شبهات عاشورایی|آیت الله غروی: نسبت «خارجی» به امام حسین فاقد سند معتبر است

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، یکی از اصطلاحاتی که در قاموس مفاهیم قیام امام حسین (ع) با آن مواجهیم، «خارجی» شمردن اهل‌بیت وحی (ع) به ویژه امام حسین علیه‌السلام توسط کوفیان و شامیان است؛ این عبارت گویای آن است از آنجایی که اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام در غربت قرار گرفتند و فضایل ایشان به باد فراموشی سپرده شد، مردم به این باور رسیده بودند که یزید حاکم بر حق مسلمانان است؛ از این جهت خروج امام حسین (ع) علیه او مغایر با احکام دین است؛ از این جهت ایشان را «خارجی» به معنای خروج علیه حاکم وقت نامیدند.

اما با اندکی تأمل در تاریخ در می‌یابیم کوفیانی که به امام حسین (ع) در حجم وسیعی نامه نوشتند، از یک سو قطعاً نسبت به فضایل ایشان آگاهی داشتند و از دیگر سو یزید را خلیفه برحق نمی‌دانستند و از دست ظلم و فساد او و بنی‌امیه به ستوه آمده بودند.

آیت‌الله محمدهادی یوسفی غروی محقق تاریخ اسلام و نویسنده کتاب «وقعة الطف» که بازسازى شده اخبار ابو مخنف ازدى درباره واقعه کربلا است نیز معتقد است چنین عبارتی دارای سند تاریخیِ معتبر نیست. وی در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید این اصطلاح در کوفه اصلاً زمینه نداشت؛ چرا که کوفیان اهل‌بیت را می‌دیدند و می‌شناختند و امکان نداشت که ایشان را خارجی بنامند. در شام هم هیچ خبر معتبری و در هیچ متن و منبعی گزارش نشده است که به اهل‌بیت و امام حسین نسبت خارجی بدهند.

وی افزود: کسانی که معتقدند امام حسین (ع) را به دلیل اینکه علیه حاکم وقت خروج کرده خارجی نامیدند، شاید با منبع این ادعا آشنا نیستند. یا آن عده که منبعی بر گفتار خود دارند استناد به این می‌کنند که ابن زیاد ملعون به شریح قاضی گفت و او نوشت: «إنّ الحُسین خَرَجَ عَن حَدّهِ فَیُقتَلُ بِسَیفِ جَدّهِ»؛ یعنی امام حسین از حد خود خارج شد و با شمشیر جدش کشته شد. در حالی که در هیچ منبعی چنین حرفی در جایی که قابل قبول و دارای سند و مدرک باشد وجود ندارد.

آیت‌الله غروی ادامه داد: آیت‌الله سیدمحمدعلی قاضی طباطبایی مشهور به شهید محراب، در کتاب «تحقیق در نخستین اربعین سیدالشهداء» نقل کرده که این جمله اصل ندارد. وی می‌نویسد یک منبریِ روضه‌خوان و کم‌سواد کتاب «مَعالِی السّبْطَیْن» مهدی حائری مازندرانی را در دست گرفته بود و از این دست جملات نقل می‌کرد، در حالی که در این کتاب اسناد معتبری نقل نشده است و از عبارت‌هایی مثل رُویَ و حُکیَ؛ یعنی روایت شده و حکایت شده در اسناد روایات استفاده شده است. جالب اینجاست که آن منبری با استناد به کتابی که خود آیت الله قاضی در تبریز چاپ کرده بود، احتجاج می‌کرد، اما در وهله اول خبر نداشت.

این محقق و پژوهشگر معاصر تاریخ اسلام درباره ریشه خارجی خواندن امام حسین (ع) به ماجرای دیگری اشاره کرد و گفت: شخصی به نام «مسلم جسّاس» یعنی گچ‌کار، آن هنگام که کاروانیان را وارد کوفه شدند، نقل می‌کند، من در دارالعماره بودم و داشتم گچ‌کاری می‌کردم. دیدم همهمه و سروصدای عجیبی در شهر بلند شده است. از یکی از خدمه دارالعماره سؤال کردم چه خبر است؟ این همهمه و سروصدا برای چیست؟ گفت: یک خارجی خروج کرده بر یزید و اینها را کشته‌اند و بعد هم خاندانش را به اسارت گرفته‌اند؛ «یَأتونَ برأسٍ خارِجی خَرَجَ عَلى یَزید». این خبر تا قبل از دهم هجری جایی پیدا نشده و یک دفعه سر و کله آن در منابع پیدا شده است و خودم اعتباری بر آن نمی‌گذارم همچنان که خود حاج شیخ عباس قمی چنین خبری را موثق نمی‌داند.

انتهای‌پیام/