یادداشت| اردوغان، آکپارتی و آزمون آلبایراک

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری، تسنیم استعفای برات آلبایراک وزیر امور مالی و دارایی ترکیه و سکان دار اقتصاد کابینه اردوغان، به خودی خود اتفاق مهمی است که نباید از کنار آن به سادگی گذشت.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

گزارش| بمب خبری استعفای وزیر اقتصاد ترکیه

فرجام مسیر سیاسی و اجرایی برات آلبایراک را باید همچون نمادی از مهم‌ترین آسیب ها و تغییرات چند سال اخیر از عدالت و توسعه تحلیل کرد.
برات آلبایراک جوان، وزیر 42 ساله، بیماری و مشکلات جسمی را بهانه استعفای خود کرده و این در حالی است که در چند ماه اخیر، انتقاد از عملکرد او به نقطه اوج رسیده و فشار سیاسی و رسانه ای برای برکناری اش، مداوماً در جریان بوده است.

در مورد اهمیت این اتفاق و نقش آن در تحولات سیاسی ترکیه و سرنوشت حزب حاکم به 7 نکته مهم، اشاره می کنم:

آلبایراک، نماد و نشانه رانت و خانواده
1.آلبایراک، یک وزیر و عضو عادی کابینه اردوغان نیست. او داماد ارشد رئیس جمهور و فردی است که بدون برخورداری از دانش سیاسی و تجربه اجرایی جدی، صرفاً به خاطر نسبت خانوادگی‌اش در مدت زمانی کوتاه به اوج رسید.

در مورد اهمیت جایگاه و نقش آلبایراک، تا آنجا غلو کردند که بارها، از او به عنوان یکی از جایگزین های مسلم اردوغان نام برده و گفته شد که در انتخابات 2023 می تواند رهبر حزب و رییس جمهور شود. این در حالی است که کفایت او، برای مدیریت وزارت اقتصاد نیز، نا چیز و ناتمام بود. 

او ابتدا وزیر منابع طبیعی و انرژی شد و سپس سکان اقتصادی کشور ترکیه را در اختیار گرفت. این در حالی است که میزان تجارب او صرفاً محدود به فعالیت در چند شرکت اقتصادی متعلق به خانواده‌اش بود. آلبایراک، نمادی از شکست نظام دموکراسی در داخل حزب عدالت و توسعه و سکوت سران این حزب در برابر اردوغان بود.

زمانی که آلبایراک عضو کابینه داود اوغلو شد، افراد توانمندتری برای این پست وجود داشتند اما به خاطر اصرار شخص رهبر حزب، داماد او وزیر شد و در مقطعی کوتاه، از وزارت انرژی به وزارت اقتصاد رفت و به این ترتیب، حزب عدالت و توسعه، به سادگی اصل شایسته سالاری و پرهیز از ایجاد رانت ها و فرصت های خانوادگی را نادیده گرفت.

در حال حاضر، سلجوق بیرقدار داماد کوچک اردوغان، به عنوان طراح و تولیدکننده هواپیماهای بدون سرنشین، از قدرت و جایگاه خاصی برخوردار است. اما بیرق دار، در کار و فعالیت خود، از چنان دانش و ظرفیتی برخوردار است که نه تنها مورد انتقاد قرار نگرفته، بلکه نزد مخالفین اردوغان نیز، محبوبیت بالایی دارد.

نکته اینجاست که گسترده تر شدن حوزه های رانت و منافع خانوادگی و خاندانی، با وزیر شدن داماد ارشد اردوغان همزمان شد و اخبار فراوانی در مورد رانت جویی خانواده های متنفذ آکپارتی منتشر شده و بسیاری از این خانواده ها، صاحب ثروت و سرمایه های کلان شده اند.

نه کارآمد، نه پاسخگو
2.برات آلبایراک، در دوران مسئولیت خود در مقام وزیر امور مالی و دارایی، با نگاه از بالا به پایین و برخورد مغرورانه، عملاً موجب تحریک افکار عمومی شد. او بارها در مورد دلایل افزایش آمار بیکاری، تورم و سقوط ارزش لیره، با بیاناتی مغرورانه، شانه از زیر بار مسئولیت خالی کرد و در عین حال، هیچ برنامه منطقی و مدونی برای سامان دادن به اقتصاد بحران زده کشورش نداشت.

به این ترتیب دو ویژگی مهم کارآمدی و پاسخگویی دولت، عملاً در رفتار سیاسی آلبایراک، به چالش کشیده شد.

