جهان از گردشگری انبوه به‌سمت گردشگری تخصصی پیش می‌رود/ طراحی سامانه‌ آن‌لاین برای صدور مجوزهای گردشگری کشاورزی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ اهمیت گردشگری برای دستیابی به اقتصاد پایدار مدتهاست که دغدغه مسئولان این حوزه و سیاست‌گذاران حوزه اقتصادی است، چرا که الگوی موفق دستیابی به اقتصاد پایدار مبتنی بر گردشگری، در همسایگی کشور خودمان قابل بررسی است. برای توسعه گردشگری می‌توان به راهکارهای خلاقانه‌ای دست پیدا کرد و یکی از این راهکارها که هم می‌تواند به توسعه گردشگری روستایی منجر شود و هم به اقتصاد کشاورزان فصلی کمک کند، توسعه گردشگری کشاورزی است، در همین رابطه با مهدی بهاروند مسئول بخش گردشگری روستایی و کشاورزی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور گفت‌وگو کردیم که می‌خوانید؛

تسنیم: ابتدا یک توضیح راجع به جزئیات اجرای طرح گردشگری کشاورزی در کشور بفرمایید، و آیا تمرکز بر این حوزه می‌تواند بخشی از آسیبهای حوزه گردشگری را که در بدترین وضعیت خود به‌سر می‌برد جبران کند؟

گونه‌های مختلفی از گردشگری در دنیا وجود دارد که با شیوه‌های مختلف مورد بهره‌برداری و استفاده قرار می‌گیرد، بعد از این بهره‌برداری هم برای این شیوه‌ها مستندنگاری و به‌نوعی تجارب را مکتوب می‌کنند. در کشور ما هم پتانسیل گردشگری کشاورزی وجود دارد، ما هم تنوع اقلیم و تنوع محصولات را داریم. گروه هدف کشاورزی هم خودشان متقاضی ورود به این حوزه گردشگری هستند.

وقتی این حجم از تمایل را دیدیم گفتیم که باید مجوزهای این حوزه را ساختارمند کنیم تا امکان حمایت و نظارت بر عملکرد افراد در این عرصه وجود داشته باشد. همان‌طور که می‌دانید بخش زیادی از کشاورزان ما در کشور، کشاورزان تک‌محصولی هستند و از زمانی که یک محصول را برداشت می‌کنند، تا زمان کاشت محصول بعدی بیکار هستند.

با همین نگاه قصد داشتیم ایجاد یک ارزش افزوده در حوزه کشاورزی داشته باشیم تا افرادی که در این حوزه فعال هستند علاوه‌بر اینکه روی شغل اصلی خود که کشاورزی است تمرکز داشته باشند از مزایای حوزه گردشگری هم بهره‌مند شوند.

گردشگر وارد مزرعه آنها می‌شود و تجربه کشاورزی را لمس می‌کند و در این حوزه می‌تواند آموزش اولیه را هم ببیند، در مرحله بعد امکان پذیرایی با غذاهای محلی و اقامت در اکوسیستم کشاورزی برایش فراهم می‌شود. گردشگری که تا به حال چنین سبک زندگی را تجربه نکرده‌ است این تجارب را به دست می‌آورد و لذت می‌برد، کنارش هم یک کمک مالی به کشاورزان ما می‌شود.

پس با این عملکرد می‌توان درآمدی فزاینده برای کشاورز ایجاد کرد. با ایجاد این سبک از گردشگری علاقه‌مندانی که حتی شغل اصلی‌شان کشاورزی هم نیست ممکن است بخواهند به این حوزه ورود کنند، اما ممکن است تجربه کار کشاورزی را نداشته باشند که این افراد هم می‌توانند از این فرصت استفاده کنند.

با این سیاست‌گذاری‌ها گردشگری کشاورزی هم کنار حوزه‌های تخصصی دیگری مانند اکوتوریسم، ژئوتوریسم، گردشگری فرهنگی، گردشگری ماجراجو ساختارمند می‌شود و با این اتفاق می‌توانیم ادعا کنیم گونه‌ای تازه از گردشگری در کشور پا گرفته است.

تسنیم: با توجه به مزایایی که گفتید، حوزه گردشگری کشاورزی می‌تواند جذابیت‌های زیادی ایجاد کند و کمی از زیان‌های موجود در این بخش، به‌خصوص بعد از بحران کرونا را جبران کند، اما باید بررسی کرد؛ توسعه این حوزه تا چه‌اندازه پیشرفت کرده‌ است؟

پیش از توضیح میزان توسعه گردشگری کشاورزی باید به این موضوع اشاره کنم که پیش از این عده‌ای به‌صورت پراکنده در این حوزه فعالیت می‌کردند، منتها به‌دلیل فقدان سازوکارهای اجرایی و قانونمند مشکلاتی داشتند، به‌عنوان مثال به‌دلیل اینکه از مجوز‌های لازم برخوردار نبودند هنگامی که گردشگران در این اماکن اقامت پیدا می‌کردند با نهادهای نظارتی مشکلاتی پیدا می‌کردند. کشاورزان برای اسکان گردشگران مجوز لازم را نداشتند و همین موضوع باعث می‌شد نهادهای نظارتی به این موضوع ایراداتی وارد کنند.

