گزارش| نگاهی به پدیده فرونشست در استان سمنان؛ بحرانی که زیرساخت‌های قلب ایران را تهدید می‌کند
گروه استانها-اگر به نوار جنوبی شهرهای استان سمنان سری بزنید؛حتماً با فرونشست‌های عظیم در بیابان‌های جنوبی ایران که درحال نزدیک شدن به زیرساخت‌هایی مانند خط آهن عبوری ازسمنان است؛ مواجه می‌شوید.موضوعی که نیازمند انجام مطالعات و اقدامات پیشگیرانه است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، از سال‌های گذشته تاکنون همواره فرونشست زمین به‌عنوان یکی از بحران‌های مهم استان سمنان مطرح بوده است. پدیده‌ای که با توجه به تخریب و ویرانی‌های فراوانی که در سال‌های اخیر برجای گذاشته است، باید بیشتر موردتوجه مسئولان ارشد استان قرار گیرد.
بر اساس تعریف یونسکو از فرونشست، این پدیده عبارت است از فروریزش و یا فرونشست سطح زمین که به علت‌های متفاوتی در مقیاس بزرگ روی می‌دهد. معمولاً این اصطلاح به حرکت قائم رو به پایین سطح زمین که می‌تواند با جابه‌جا شدن اندک خاک به‌صورت افقی نیز منجر شود، گفته می‌شود.
این تعریف پدیده‌هایی همچون زمین‌لغزش‌ها را به دلیل اینکه حرکت آن‌ها دارای بردار افقی قابل‌توجهی بوده و همچنین نشست در خاک‌های دستی که دارای مکانیزم متفاوتی است؛ شامل نمی‌شود.
بحران فرونشست اگرچه خسارت‌های زیادی به اراضی کشاورزی مناطق جنوبی و حاشیه شهرهای استان سمنان زده است؛ اما این بحران تهدیدی جدی و همیشگی برای زیرساخت‌های مستقر در این استان است.
هم‌جواری مکان وقوع این پدیده بحرانی با خط ریلی تهران-مشهد در محدوده استان سمنان و گسترش مستمر این فرونشست‌ها به سمت این مهم‌ترین مسیر ریلی ایران، خود بیانگر اهمیت چاره‌اندیشی برای رفع فرونشست‌ها در دشت‌های استان سمنان است.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان گفت: طرح‌های مطالعاتی فرونشست زمین در استان سمنان در دست بررسی است.
ایرج رئیسیان با اشاره به همکاری‌های مجموعه‌های مختلف در مقابله با فرونشست زمین در استان سمنان اظهار داشت: در سال‌های گذشته با همکاری و حمایت سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان سمنان، اعتبارات لازم جهت مطالعه و بررسی میدانی فرونشست زمین در حال انجام است. همچنین مرکز زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نیز همکاری خوبی جهت مطالعات و اظهارنظر کارشناسی در موضوع فرونشست زمین در استان دارد.
رئیسیان یکی از دلایل افزایش فرونشست زمین را استخراج آب در مناطق جنوب سمنان عنوان کرد و افزود: بر اساس آمار، سالیانه 10 تا 12 سانتی‌متر فرونشست زمین در مناطق جنوبی شهرستان سمنان اتفاق می‌افتد که لازم است با در نظر گرفتن اطلاعات دقیق و جامع، راهکارهایی در میان‌مدت جهت مقابله با این چالش در دستور کار قرار گیرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری سمنان به عبور جاده‌های دسترسی، خطوط انتقال گاز و عبور خطوط ریلی در نقاط مختلف استان نیز اشاره و بیان کرد: تمامی این خطوط و جاده‌های دسترسی، اهمیت توجه به فرونشست زمین را چند برابر می‌کند. همچنین نیازمند هماهنگی و تعامل دستگاه‌های مختلف اجرایی و ستادی جهت مقابله با پدیده فرونشست زمین در استان سمنان هستیم.
در فرونشست، سطح زمین براثر افت آب‌های زیرزمینی پایین می‌رود و سازه‌هایی که بر روی سطح زمین قرار دارند را به سمت پایین فرومی‌برد.
عوامل متعددی باعث ایجاد پدیده فرونشست می‌شود که از جمله آن می‌توان به انحلال، آب‌شدگی یخ‌ها و تراکم نهشته‌ها، حرکت آرام زمین و خروج گدازه یا عملیات انسانی نظیر معدن کاری یا برداشت آب زیرزمینی و نفت، برداشت و استخراج مواد معدنی، ریزش سازه‌های زیرزمینی مانند تونل‌ها و یا ایجاد حفرات در اثر انحلال و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، نفت و گاز اشاره کرد.
کارشناسان بر این باورند که انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان و پس‌ازآن فلات مرکزی ایران می‌تواند مرهمی اساسی و داروی درمان این بحران جدی در کشور و استان سمنان باشد.
انتهای پیام/363/ ع