در فضیلت نادانی؛ به یاد سیروس برزو نویسنده کتاب کودک و نوجوان
سیروس برزو در ۶۷ سالگی درگذشت. یک نویسنده کتاب کودک و نوجوان، اما نه انجمن نویسندگان بیانیه داد و نه انجمن قلم و یا انجمن ناشران کتاب کودک و نوجوان.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، سید‌علی کاشفی خوانساری:
سیروس برزو در 67 سالگی بر اثر کرونا درگذشت و خبر فوت او به عنوان یک روزنامه‌نگار و دانشمند علوم فضایی در رسانه‌ها بازتاب یافت، اما کسی نپرسید که اگر او فردی مهم و ارزشمند بود، چرا هیچ‌گاه خبری از او در رسانه‌ها نمی‌دیدیم. سیروس برزو درگذشت، اما هیچ‌کس نگفت که او یک نویسنده کتاب کودک و نوجوان، سردبیر یک مجله نوجوان و نویسنده ده‌ها مقاله علمی برای نوجوانان بود. برزو درگذشت اما نه انجمن نویسندگان کودک و نوجوان بیانیه داد و نه انجمن قلم و یا انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نه نهاد مشابه دیگری.
سیروس برزو یک دانشمند علوم فضایی بود که در مجامع علمی این حوزه در سطح جهان او را ارج می‌نهادند اما او به جای تمرکز بر سمینارهای تخصصی از سه دهه پیش تشخیص داد که مهمترین و بهترین کاری که از او برای میهنش ساخته است؛ ترویج علم در میان نوجوانان است. برزو سردبیر مجله «کیهان علمی» بود؛ مجله‌ای برای نوجوانان که امروز هیچ مشابهی ندارد و سال‌هاست کیهان علمی، فنون و کاوش تعطیل شده‌اند؛ چرا که سیاستگذاران آموزشی و مطبوعاتی و فرهنگی به این نتیجه رسیده‌اند که ترویج علم برای نوجوانان کار پر دردسری است و بهتر است نوجوانان فقط همان شعر و قصه بخوانند.
برزو هشت کتاب نوجوانانه درباره فضانوردی و کهکشان‌ها منتشر کرد که هیچ کدام نمونه تألیفی مشابهی ندارند. همین‌طور ده‌ها مقاله علمی نوجوانانه نوشت اما هیچ‌گاه به عنوان یک نویسنده ادبیات کودک و نوجوان شناخته و پذیرفته نشد.
راستش را بخواهید ما نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان و متولیان ادبیات کودک از ورود و حضور دانشمندان و اندیشمندان به این عرصه پرهیز و اکراه داریم. نویسندگان متخصص و فاضل میان‌رشته‌ای در جمع ما پذیرفته نمی‌شوند.
در میان بسیاری از ما دست‌اندرکاران ادبیات کودک، کتاب جدی نخواندن، مقاله نخواندن، در سمینارها شرکت نکردن، مقاله ننوشتن، مجلات تخصصی و نقدها را تعقیب نکردن و ... یک فضیلت است. در میان ما اهالی کودک و ادبیات فراوانند، استادان و نظریه‌پردازان و رهبرانی که سالی یک مقاله هم نمی‌نویسند. کتاب تئوری منتشر نمی‌کنند. در هیچ زمینه علمی مطالعه و علم آموزی ندارند، پژوهشگران و منتقدان را مسخره می‌کنند، هیچ نیازی در خود برای شرکت در هیچ دوره آموزشی و تخصصی احساس نمی‌کنند و به این افتخار می‌کنند که سال‌ها است سر هیچ کلاس و کارگاهی ننشسته‌اند.
ما تنها بر این جمله تأکید داریم که ادبیات کودک و نوجوان یک موضوع کاملاً تخصصی است و چون این حوزه تخصصی است متخصصان علوم و زمینه‌های دیگر چه علوم محض، چه علوم کاربردی، علوم انسانی و دین و فلسفه و سیاست و ... توانایی و استحقاق ورود به این عرصه را ندارند. گویی تخصص کودکانه ونوجوانانه نوشتن با هر تخصص دیگری منافات دارد.
ما نویسندگان ادبیات کودک و نوجوان معتقدیم ادبیات کودک و نوجوان رشته‌ای خلاق و متعالی است؛ پس برای حضور در این عرصه سلوک هنرمندانه، تخیل و خلاقیت، نگاه کودکانه، حشر و نشر با اهالی قبیله و حسن رابطه با بزرگان این دودمان کافی است. حالا اگر هر از گاهی چند کتاب کودک و نوجوان ایرانی یا خارجی را هم تورق کنیم که دیگر نور علی نور است.
برخی از ما معتقدیم برای نوشتن کتاب کودک و نوجوان نیازی به مراجعه به کتابخانه‌ها و نسخ خطی و خواندن کتاب‌های تخصصی و مرجع و کهن نیست، بلکه آنچه در فضای مجازی و کتاب‌های عامه‌پسند می‌یابیم یا از تلویزیون و ماهواره می‌شنویم برای نوشتن کتاب‌های تاریخی و دینی و میان‌رشته‌ای کافی است.
بعضی از ما نویسندگان کتاب کودک و نوجوان خود را استاد می‌دانیم پس هیچ دلیلی برای تلمذ و شاگردی کردن و خواندن و آموختن فلسفه و عرفان و کلام و تاریخ و ریاضی و فیزیک و جامعه‌شناسی احساس نمی‌کنیم. ما همه تلاشمان را می‌کنیم که اگر متخصص حوزه دیگری خواست کتاب کودک و نوجوانی منتشر کند، مانع نشر کتابش شویم. اگر هم کتابش در یک نشر ناشناس که از سیطره بزرگان ما خارج است منتشر شد، کتابش را و او را نادیده بگیریم. جایزه‌ای به کتابش ندهیم و نقدی بر کتابش ننویسیم تا بالاخره خسته شود و ادبیات کودک را رها کند و پایش را از گلیم ما بیرون بکشد. حمیت، جدیت و غیرت ما اجازه حضور افرادی خارج از دایره خودمان و بی‌ارادت به بزرگان قبیله‌مان را در ادبیات کودک نمی‌دهد.
انتهای پیام/
روح سیروس برزو شاد. افسوس که از نوشتن برای نوجوانان خیری ندید. نمی‌دانم چه بر سر موزه فضانوردی و کتاب‌های چاپ نشده او خواهد آمد اما می دانم در گوشه و کنار امثال او فراوانند. دانشمندان و متخصصانی که دوست دارند برای بچه‌ها بنویسند و دوست دارند برای آموختن قواعد آن شاگردی کنند اما راهی برای ورود به جمع نویسندگان ادبیات کودک پیدا نمی‌کنند.
