سامانه "نجف" میزکاری برای پژوهشگران علوم اسلامی/ پذیرش ۳۱ مقاله و رونمایی از ۴ کتاب

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، نشست نخستین همایش ملّی هوش مصنوعی و علوم انسانی با شعار استفاده از فناوری اطلاعات و فضای مجازی با حضور بهروز مینایی دبیر علمی همایش و رئیس دانشکده کامپیوتر دانشگاه علم و صنعت و محمدرضا قاسمی دبیر اجرایی همایش در باشگاه خبرنگاران پویا (تسنیم) برگزار شد.

بهروز مینایی در این نشست طی سخنانی گفت: سال‌های زیادی است که حوزه علمیه قم در بکارگیری فناوری اطلاعات برای پردازش علوم اسلامی و انسانی پیشتاز بوده است. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی زیر چتر حمایت رهبر انقلاب، علاوه بر دیجیتالی کردن تمام متون اسلامی، با همکاری که با مرکز مدیریت حوزه علمیه قم داشت، تمام متون درس خارج رایج در حوزه را به شکل دیجیتالی برای بسیاری از کشورها و مؤسساتی که خواهان این مطالب بودند، آماده کرد.

وی افزود: جستجو در این منابع ساده بود، اما با ظهور تکنولوژی یادگیری عمیق و فناوری‌های روز هوش مصنوعی در پردازش متن، حوزه علمیه هم به این اندیشید که باید از این فناوری‌ها در پردازش هوشمندانه متن استفاده کند. موتور جستجوی ویژه‌ای برای این طراحی شد، این موتور به عنوان یک دستیار تمام آنچه را پژوهشگر نیاز دارد در اختیارش قرار می‌دهد.

«این اقدام از دو سال پیش آغاز شد و فعلاً به موتور جستجوی «جُهد؛ جستجوی هوشمند دانش در علوم اسلامی» رسیدیم که در این پایگاه به صورت برخط راه‌اندازی شده است، تمام درس‌های خارج‌ اساتید حوزه علمیه در قم یکی از اطلاعات و بخش‌های این سامانه است. مخزنی که ما تدارک دیدیم شامل تمام منابع اسلامی است؛ این گام اول ما است. ارتباط هوش مصنوعی و علوم اسلامی با این کار آغاز شده و سال آینده در گام دوم مسأله هسته‌شناسی معانی در قالب اتصال مفاهیم به داخل متن را انجام می‌دهیم. همچنین گام سوم ما برای دو سال آینده خواهد بود که در آن به استخراج مفاهیم قابل تأمل از دل متن خواهیم پرداخت.»

وی با بیان مطلب فوق گفت: بنای ما تکروی نیست، بلکه حوزه با همت آیت‌الله اعرافی رئیس حوزه‌های علمیه کشور، 5 مؤسسه را در آغاز کار همراه کرد؛ مؤسسه اشراق و عرفان، جامعة المصطفی العالمیه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور، دفتر تبلیغات اسلامی و حوزه علمیه مشکات.

دبیر علمی همایش هوش مصنوعی و علوم انسانی اضافه کرد: حدود یک سال پیش فراخوان مقاله این همایش اعلام شد، تلاش ما جلوگیری از موازی‌کاری بود تا تمام اقدامات ارزشمند در این حوزه یکجا جمع‌آوری و عرضه شود؛ از این‌رو روی اصل استفاده از هوش مصنوعی با چالش‌ها و فرصت‌هایش تمرکز کردیم تا چالش‌های آن چاره‌سازی و فرصت‌های آن بیشتر برجسته شود.

مینایی خاطرنشان کرد: شخصی‌سازی این موتور جستجو در حوزه قضاوت کاری است که در حال پیگیری است و مذاکراتی نیز انجام شده تا نیازهای آنان نیز از این طریق رفع شود. این تلاش‌ها همگی اکنون در سامانه‌ای با عنوان «نجف؛ ناصر جامع فقیه" آماده شده که به زودی مراسم رونمایی از آن برگزار می‌شود.

وی از برپایی نمایشگاهی در حاشیه این همایش خبر داد و گفت: کسانی که تاکنون درباره الگوریتم اجتهاد، شیوه کار فقه و ... تولیداتی داشته‌اند، اندیشه خود را در این نمایشگاه در معرض عموم مخاطبان قرار می‌دهند. به عنوان مثال اگر مبنایی رجالی وجود دارد که بر اساس آن، دامنه انتخاب صحت و سقم حدیثی و سلسله سند راویان که در حدیث قرار گرفتند، شناسایی شود؛ اگر احیاناً در سلسله سند افتادگی باشد و ...، به راحتی به وسیله این موتور جستجو، رفع مشکل امکان‌پذیر است؛ تازه این فقط در زمینه علم رجال است؛ این موتور تا جایی که بتواند محقق را کمک می‌دهد.