پس ما یک جامعه متقاضی برای ایجاد این سبک از گردشگری داشتیم و تمامشان برای اجرای درست این سبک گردشگری درخواست مجوز داشتند منتها برای این موضوع دستورالعمل مشخصی وجود نداشت که ما بخواهیم به اینها نحوه صدور مجوز را توضیح بدهیم.

در مرحله اول ما یک دستورالعمل برای این کار به‌نگارش درآوردیم و برای نگارش این دستورالعمل از جهاد کشاورزی و افراد صاحب‌نظر در این حوزه مشورت گرفتیم، در نهایت دستورالعمل آماده شد و به امضای وزیر محترم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درآمد، حالا هم این دستورالعمل به استانهای مختلف برای اجرا ابلاغ شده‌ است.

تسنیم: برای افزایش سرعت عملیاتی‌شدن این دستورالعمل و رشد حوزه گردشگری کشاورزی از پتانسیل‌های فضای مجازی و فناوری اطلاعات هم استفاده شده است؟

بله، بعد از مراحلی که ذکر شد در حال طراحی سامانه‌ آن‌لاینی هستیم که متقاضیان دریافت مجوز از طریق آن اقدام کنند و درخواست خودشان را ثبت کنند. این درخواست‌ها به استان‌های مرتبط ارسال می‌شود و در کمیته‌های گردشگری مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نهایت مجوز لازم صادر می‌شود.

البته یک مرحله بعد از صدور مجوز هم وجود دارد و به ضوابط فنی این بحث بازمی‌گردد که در این مرحله جزئیات اجرای این پروسه توصیف می‌شود. در جزئیات اجرایی ذکر می‌شود که اگر یک نفر بخواهد در حوزه گردشگری کشاورزی ورود کند چه ضوابطی را باید رعایت و به چه شکل عمل کند. این ضوابط مانع از ایجاد مشکلات و یا تخریبهای زیست‌محیطی می‌شود.

امضای تفاهم‌نامه گردشگری با جهاد کشاورزی

تسنیم: آیا در طراحی این سازوکارهای اجرایی و فنی مشکلاتی را هم که ممکن است در آینده به وجود بیاید پیش‌بینی کرده‌ و راه‌حلی برایش در نظر گرفته‌اید؟

بله، این موارد در دستورالعملها در نظر گرفته شده است و حتی پیوست‌های امنیتی را هم مورد توجه قرار داده‌ایم تا کسانی که مجوز می‌گیرند به مشکل نخورند، در این زمینه باید موضوعاتی چون اطفای حریق یا گزندگی حشرات و مواردِ ریز دیگر هم مورد توجه قرار بگیرد.

جدای از این مواردی که ذکر شد مشکلات اصلی ما مشکلات ساختاری و قانونی است که برای رفع آن لازم بود مشارکت تنگاتنگی با جهاد کشاورزی داشته باشیم و کنار اینکه دستورالعمل را با هماهنگی آنها به‌نگارش درآوردیم قصد داریم یک تفاهم‌نامه هم با آنها به امضا برسانیم.

گردشگری کشاورزی نباید باعث تخریب اراضی کشاورزی شود

دغدغه‌ای که هم ما در معاونت گردشگری و هم دوستان ما در جهاد کشاورزی دارند این است که اراضی کشاورزی را از دست ندهیم و این کار بر حوزه کشاورزی تأثیر منفی نگذارد، باید این اراضی حفظ شوند و کنار آنها شاهد توسعه کار گردشگری باشیم نه اینکه این اراضی دچار آسیب شوند و این امر در نهایت باعث تغییر کاربری شود. تا این اراضی وجود دارند ما می‌توانیم در حوزه گردشگری کشاورزی جذب داشته باشیم.

البته باید این موضوع را هم یادآوری کنیم که وقتی از گردشگری کشاورزی می‌گوییم تنها بحث ما اراضی نیستند و شامل شیلات و دام‌پروری و حوزه‌های متنوع دیگر هم می‌شود.

تسنیم: با توجه به شرایط فعلی در حوزه گردشگری آیا با توسعه گردشگری کشاورزی امکان بهبود اوضاع بخشی از وضعیت گردشگری کشور وجود دارد؟

ببینید، همه می‌دانیم که در شرایطی هستیم که حوزه گردشگری به‌صورت کلی در وضعیت بدی قرار دارد و محدود به یک کشور یا دو کشور نیست؛ مقاصد مهم گردشگری دنیا آسیب دیده‌اند. روندی که در حوزه گردشگری پیش گرفته‌ایم حرکت از گردشگری انبوه به‌سمت گردشگری تخصصی است که یکی از مصادیقش گردشگری کشاورزی است، جهان هم به‌سمت گردشگری کشاورزی پیش می‌رود و امیدواریم این رویکرد تغییری در وضعیت گردشگری به وجود بیاورد.

انتهای پیام/+