سینمای کرونازده، قربانی سیاست‌های آخرین جشنواره فجر دولت دوازدهم
حجم بالای تولید روزهای کرونایی سینمای ایران این سؤال را ایجاد می‌کند که در نبود شرایط اکران چه انگیزه‌ای برای ساخت این همه فیلم وجود دارد؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در دوران کرونایی حاکم بر سینمای جهان، سینمای ایران جزو معدود سینماهای جهان است که در ضمن آنکه در حوزه اکران در پیچ و خم بدی قرار گرفته و سینماها در فروش از وضعیت بسیار وخیمی برخوردارند، اما حوزه تولید آن هر روز اخبار جدیدی را منتشر می‌کند.
اکران فیلم‌های جذاب قدیمی برای روشن ماندن چراغ سینما در هالیوود
اخباری که به ما می‌گوید فیلم‌های بسیار در حال سپری کردن مراحل پیش‌تولید و یا در مرحله تولید قرار گرفته‌اند. فیلم‌هایی نیز این دو مرحله را پشت سر گذاشته‌اند و در صف اکران برای جشنواره یا سینما قرار دارند.
این در حالی است که اگر سینماهای جهان مانند هالیوود یا اروپا در حال تولیدند و فیلم‌های متعددی پروسه پیش‌تولید یا تولید را پشت سر می‌گذارند، حوزه اکران آن از وضعیت دیگری برخوردار است: اول آنکه با توجه به محدودیت‌های ناشی از بیماری کویید-19 که باعث شده است تعداد مخاطبین کاهش یابد و بنابراین فیلم‌های بفروش در گیشه به فروش مورد نظر خود نمی‌رسند، فیلم‌های قدیمی پرفروش وارد گود اکران شده‌اند تا با این کار بدون نگرانی از ضرر فیلم‌هایی که یکبار در فروش امتحان خود را پس داده‌اند بتوانند بار دیگر چراغ سینماها را روشن نگه دارند و استودیوهای تولید نیز در این شرایط ضرر کمتری کنند.
فیلم‌هایی مانند نسخه‌های قدیمی پارک ژوراسیک، جنگ ستارگان و فیلم شعبده‌بازی نمونه‌هایی از این جریان‌اند که هم در سینماماشین‌ها و هم در سالن‌های سینما اکران شدند و اتفاقاً در گیشه و در رقابت فیلم‌هایی مانند «تنت» نیز خودی نشان دادند.
اما در سینمای ما انباری از فیلم‌های خوبِ قدیمی که در فروش صدرنشین بوده‌اند و جذابیت لازم را داشتند وجود دارد که می‌تواند اکران شود. علاوه بر آن از سال‌های قبل فیلم‌های بی‌شماری وجود دارد که هنوز فرصت اکران را پیدا نکرده‌اند. این فیلم‌ها در زمانی ساخته شدند که هزینه‌های ساخت فیلم به مراتب پایین‌تر بود و در صورتی که امروز اکران شوند حتی در شرایط حاکم، حداقل امکان برگشت سرمایه را دارند.
پس اکران فیلم‌های بفروش قدیمی و فیلم‌های عقب مانده در اکران دو گزینه قابل تأمل برای نمایش امروز سینمای ایران است که فراموش شده است و به جای آن تنها فیلم‌های آماده اکران جدید در سینماها نمایش داده می‌شود که در جذب مخاطب توانایی لازم را ندارد و بعد از چند هفته با ضرر از پرده پایین می‌آید.
اکران آنلاین تک مِضراب در سینمای ایران
نکته دوم آنکه سینماهای جهان امروز با اکران آنلاین در وضعیت مناسبی قرار دارند. توضیح آنکه بسیاری از این فیلم‌ها توسط خود کمپانی‌هایی که تلویزیون اینترنتی و کابلی دارند تولید و پخش می‌شود که نمونه مطرح این روزهای ما نتفلیکس است. نتفلیکس با ساخت فیلم‌ها و اکران آن در بسترهای خود از سود و درآمد لازم بهره‌مند می‌شود و با این کار سرمایه لازم برای تولید فیلم و سریال‌های بعدی را نیز به دست می‌آورد و می‌تواند به عنوان بستری قابل اطمینان و روش‌مند برای سینما انتخاب شود.
فیلم‌هایی مانند «مرد ایرلندی» ساخته «اسکورسیزی» تنها یک نمونه مطرح بود که مسیر ساخت آن نیز به قبل از کرونا بازمی‌گردد و با شیوع کرونا در کنار ساخت صدها سریال دیگر به تولید بیشتر فیلم‌ها نیز دست زد و امروز یکی از چرخه‌های بزرگ اقتصادی سینمای آمریکا به حساب می‌رود.
اما وضعیت اکران آنلاین در ایران حالت تک بعدی دارد. بسترهای اینترنی امروز ما تنها در اکران نقش دارند و فیلم‌هایی که با هزینه‌های زیادی ساخته شده‌اند تنها برای برگشت بخشی از هزینه دست به این ریسک می‌زنند و با ضربه حتمی به وضعیت فروش خود، مسیر را برای اکران در سینماها نیز ناهموار می‌کنند. البته تعداد محدودی سریال یا فیلم کوتاه توسط این VODها ساخته شده است.
