آیت‌الله اعرافی در اکران مستند «آغازگر یک پایان»: "شهید صدر" هنوز شناخته نشده است
مدیر حوزه‌های علمیه گفت: ما هنوز حق شهید صدر را ادا نکرده‌ایم و خیلی از محورهایی که ایشان برنامه‌ریزی کرده بودند هنوز شناخته نشده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، آیت‌الله علیرضا اعرافی مدیر حوزه‌های علمیه، با اعضای پژوهشگاه شهید صدر دیدار و به تماشای بخش‌هایی از مستند «آغازگر یک پایان» نشست. مستند «آغازگر یک پایان» درباره ابعاد شخصیتی شهید صدر به‌همت اعضای پژوهشگاه شهید صدر و سازمان هنری رسانه‌ای اوج در حدود 200 دقیقه و در چهار قسمت 50 دقیقه‌ای در عراق و ایران تهیه و تولید شده است که به‌زودی از صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نیز پخش خواهد شد.
آیت‌الله اعرافی با ابراز خرسندی و تشکر از فعالیت‌های پژوهشگاه شهید صدر به تبیین ابعاد شخصیتی شهید صدر و لزوم الگوسازی از آن عالم مجاهد برای حوزه و دانشگاه پرداخت و گفت: نسبت بنده و شهید صدر، نسبت عاشق و معشوق است؛ عشقی که از چهارده پانزده سالگی شروع شد. حدوداً از سال 1355 که نوجوان بودم همراه با چند طلبۀ دیگر جلسۀ درسی را برگزار کردیم و در محضر آیت‌الله سید کاظم حائری (از شاگردان مبرز شهید صدر) درس فلسفتنا را خواندیم. در آن سال‌ها موج فلسفتنا و اقتصادنا در همۀ عالم اسلام و حوزه‌ها طنین‌افکن شد و طبعاً نسل جوانِ همراه و همدل با امام و انقلاب اسلامی به این نوع کارها و این نوع نگاه علاقه‌مند بودند. ما هم به‌عنوان نسل نوجوانِ تازه‌به‌حوزه‌آمده که شور انقلاب هم داشتیم و در کنار آن پیگیرِ مسائل و سؤال‌های نسل جوان و دانشگاه‌ها بودیم، این کلاس درس را به راه انداختیم. در میان متفکران آن زمان که هم قابل اعتماد باشد و هم آگاه به نیازهای زمان و هم با ادبیات روز آشنا باشد و بتواند در میان شبهات مطرح، سخن درخور توجهی داشته باشد، شهید صدر مثل خورشیدی می‌درخشید و محبوب دل‌ها و قلب‌ها بود.
مدیر حوزه علمیه با اشاره به اینکه درباره شهید صدر هم زیاد خوانده‌ام و هم به آرای او بسیار علاقه و توجه دارم، اظهار کرد: شهید صدر چند ویژگی دارد که هرکدام به‌تنهایی مهم است؛ اما جمع این ویژگی‌ها چهرۀ ایشان را پرفروغ و نورانی کرده است؛ یکی ویژگی ذاتی و استعداد خدادادی ایشان است: نبوغ. ایشان بدون مبالغه و گزافه‌گویی نابغه بود؛ ویژگی دوم ریشه‌های عمیق خانوادگی است؛ یک درخت تنومند خانوادگی و ویژگی سوم اینکه این ویژگی ذاتی و ریشه‌های عمیق خانودگی در ایشان به ظهور و بروز علمی در قله رسید. آن هم با آن سرعت. چهارمین ویژگی اینکه ایشان در همین قله هم از مرزهای متعارف حوزه عبور کردند، آن هم حوزه نجف در آن روزگار. اولاً قلمرو فقه و اصول را توسعه دادند و در آن نوآوری داشتند و ثانیاً از خود قلمرو فقه و اصول و معارف متعارف هم عبور کردند.
«ایشان از مرز حاکم بر حوزه نجف در ارتباط با مسائل اجتماعی و سیاسی واقعاً عبور کرد و نوآوری بزرگی در این زمینه داشت. شهید صدر در نگاه سیاسی و نگاه بلند اجتماعی در حوزه نجف و به‌تبع در جاهای دیگر پیش‌آهنگ بود. و از همۀ اینها مهم‌تر اینکه ایشان یک مجاهد به‌تمام‌معناست و این واقعاً سخت است کسی که مشغول کارهای علمی و نوآوری‌هایی در این سطح است یک مجاهد هم باشد و دائم در صحنه باشد.»