تزویر و تملق به جای انتقاد و نقدپذیری
3.حزب عدالت و توسعه در چند سال اخیر و به ویژه از دوران شکل گیری نظام ریاستی به بعد، بسیاری از کادرهای ممتاز و درجه یک خود را از دست داده و نسلی از مدیران و مسئولین را در صدر نشانده که بسیاری از آنها، بدون دانش و تخصص و تجربه تمرکز بر روابط شخصی، مدح و ستایش بی پایان "رییس" و گریز از انتقادپذیری را سرلوحه کار خود قرار داده اند.

در ماههای اخیر هم، با وجود همه انتقاداتی که به عملکرد وزیر اقتصاد وارد شده، اما رسانه ها، اشخاص سیاسی و حزبی و محافل سیاسی و دانشگاهی وابسته به آکپارتی، همچنان داماد رییس جمهور را ستوده و او را مجاهد راه اقتصاد ملی و مبارزه با استکبار دانستند.

کسی که شبیه اردوغان است
4.نگاهی به حرکات بدن، رفتار در برابر دوربین، محتوا و لحن سخنرانی های برات آلبایراک، نشان می دهد که او، اساساً او تلاش کرده تا یک کپی کامل از شخصیت اردوغان را به نمایش بگذارد. با این تفاوت که حتی اردوغان، با تجربه چهل سال کار سیاسی، به خاطر سخنرانی های تند و برخوردهای مغرورانه چند سال گذشته، بخشی از محبوبیت خود را از دست داده است.

توجیه به جای استدلال
5.آلبایراک نیز در رویکرد مدیریتی خود، به جای استفاده از توان و دانش متخصصین و مشاورین، همواره به دنبال توجیه مسائل بوده و در مورد دلایل افزایش نرخ دلار و کاهش ارزش لیره، توطئه و دخالت پنهان دشمنان را بهانه کرده و نه تنها مشکلات را توجیه کرده، بلکه مدعی شده که همه چیز خوب و بدون نقص است.

نمادی از  شکست بزرگ رسانه های حزب حاکم

6.استعفای آلبایراک نشان داد که کهکشان رسانه‌ای و ماشین تبلیغاتی عظیم حزب حاکم تا چه اندازه خنثی و ناکارآمد است. حزب عدالت و توسعه، حالا ده ها شبکه تلویزیونی، بیش از 10 روزنامه سراسری، ده ها پایگاه اینترنتی خبری و مجموعه بزرگ و پرخرجی از رسانه ها را در اختیار دارد که همگی در مورد استعفای آلبایراک سکوت کردند و در حالی که در فضای مجازی و رسانه های معدود مخالف دولت، طوفان به پا شده بود، آنها زبان در کام کشیدند و جرات نداشتند که کوچکترین، خبر، تحلیل و یا گزارشی در این مورد منتشر کنند.

این در حالی است که به سرعت برق و باد، اخبار مربوط به مشکلات حاشیه‌ای و مسائل زرد پیرامون احزاب مخالف را منتشر می‌کنند. اگر تا دیروز این مجموعه رسانه‌ای بزرگ و گسترده یکی از برگ برنده های مهم اردوغان و حزب عدالت و توسعه بود که به کمک آن می‌توانست میلیون‌ها رای بگیرد و افکار عمومی ترکیه را به تمامی تحت کنترل داشته باشد، حالا همین مجموعه عظیم، به پاشنه آشیل تبدیل شده و کارایی چندانی ندارد.

آکپارتی و کنگره پیش رو

7. حالا زمان آن است که موضوع آلبایراک برای حزب عدالت و توسعه به یک سرفصل مهم تبدیل شود. در شرایطی که این حزب رفته رفته پا در مسیر برگزاری کنگره سراسری می‌گذارد، تحلیل دقیق مشی سیاسی اردوغان و مکانیسم داخلی حزب اهمیت حیاتی دارد.

حزبی که بیش از 11 میلیون عضو رسمی و سازماندهی شده دارد، نباید تا این اندازه، در برابر مشی و عملکرد رانتی و خانوادگی، منفعل باشد. اگر این حزب و رهبر آن نتوانند از مسئله رشد و برآمدن غیرطبیعی و استعفای آلبایراک درس عبرت بگیرند، در آینده با مشکلات بزرگتری روبرو خواهند شد و بعید نیست که استعفاهای دیگر هم به شکل زنجیره ای ادامه پیدا کنند. بنابراین، حزب عدالت و توسعه، حالا در برابر یک آزمون مهم قرار گرفته است.

محمد علی دستمالی کارشناس مسائل سیاسی ترکیه

انتهای پیام/