در حالی که اگر این بسترها که عموماً از ظرفیت و قدرت اقتصادی خوبی برخوردارند و دولت نیز از آنها حمایت لازم را به عمل می‌آورد در تولید نیز وارد شوند، می‌توانند با هزینه کمتری در تولید و اکران روبرو شوند و فیلم‌های متعدد و متنوعی در اکران سینماها وارد شود. چراکه تولیدکننده بدون دغدغه در اکران سینماها به خاطر شرایط کرونایی، می‌تواند فیلمی را که خود تولید کرده است در بستر خودش اکران کند.
البته مسأله قاچاق فیلم تهدید جدی اکران آنلاین است اما اقدامات اخیر در توقف و بستن سایت‌ها و کانال‌های متخلف در کم شدن قاچاق فیلم بی‌اثر نبود و توانست به شکل بهتری از سایت‌های اکران اینترنتی صیانت کند.
اما چرا سینمای دولتی ایران اقدامات فوق را انجام نمی‌دهد تا شرایط بهتر برای سینما فراهم شود؟ شاید صحبت‌های «علیرضا رئیسیان» کارگردان سینمای ایران بتواند به ما پاسخ بدهد.
به خط کردن تولید فیلم برای برگزاری جشنواره سیاسی دولت
او در گفت‌وگویی با انتقاد از سرعت بالای تولید و صدور پروانه‌های ساخت و نمایش در کنار اکران فلج سینما گفته است که در روزگاری که بهترین فیلم‌ها نیز در گیشه حتی نتوانسته‌اند به فروش حداقلی دست پیدا کنند و هزینه تولید خود را بازگردانند این افزایش تولید واقعاً شگفت است.
«این روش موفقیت‌آمیز را باید در سینمای دنیا آموزش بدهیم! اینکه در وضعیت رکود بازار اکران، تولید پیشی گرفته و دستمزدها جهشی ناگهانی داشته است، چندان در چهارچوب منطق قابل بررسی نیست. این پیشی گرفتن تولید در رکود اکران، نشانه شکوفایی در یک چرخه معیوب است که تدبیر مدیران در ایجاد آن بی‌تأثیر نبوده است. شاید لازم باشد این روش مدیریتی سینمای ایران به همه دنیا درس داده شود که یاد بگیرند چگونه در رکود تولیدات بیشتری داشته باشند!»
رئیسیان با بیان مطلب فوق، در بخش دیگری از اظهار نظرش علت اصلی حجم بالای تولید را تلاش دولت برای جمع کردن فیلم‌ها برای جشنواره فجر خواند: «لابد برای جشنواره فجر فیلم نیاز است و دولت همه امکانات را به کار گرفته تا جشنواره چند فیلم برای نمایش داشته باشد. آنها که قرار است مثل سال‌های گذشته جوایز را بگیرند باید با فیلم‌هایشان امسال نیز در جشنواره حضور داشته باشند!»
امسال سال پایانی دولت است و بعید است که کرونا بتواند در مقابل خواسته دولت برای برگزاری آخرین جشنواره مهم سیاسی و سینمایی دوام بیاورد.
بنابراین به نظر می‌رسد که سینمای ایران بیشتر قربانی خواسته دولت برای رسیدن به جشنواره فجر شده باشد. با این نسخه که بدون توجه به حل مشکلات معیشتی هنرمندان و برنامه‌ریزی درست و جدی برای اکران، تنها به فکر تولید گسترده باشد تا بتواند حجم فیلم قابل قبول برای جشنواره داشته باشد.
هنوز از فیلم‌های جشنواره‌ای سال قبل غیر از سه فیلم که هرکدام به نوعی در مدتی محدود اکران شدند، فیلم دیگری اکران نشده است پس بدون شک اکران، شکوفایی و رشد سینما هدف نیست؛ آنچه که مهم است تولید برای برگزاری جشنواره امسال است. اگر دلسوزی جدی و علاقه به سینما وجود داشت شاهد روندی دیگر برای مدیریت سینمای کشور بودیم.
هرچقدر بدنه و شاکله تولید و اکران سینمای جهان که در سطور ابتدایی این مطلب گزارشی از روند کار آنان ارائه شد، با تمام آنکه با سیاست نسبت جدی دارد، اما عاری از سیاست‌زدگی است، سینمای امروز ما دچار این سیاست‌زدگی مسموم شده است.
تولید انبوه بدون اکران برنامه‌ریزی شده صرفاً نتیجه عدم مدیریت نیست بلکه بیشتر نتیجه سیاست است که فیلم‌های مدنظر و مشخص جایزه بگیرند!
روایت کارگردان "پایگاه جهنمی" از نقش یک مدیر در تضعیف دفاع مقدس و تقویت ابتذال در سینمای ایران +فیلم