وی افزود: ویژگی بارز دیگر شهید صدر این بود که ایشان زمان‌شناس و جهان‌شناس بودند؛ نه‌تنها همۀ تحولات سیاسی و اجتماعی را می‌شناختند که با تحولات فکری و معرفتی همۀ عالم آشنا بودند و یک‌تنه مقابل چندین موج بزرگ که منطقه و دنیای اسلام و همۀ جهان را فراگرفته بود عرض اندام کردند.
آیت‌الله اعرافی گفت: در کنار همۀ این ویژگی‌ها، آن ویژگی شخصی است که زیست اصیل حوزوی است و در اوج خود در ایشان تجلی کرد. سنت‌هایی که تاروپود حوزه با آنها شکل‌گرفته مانند فداکاری، پاکی، اخلاص، زهد، قناعت، اینها همه یکجا در شخصیت فردی ایشان جلوه‌گر شده است. همۀ این ویژگی‌ها باعث شد ایشان در زمان خودش، علاوه‌بر مرجعیت مرسوم، مرجع معرفتی و فکری حوزه‌ها و جهان اسلام هم باشد؛ فراتر از مرجعیت به مفهوم مرسومش. ایشان در هر زمینه‌ای وارد می‌شد، حرف نو داشت. آن هم حرف نو نه به‌صورت خرده‌پژوهش، بلکه نوآوری در سطح استراتژیک و کلان.
مدیر حوزه‌های علمیه خاطرنشان کرد: جمع شدن تمام این ویژگی‌ها در شهید صدر سبب شده که ما امروز هم مثل گذشته نیاز به امثال این الگوها داشته باشیم. البته هم در حوزه و هم در دانشگاه و به‌طور کلی در همه‌جا. جمع این ویژگی‌ها که برخی‌شان حالت متناقض هم داشتند، واقعاً کار دشواری است.
وی تصریح کرد: ما هنوز حق شهید صدر را ادا نکرده‌ایم و خیلی از محورهایی که ایشان برنامه‌ریزی کرده بودند هنوز شناخته نشده است. باید گفت که شخصیت ایشان در حوادث و وقایع پشت ابرها و غبارها رفت و از این عدم شناخت ایشان، حوزۀ ایران و عراق خسارت می‌بیند.
آیت‌الله اعرافی پس از اکران مستند شهید صدر «آغازگر یک پایان» به گفت‌وگو درباره کتاب «نا» پرداخت و گفت: گویا اولین خوانندۀ کتاب نا هم من بوده‌ام. من کتاب «نا» را در همان روز که به دستم رسید کامل خواندم. نام کتاب هم زیبا انتخاب شده است: «نا». هر کتابی از شهید صدر به‌دستم برسد می‌خوانم. در همین دو سه هفته چند کتاب درباره شهید صدر خوانده‌ام: کتاب نا، و کتابی که خاطرات همسر شهید بود و کتاب شرح صدر. کتاب نا نکته‌های بسیار زیبایی دارد. با اینکه من مطلب درباره شهید صدر زیاد خوانده‌ام چند نکته‌اش برایم جالب بود:
وی افزود: شهید صدر ازدواجش بعد از نوشتن فلسفتنا و اقتصادنا بوده؛ یعنی بعد از اینکه به‌عنوان یک متفکر بزرگ در جهان اسلام شناخته شده بود. همسر شهید می‌گوید: «پس از اینکه با شهید صدر ازدواج کردم دیدم او فقط یک لباس دارد.» ما روحانیون باید به این نکات توجه داشته باشیم. این خاطره هم آمده که شهید صدر این‌قدر می‌نوشت که دستش متورم می‌شد و من باید دستش را پماد می‌زدم و با خمیر می‌بستم.
مدیر حوزه علمیه گفت: شهید صدر انسان بزرگی بوده و نکات درخور توجه زندگی او در این کتاب فراوان است؛ ولی آن نکته مهم مربوط به بخش پایانی کتاب است که با آن‌همه فضل و کمالاتی که در کمتر از 40 سالگی به‌دست آورده، با جرأت تمام همه را فدا می‌کند؛ این خیلی دل و جرأت می‌خواهد. این بخش آخر خیلی عجیب است.
«باید کوشید که با فعالیت‌های هنری، رسانه‌ای، مکتوب و مدون، شهید صدر به‌عنوان الگو مطرح بشود و در حوزه و دانشگاه و به‌ویژه حوزه اثرگذار شود. من پس از خواندن کتاب نا در این فکر بودم که این کتاب را جزء مسابقات کتابخوانی حوزه بگذارند.»
بر پایۀ این گزارش، کتاب «نا» تازه‌ترین کتاب منتشرشده از سوی پژوهشگاه شهید صدر است که در آن مریم برادران به روایت زندگی شهید صدر پرداخته و در 216 صفحۀ رقعی در پاییز 1399 وارد بازار کتاب شده است.
انتهای پیام/
