا وقوع سیل، خاک جابجا نشود و فرسایش نیابد.

احداث باغات دیم روی اراضی شیبدار راهکار مقابله با سیل

کشور ایران از کشورهای سیلخیز در دنیاست که هر ساله با سیلهای مخرب و سنگین مواجه است. یکی از علل وقوع این سیلها، تخریب جنگلها و نابودی پوشش گیاهی است. سازمان هوانوردی و فضایی آمریکا (ناسا) ایران در کنفرانسی که در سال 2013 در شهر «پوتسدام» آلمان برگزار شد، اعلام کرد با توجه به متوسط 2 درصد تخریب جنگل در ایران، در کمتر از یک قرن این کشور به بیابان می‌شود. با توجه به میزان تخریب بالای جنگلهای کشور، توسعه باغات دیم به خصوص در استانهایی مثل لرستان و گلستان که از میزان بارش خوبی برخوردار هستند و مستعد وقوع سیل هستند می تواند راهکاری ارزشمند جهت مقابله با سیل باشد. به گفته مسئولان خسارت سیل سال 98 بیش از 50 هزار میلیارد تومان بوده است و توسعه باغات روی اراضی شیبدار می تواند نقش موثری در جلوگیری از این خسارات داشته باشد.

ذخیره آب باران و تلطیف هوا مزیت دیگر احداث باغهای دیم

به نظر می‌رسد احداث باغات دیم در اراضی شیبدار افزون بر صرفه اقتصادی، باعث نفوذ منابع آب ناشی از باران به دل سفره‌های زیرزمینی و جلوگیری از بیابانی شدن کشور و فرسایش خاک خواهد شد و همچنین این باغات می‌توانند به‌ عنوان یک صافی برای تصفیه هوای شهرهای مختلف عمل کند، برنامه‌ای که کارشناسان از آن به‌عنوان ریه‌های زمین یاد می‌کنند. بر اساس یافته­‌های تحقیقاتی 60 درصد اکسیژن جهان را فضای سبز تولید می‌کنند؛ جنگلها و باغات با جذب بخشی از گرمای خورشید در تابستان و در نتیجه کم شدن گرمای زمین و مانع شدن از دست رفتن حرارت زمین در تابستان، سبب معتدل شدن آب و هوا می‌شوند.

ضرورت توجه دولت و مجلس شورای اسلامی

سخن پایانی آنکه با توجه به الزام قانونی مبنی بر توسعه باغات دیم (درختان مثمر) روی اراضی شیبدار و آثار و فواید بیشمار آن از جمله تعادل دمای محیط، حفاظت از خاک در قبال فرسایش آن، تلطیف هوا و تأمین بخشی از مواد غذایی موردنیاز انسان، حفظ قابلیت زراعی اراضی شیبدار، افزایش نفوذ آب به خاک، کاهش رواناب و تغذیه منابع آب های زیرزمینی و در نهایت افزایش درآمد کشاورز، انتظار می رود دولت  و مجلس شورای اسلامی با حمایت از کشاورزان از طریق وضع قوانین موثر و نظارت بر آن، اعطای وام‌های کم‌بهره، تأمین نهال رایگان و خدمات فنی، آموزش و ظرفیت‌سازی و تقویت تولیدکنندگان و خرید تضمینی زمینه توسعه باغات دیم در اراضی شیبدار را فراهم کنند.

انتهای پیام/