تأثیر زبان قرآن بر شعر مولوی/ نگاهی دوباره به میراث ماندگار خداوندگار عرفان و عشق

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، چاپ پنجم از کتاب «در سایه آفتاب»، به قلم تقی پورنامداریان، استاد زبان فارسی و پژوهشگر از سوی نشر سخن روانه کتابفروشی‌ها شد و در دسترس علاقه‌مندان به مطالعه در حوزه ادبیات کلاسیک قرار گرفت.

پورنامداریان که سابقه پژوهش در آثار عرفانی دارد، در کتاب «در سایه آفتاب» کوشیده تا منشأ عادت‌ستیزی‌های شعرهای مولوی را در زبان و بیان بشناسد و معرفی کند. وی به همین منظور بحثی از «عشق و غزل » مطرح ساخته است تا امکان مقایسه شعر مولوی با میراث شعری قبل از او و تجدد و تحولی که او در این سنت به وجود آورده فراهم آید.

بخش بعدی کتاب به بررسی زبان قرآن اختصاص دارد; به ویژه به آن بخش از شیوه بیانی خاص قرآن توجه شده که بیشتر بر ذهن مولوی تأثیرگذارده است. پورنامداریان در یکی از جلسات نقد و بررسی کتاب خود، یکی از انگیزه‌ها و دلایل اصلی نگارش کتاب «در سایه آفتاب» را ویژگی‌ها و عادت‌ستیزی‌های زبانی قرآن کریم و تأثیر آن بر مولوی می‌داند. او در این‌باره گفته است: یک بخش از انگیزه‌ من برای تألیف این کتاب، مسائلی است که برای هر شخص مسلمانی واضح است. عادت ستیزی‌های متنوعی در قرآن وجود دارد و افراد زیادی در قرآن سخن می‌گویند؛ گاه حتی پرندگان و حیوانات نیز سخن می‌گویند، اما تغییر سخن از متکلمی به متکلم دیگر در قرآن هیچ قرینه‌ای ندارد و این عدم قرینه سبب می‌شود، گمان کنیم که زبان آن با زبان هنجار مغایر است. علت اساسی خلاف عادت‌های زبانی‌ای که در قرآن مطرح هستند، بافت زبانی حاکم بر آن است که با بافت ارتباط سخنگویی ما مغایرت دارد، در قرآن خداوند به جای همه صحبت می‌کند؛ یعنی در حالی که متکلمان تغییر می‌کنند و افراد گوناگونی در قرآن صحبت می‌کنند، اما با این حال گوینده‌ اصلی خداوند است.

تاثیر جهان‌بینی عرفانی و تجربه‌های خاص متأثر از این جهان‌بینی به منظور مقایسه آن با بافت وحی، و تأثیر آن را بر ساختار زبان مولوی از دیگر بخش‌های این کتاب است که مؤلف تلاش دارد تا به آن بپردازد. یکی از مباحث جالب کتاب، به اسباب ساخت‌شکنی در غزل مولوی اختصاص دارد؛ به ویژه ساخت‌شکنی‌هایی که به ابهام‌های گوناگون در غزل او منجر شده است. بخش آخر کتاب نیز مربوط به شیوه بدیع داستان‌پردازی مولوی در مثنوی، همچنین ساخت‌شکنی‌های دیگری است که مثنوی مولوی را از دیگر مثنوی‌های عرفانی متمایز می‌سازد.

نشر سخن چاپ پنجم کتاب «در سایه آفتاب» را در 480 صفحه و به قیمت 110 هزار تومان منتشر کرده است. علاقه‌مندان برای تهیه این اثر می‌توانند به مدت یک هفته از 20 درصد تخفیف بهره‌مند شوند.

انتهای پیام/