گزارش| نقشه جدید ترکیه برای دیرالزور سوریه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، اقدام جدید نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه و توافق نفتی با یک شرکت آمریکایی به منظور استخراج، به‌ روز رسانی و بهره‌برداری غیرقانونی، از سویی اعتراض دولت دمشق را به دنبال آورد و از دیگر سو، موجب واکنش تند مقامات آنکارا شد.

اطلاعات منتشر شده در رسانه‌های عربی و آمریکایی نشان می‌دهد که چند نظامی بازنشسته ارتش آمریکا و مرتبط با پرونده‌های پنتاگون در سوریه و عراق در این ماجرا دست دارند و مایک پامپئو وزیر امور خارجه کابینه ترامپ نیز از کیسه خلیفه بخشیده و اجازه فعالیت در این میادین را در اختیار آنها نهاده است.

حالا مشخص شده که ترکیه به منظور رویارویی با این اقدام پ.ک.ک، برنامه‌ها و اهداف تازه‌ای در سر پرورانده است.

نگاهی به رسانه‌های نزدیک به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، حاکی از این واقعیت است که آنکارا به منظور اتخاذ موضع در برابر همکاری نفتی آمریکا و نهادهای اقماری پ.ک.ک، به دنبال استفاده از ظرفیت‌های قطر و عشایر عرب به منظور قلمروگشایی بیشتر و تغییر وضعیت دیرالزور است.

در دیرالزور چه خبر است؟

چند روز پیش و زمانی که برخی از رسانه‌های منطقه از درگیری اعراب با اعضای نهادهای اقماری پ.ک.ک در یک روستای دیرالزور خبر دادند، کسی با ور نمی‌کرد که این مساله، یک تنش ادامه‌دار و خاص باشد. 

پیش‌تر نیز نیروهای موسوم به ی.پ.گ و «قسد» (نیروی سوریه دموکراتیک) که هر دو تحت امر پ.ک.ک، ضد ترکیه و همسو با آمریکا هستند، با ساکنین منطقه درگیر شده بودند.

اغلب این نیروها، از افراد جوان و کم‌تجربه‌ای هستند که برخی از آنها به تازگی صاحب پست فرماندهی، پایگاه و خودروهای نظامی و قدرت اجرایی شده و با مردم درگیر می‌شوند.

اما حالا مشخص شده که این بار، به صورت کاملاً آشکار و جدی، پای ترکیه در میان است و نهادهای اطلاعاتی ترکیه به دنبال آن هستند که در این مناطق، کردها و اعراب را به جان هم بیندازند.

آنها کشته شدن شیخ الحمود الجد از رهبران قبیله عقیده در روستای الحوائج شرق دیرالزور توسط نهادهای اقماری پ.ک.ک را به عنوان سرآغازی برای درگیری‌های شدیدتر وصف می‌کنند.

سرویس اطلاعاتی میت و ستاد کل نیروهای مسلح ترکیه که پیش‌تر با اقداماتی همچون رساندن یک پزشک ترکمان اخوانی به نام خالد الخوجا به پست ریاست ائتلاف مخالفین و  ایجاد نیروی مسلح موسوم به لشکریان سلطان مراد، از ظرفیت‌های ترکمان‌ها بهره گرفته بودند، حالا برای عشایر عرب دیرالزور هم برنامه دارند.

قطر کجای بازی است؟

آشکار است که ترکیه و قطر از دیرباز در میدان بازی سوریه، شریک بوده و هستند. آنها با حمایت معنی دار از بخش خاصی از ساکنین عرب و ترکمان و تامین تسلیحات و لجستیک و نیز هموارسازی جاده دیپلماسی و ارتباط، عوامل نفوذی خود را به کار می‌گیرند تا در معادلات سوریه، از نفوذ و قدرت بالاتری برخوردار باشند.

قطر مدتهاست به چد تن از سران عشایر عرب شمال سوریه مکان و مامن داده و به آنها اجازه داده که در دوحه، دفتر و امکان ارتباط و سازماندهی داشته باشند و در صورت نیاز به سلاح و هزینه‌های جانبی، در تنگنا نباشند. اما کار میدانی و انتقال سلاح و مهمات بر عهده ترکیه است.

دو عرب دیرالزوری مورد حمایت دوحه و آنکارا

دو عشیره عرب زبان عقیده و زبید، از عشایر متنفذ و پرجمعیت دیرالزور سوریه هستند که هر دو در ماه‌های اخیر، به شکل معنی داری به ترکیه و قطر نزدیک شده‌اند. این گروه از اعراب دیرالزور سوریه، دو چهره سیاسی دارند که یکی از آنها در دیرالزور و دیگری در دوحه قطر است.

مصعب الخفل، از سران عشایر که در قطر زندگی می‌کند، در گفتگو با رسانه‌های ترکیه گفته است:«نیروهای پ.ک.ک که با حمایت آمریکا در دیرالزور حضور دارند، از جانب ما به عنوان نیروی بیگانه و اشغالگر شناخته می‌شوند. لذا یک ماه به آنها فرصت می‌دهم. اگر در ظرف این یک ماه، کل نیروهای خود را از دیرالزور خارج کنند، حرفی نداریم. اما اگر حتی یک پایگاه آنها باقی بماند، در همه مناطق به شکل مسلحانه و رو در رو با آنها خواهیم جنگید.»

چهره دوم نیز از خاندان الخفل است و اسماعیل عسگر خفل نام دارد. او به سبک نهادهای غیردولتی ترکیه، عشایر را سازماندهی کرده و همه او را به عنوان رئیس انجمن قبایل عقیده و زبیده می‌شناسند.

اسماعیل عسگر که هر ماه یک بار به استان کُردی – عربی شانلی اورفا در مرز ترکیه و سوریه سفر کرده و با عشایر عرب ترکیه نیز ارتباط برقرار کرده، در مورد تحولات اخیر گفته است:«ما سلاح و مهمات ناچیزی در اختیار داریم، اما با این وجود، علیه تروریست‌ها خواهیم جنگید. در صورتی که ترکیه برای ما سلاح و مهمات فراهم کند، مبارزه ما بهتر و راحت‌تر پیش خواهد رفت.» 

حالا ترکیه به دنبال آن است که کل عشایر عقیده و زبید را علیه پ.ک.ک به حرکت درآورد و آنها را به جنگ وادارد. اما فعلاً دو مانع مهم وجود دارد:

اول این که آمریکایی‌ها وارد این پرونده شده و نمی خواهند درگیری روی دهد و به طور مداوم در حال رایزنی با سران عشایر هستند.

دوم این که بخش قابل توجهی از اعراب دیرالزور و مناطق دیگر، در چهارچوب بزرگترین نهاد اقماری مسلح پ.ک.ک در سوریه یعنی «قوات سوریا دموکراتیک» (قسد) سلاح به دست گرفته و آنان نیز در مناصب اجرایی دفاکتوی نظامی و اداری، دارای امتیازاتی هستند که نمی‌خواهند این امتیازات را از دست دهند.

به عبارتی روشن، در دو سوی دو جبهه، دو رقیب برای به دست آوردن دل عشایر عرب شمال سوریه، در حال رقابت هستند. آمریکا و پ.ک.ک در یک جبهه مشترک و ترکیه و قطر در جبهه مقابل آنها.

البته تاکنون خبرهایی نیز منتشر شده دال بر این که عربستان سعودی و امارات متحده عربی نیز وارد این بازی شده و آنان نیز در ضلع مقابل ترکیه قرار گرفته‌اند.

انتهای پیام/