گزارش| ترکیه و نگاه به سیاست آمریکا درباره مدیترانه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ترکیه در شرایطی سالروز روز 30 آگوست و سالگرد عملیات آزادسازی بزرگ سال 1922 میلادی را جشن گرفت که این کشور برای رسیدن به اهداف جدید، در چندین جبهه با دردسرها و مشکلاتی روبرو شده است.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه امروز پس از نثار تاج گل بر مقبره آتاتورک، در دفتر یادبود او مطالبی نوشته که در سطور آن‌، به موضوع شرق مدیترانه اشاره کرده است.

همین موضوع به خوبی می‌تواند نشان دهد که تحرکات جدید دولت ترکیه در مدیترانه تا چه اندازه برای تیم رئیس‌جمهور اهمیت پیدا کرده و به اولویت سیاسی درجه یک تبدیل شده است.

متن اردوغان برای آتاتورک
اردوغان در دفتر یادبود مقبره موسس نظام جمهوری ترکیه چنین نوشت:" آتاتورک عزیز! در نود و هشتمین سالگرد پیروزی ما و مبارزه ملی استقلال، از ذات عالی شما و شهدای عزیزمان یاد می کنیم. شما جمهوری ترکیه را همچون یک امانت به ما سپرده اید. ما برای ارتقا، تلاش، تقویت همه جانبه، رساندن ترکیه به تمدن های معاصر و فراتر از آنها، تلاش می‌کنیم. ما مصمم هستیم که در سال 2023 میلادی و در شرایطی وارد یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه شویم که کشورمان از لحاظ اقتصادی، نظامی، سیاسی و دیپلماتیک قدرتمندتر باشد و همچنین تبدیل به کشوری مستقل تر و مرفه تر شود. از سوریه تا لیبی، از دریای سیاه تا دریای سفید، از حوزه استحصال انرژی تا حوزه مبارزه با ترور در چندین حوزه پیروزی هایی به دست آورده‌ایم که نشان دهنده اراده راستین ما برای حفظ حقوق و منافع کشور است. ترکیه، به ویژه در شرق مدیترانه، در برابر تهدید، سر فرود نخواهد آورد و بر اساس حقوق بین‌الملل و توافقات دوجانبه منابع و منافع خود را حفظ خواهیم کرد روحت شاد."
تحلیل اجمالی متن کوتاهی که اردوغان در دفتر یادبود مقبره مصطفی کمال نوشته، نشان می‌دهد که او علاوه بر طرح مسئله خواسته‌های دولت خود در شرق مدیترانه، به دنبال این نیز هست که تحرکات ترکیه را همچون یک اتفاق ملی و حماسه مهمی نشان دهد که نیاز به حمایت همه جانبه تمام اقشار جامعه دارد و با این اقدام عملاً سیگنال‌هایی برای کمالیست ها و جریانات ملی‌گرای دور از ائتلاف جمهور نیز فرستاده است تا شاید بتواند با استفاده از این تدبیر، در مسئله شرق مدیترانه آنان را کنار خود نگه دارد.

نگرانی از اروپا، ابهام در مورد آمریکا
طی چند روز اخیر، بسیاری از سران اتحادیه اروپا از جمله آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان و همچنین ژوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در سخنرانی  و پیام‌های کوتاه خود نشان داده‌اند که به طور جدی قصد دارند در برابر ترکیه ایستادگی کنند و نشان دهند که در معادله‌ای که یک سوی آن کشور اسلامی ترکیه و سوی دیگر کشور اروپایی یونان و قبرس جنوبی قرار دارد، اتحادیه حاضر به حمایت از سیاست آنکارا نخواهد بود.
البته در حال حاضر مسئله و معضل تیم اردوغان، فقط همراهی یا عدم همراهی اتحادیه اروپا نیست. بلکه مسئله اینجاست که مسئولان اتحادیه اروپا دم از تحریم زده‌اند و اگر تحریم را به شکل عملی پیاده کرده و اقتصاد بی‌ثبات ترکیه را تحت فشار بیشتری قرار دهند، دولت اردوغان برای تنظیم بازار و پاسخ دادن به مخالفین، با مشکلات بیشتری روبرو خواهد شد.

چرا که همین حالا هم ترکیه با مشکلات اقتصادی مشکل جدی روبرو است که برخی از آنها عبارتند از: افزایش آمار بیکاری، پرداخت هزینه‌های سنگین ناشی از شیوع گسترده ویروس کرونا، ورشکستگی بسیاری از شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی، تعطیلی حوزه های تجارت و توریسم، کسری بودجه و ناتوانی در پرداخت هزینه‌های جاری اداره کشور.

در چنین شرایط سختی اگر اتحادیه اروپا هم ترکیه را تحریم کند و به عنوان مثال در هر دو حوزه حساس تجارت و توریسم، ترکیه را با مشکلات جدی روبرو کند و هزینه های گمرکی بیشتری بر بخش واردات و صادرات ترکیه اعمال شود، در آینده‌ای نزدیک، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه برای توجیه سیاست خارجی و پاسخ دادن به مخالفین و منتقدین، مشکلات بیشتری خواهد داشت.
ترس و نگرانی از رویکرد جانبدارانه اتحادیه اروپا، ترجیح دادن منافع یونان و قبرس جنوبی بر اهداف ترکیه و احتمال اتخاذ تصمیماتی مبتنی بر تحریم مالی، ترکیه را نسبت به اروپا نگران کرده است.

اما واقعیت این است که تیم اردوغان، مطلقاً به این اندازه نگران رویکردها و تصمیمات آمریکا نیست چرا که رفته رفته نخستین دوره مسئولیت دونالد ترامپ به پایان می‌رسد و حالا در واشنگتن، هر دو آوردگاه جمهوری خواه و دموکرات، وقت و مجال آن را ندارند که حتی در اولویت سوم و چهارم نیز، به این بپردازند که تحرکات ترکیه برای بهره برداری بیشتر از منابع انرژی شرق مدیترانه، تا چه اندازه به نفع یا به ضرر آمریکاست.

در نتیجه، تیم اردوغان، فعلاً در حوزه‌های حساسی همچون عراق، سوریه و لیبی که شاید برای واشنگتن، اهمیت بیشتری داشته باشند، تا حد زیادی سکوت اختیار کرده است.

در این فضای مه آلود، آنکارا هنوز تصور دقیقی از نتایج رویکرد مدیترانه‌ای کاخ سفید در فردای انتخابات آمریکا ندارد و نگرانی از واکنش های احتمالی تند اتحادیه اروپا، فعلاً بر سیاست‌های تیم اردوغان تاثیر خود را دارد.

اما اگر تیم جو بایدن پیروزی را به دست آورد و رویکرد تعاملی بهتر و مطلوب‌تری در قبال اتحادیه اروپا در پیش رو بگیرد و قصد آن را داشته باشد که در محیط حساس شرق مدیترانه دست و پای ترکیه را ببندد، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، دچار مشکلات بیشتری خواهد شد.

انتهای پیام/