درباره مناظره اخیر کاشانی و دهباشی و مباحثات مشابه| پیروزی گفت‌وگو بر دوپینگ مونولوگ
مناظره اخیر حسین دهباشی و حجت‌الاسلام کاشانی نشان داد علاوه بر اینکه جامعه از تضارب آرا استقبال می‌کند، منطقی که در فضای مجازی و با استفاده همزمان از دوپینگ مونولوگ و نارضایتی اجتماعی از وضعیت اقتصادی به شاذگویی می‌پردازد، دچار چالش اساسی است.
گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم ــ محمدعلی سافلی: توئیت جنجالی حسین دهباشی مستندساز و پژوهشگر تاریخ معاصر و زیر سؤال بردن شهادت حضرت فاطمه زهرا(ع) در روزهای گذشته موجی از واکنش‌ها را برانگیخت و برخی روحانیون و پژوهشگران تاریخ اسلام به نقد اظهارات او پرداختند.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در صفحه اینستاگرامی تسنیم بخوانید.
در این میان، حجت‌الاسلام حامد کاشانی از خطیبان مطرح کشور که تخصص وی تاریخ تشیع و عقاید شیعه است، در توئیتی دهباشی را به گفت‌وگویی دوستانه دعوت کرد.
این گفت‌وگو روز پنجشنبه در مجموعه سرچشمه برگزار شد و بیش از صدهزار بیننده از طریق اینستاگرام در حال تماشای آن بودند. هرچند قضاوت درباره این مناظره به‌عهده بینندگان آن است اما آنچه نگارنده از برخی مخاطبان دریافت داشته است، بیشتر حاکی از تسلط آقای کاشانی بر تاریخ اسلام و در مقابل، کم‌اطلاعی آقای دهباشی لااقل در تاریخ اسلام و علم تاریخ بود.
چندماه پیش نیز مناظره سید حسن آقامیری روحانی جنجالی اینستاگرام با حجت‌الاسلام رفیعی استاد حوزه و دانشگاه با بازدید و استقبال چند ده‌هزارنفری روبه‌رو شد، مناظره‌ای که با میزبانی حجت‌الاسلام سرلک سخنران مذهبی و در منزل وی برگزار شد و بیش از آنکه مناظره باشد، یک گفت‌وگوی دوستانه بود، چنان‌که همان روز آقامیری در یکی از منبرهایش درباره این برنامه گفت: "آقای رفیعی اگر می‌خواست با من مناظره کند 60 تا روایت می‌‌خواند و من را ناک‌اوت می‌کرد!"
اواخر شهریورماه نیز در برنامه زاویه که ویژه مناظره‌ها و گفتگو‌هایی در باب علوم انسانی است، مهدی نصیری و حجت‌الاسلام حسین سوزنچی به مناظره درباره حجاب پرداختند، مناظره‌ای که با برخی حواشی همراه شد و نشان داد آقای مهدی نصیری لااقل در ارائه برخی آمار و ارقام دچار اشتباه است و ادعای مخالفت 70درصدی با حجاب و انتساب این نظرسنجی به وزارت ارشاد صحت نداشته است.
استقبال از این دست گفت‌وگو و مناظره‌ها فارغ از اینکه چگونه برگزار شود و یا طرفین باید چه اصول و قواعدی را رعایت کنند که در جای خود قابل بحث است، نشان داد که جامعه آماده شنیدن تضارب آرا است و برخی این دست گفت‌وگوها را با مناظره‌های ابتدای انقلاب در تلویزیون مقایسه کردند، هرچند هنوز سطح گفت‌وگوها به هیچ وجه در آن تراز نیست.
مناظره‌های اعتقادی و سیاسی که میان آیت‌الله مصباح و عبدالکریم سروش با فرخ نگهدار و احسان طبری از حزب توده برگزار می‌شد و یا مناظره شهید بهشتی با نورالدین کیانوری دبیرکل حزب توده و حبیب‌الله پیمان رئیس جنبش مسلمانان مبارز. این مناظره‌ها در فضای سالهای ابتدایی انقلاب و وجود انواع تفکرات از چپ‌گرایی و کمونیسم تا قرائت‌های لیبرالی از اسلام و...، در نهایت دست برتر گفتمان اصیل اسلامی را که امثال شهید بهشتی و شهید مطهری و شاگردان امام خمینی(ره) منادی آن بودند به نمایش گذاشت.