«به دبیرخانه همایش ملی هوش مصنوعی و علوم انسانی 72 مقاله ارائه شده که 60 داور از دانشگاه‌های تهران و شهرستان‌های مختلف کشور به ارزیابی مقالات خواهند پرداخت. از تعداد دانشگاه‌هایی که در این همایش با ما همکاری دارد از 18 دانشگاه داوران به انتخاب مقالات برتر می‌پردازند به طوری که 31 مقاله که 41 درصد از مقالات را به خود اختصاص می‌دهد انتخاب شده است و 22 مقاله دیگر که 24 درصد مقالات را شامل می‌شود در قالب مقالات پوستری انتخاب شده است و مقالات برتر در ژورنال‌های معتبر منتشر خواهد شد.»

محمدرضا قاسمی دبیر اجرایی همایش نیز طی سخنانی گفت: رهبر معظّم انقلاب فرمودند ما امروز در مرحله دولت‌سازی قرار داریم؛ اگر بخواهیم این دولت‌سازی را عمیق و دقیق انجام دهیم، طبیعتاً نیاز به نظریه‌‌های اجتماعی داریم؛ اینها ساخته نمی‌شود جز اینکه ما ابزارهای لازم آن را در اختیار متفکران قرار دهیم.

دبیر اجرایی همایش افزود: با توجه به تعدد حوزه‌های دانشی در این زمینه و عدم امکان اینکه یک نفر بتواند در تمام حوزه‌ها صاحب‌نظر بشود، کار تا حدودی زیادی برای محققان و دانشمندان حوزه علوم اسلامی سخت شد. اگر ابزاری بتواند این روش را تسریع کند قطعاً مورد استقبال جامعه حوزوی قرار می‌گیرد. در عرصه اقتصاد، سیاست و سبک زندگی و ... نیاز به نظریه‌های اسلامی داریم؛ زمینه تحقق این نظریه‌ها باید توسط حوزه‌های علمیه، مسئولان و دغدغه‌مندان مهیا شود؛ یکی از این زمینه‌های مؤثر، استفاده صحیح و به موقع از تکنولوژی است؛ یکی از تکنولوژی‌هایی که امروز در اختیار حوزه قرار گرفته، هوش مصنوعی است.

وی خاطرنشان کرد: مراسم رونمایی از این اثر یکشنبه 27 مهرماه با حضور آیت‌الله اعرافی در مدرسه علمیه معصومیه قم برگزار می‌شود؛ عنایت ایشان به این موضوع تا حدی است که شعار سال حوزه‌های علمیه را «حوزه علمیه و فضای مجازی» قرار دادند.

«برای ارتباط هوش مصنوعی و علوم انسانی و همچنین برگزاری همایش، در آذرماه  سال 1398 یک شورای سیاستگذاری شکل گرفت و پس از مشخص شدن محورهای علمی این همایش، فراخوان را اعلام کردیم که در این رابطه از سوی دانشگاه‌ها و حوزه‌ها مشارکت خوبی انجام شد. سپس دبیرخانه این همایش را در تهران و قم مستقر کردیم و با ارتباط با مراکز علمی تفاهم‌نامه‌هایی را برای مشارکت‌های اجرایی منعقد کردیم.»

وی با بیان مطلب فوق گفت: 10 پیش‌نشست در مراکز دانشگاه‌ها و حوزه‌ها برای این همایش تاکنون برگزار شد. خروجی این پیش‌نشست‌ها قرار است در قالب سه کتاب در روز همایش رونمایی شود. همچنین کتاب دیگری هم به همت گروه علمی همایش با عنوان «هوش مصنوعی در علوم اسلامی» و همین‌طور کتاب مجموعه مقالات رسیده، رونمایی می‌شود.

قاسمی اضافه کرد: از برخی مراجع تقلید درخواست کردیم تا پیامی درباره موضوع این همایش داشته باشیم؛ این درخواست از مقام معظّم رهبری هم صورت گرفته اما تاکنون خبری درباره پذیرش این موضوع به ما نرسیده است. دبیرخانه دائمی همایش در روز افتتاحیه فعال می‌شود و به عنوان مرکز دستاوردها فعالیت خود را شروع و از ظرفیت‌های ایجاد شده استفاده می‌کند. 

انتهای پیام/