گسترش شبکه‌های اجتماعی و افزایش دسترسی به اینترنت موجب شده است برخی افراد با استفاده از این فضا برای خود رسانه‌هایی با مخاطبان بالا ایجاد کنند و منبرها و تریبون‌های به‌اصطلاح یک‌طرفه داشته باشند و برخی دیدگاه‌های خود را بدون آنکه مورد حلاجی قرار بگیرد در اختیار مردم قرار دهند و برخی نیز این افکار و عقاید را به‌دلیل متفاوت بودن یا عامه‌پسند بودن و یا تیپ و ظاهر متکلم آن و مهمتر از همۀ اینها بر اثر نارضایتی از وضعیت اقتصادی بپذیرند، چه آنکه روایتهای رسمی‌تر و مشهورتر را در وضعیت اقتصادی خود سهیم می‌دانند و تصور می‌کنند این روایت‌ها به‌لحاظ منطقی ممکن است غلط بوده باشد.
از سوی دیگر، تجربه اثبات کرده است که برخورد سلبی با چنین افرادی موجب نمی‌شود که در عقاید خود تجدیدنظر کنند بلکه ممکن است با مظلوم‌نمایی مخاطبان بیشتری را و حتی عقاید نادرست خود را تشدید کنند، لذا راه اساسی برای آنکه نادرستی مسیر شاذگویان عرصه مجازی را نشان داد، دعوت آنها به گفتگو و ارائه یک بحث منطقی است.
تجربه چند مناظره برگزارشده که در ابتدای این یادداشت به آنها اشاره شد، نشان می‌دهد آن منطقی که در فضای مجازی بعضاً پرطرفدار است در میدان گفت‌وگو چندان فارغ‌بال نیست و عدم دعوت آنها به مناظره موجب شده است در مواقعی فضای اجتماعی به‌نفع آنها شکل بگیرد، برای مثال جعفر شیرعلی‌نیا پژوهشگر تاریخ جنگ بارها از سوی چهره‌های برجسته تاریخ دفاع مقدس دعوت به مناظره شده است اما هربار از این کار فرار کرده بود تا جایی که بعد از چندبار دعوت تسنیم از او برای مصاحبه، گفته بود که وقت او برای این مصاحبه 10میلیون ارزش دارد!
در روزهای گذشته نیز برخی عقاید و اندیشه‌های آقای سید کمال حیدری از علمای حوزه علمیه قم درباره کلام شیعه و تاریخ اسلام با واکنش تند فضلای حوزه و جامعه مدرسین روبه‌رو شد. هرچند در گذشته نیز آرا و افکار وی از طرف برخی مراجع و اساتید حوزه طرد شده بود. فارغ از درستی یا نادرستی عملکرد جامعه مدرسین، بهترین راه برای اثبات نادرستی ادعاهای این شخص دعوت وی به مناظره و مباحثه است تا عیار صحبت‌های او مشخص شود.
اگر باب گفت‌وگو و مناظره باز شود و رسانه‌ها به استقبال این حرکت بیایند، مانع از آن می‌شود که برخی از شرایط نامناسب مجازی به‌نفع خودشان بهره ببرند و در آن شاذگویی‌های محک‌نخورده کنند.
آنچه گفته شد به این معنا نیست که گفت‌وگو صرفاً در شرایطی که این طرف پیروز آن باشد ارجمند و ارزشمند است، اساساً هرگفتگویی تا آنجا که واسطه‌ای برای پدیدارشدن حق و راستی باشد، ارزشمند است؛ فارغ از اینکه کدام طرف پیروز ماجراست. و پرسش مهمتر این است که؛ آیا اساساً در مباحثاتی که هدف و غایت آن کشف حق است، طرف پیروز معنا دارد؟ یا دو طرف پیروز هستند؟
انتهای پیام/+