ضربه سنگین سودجویان بر پیکره محیط زیست/ برداشت غیر اصولی شن و ماسه از سطح رودخانه‌های استان زنجان
گروه استانها - متاسفانه در طول سال‌های اخیر برداشت غیرمجاز شن و ماسه از سطح رودخانه‌های استان زنجان افزایش یافته و این امر می‌تواند علاوه بر تهدید جوامع انسانی به محیط زیست ضربه سنگینی وارد کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زنجان، در طول سال‌های اخیر توسعه شهر‌ها، ایجاد ساختمان‌های جدید، ساخت پل و ایجاد راه‌ها یکی از دلایلی شده تا تمایل به برداشت هر چه بیش‌تر شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها افزایش یابد اما این امر پیامد‌های زیست محیطی فراوانی دارد که برخی از آن‌ها در حاشیه رودخانه‌ها به وضوح قابل مشاهده است و در یک مشاهده میدانی کاملا مشخص می‌شود برداشت شن و ماسه بیش‌تر از بستر رودخانه‌ها و دیواره‌های ساحلی بوده است.
اما اگر این امر غیراصولی انجام گیرد می‌تواند ضربه مهلکی در ابتدا به محیط زیست و در نهایت به جوامع انسانی وارد سازد چراکه با برداشت غیراصولی شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها در ابتدا حاشیه رودخانه به سستی رفته و ناپایدار می‌شود، علاوه بر این سبب تاثیرات منفی در بالا دست رودخانه شده و فرسایش خاک را نیز به دنبال خواهد داشت که در نهایت حتی پوشش گیاهی منطقه، تاسیسات کنار رودخانه را نیز از بین خواهد برد. این در حالی است که کارشناسان یکی از دلایل وقوع سیلاب‌ها را نیز همین برداشت‌های غیر اصولی شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها عنوان می‌کنند.
با این حال در رودخانه‌های استان زنجان نیز برداشت شن و ماسه در راستای تامین نیاز استان انجام می‌شود، در این راستا گاها تخلفاتی نیز انجام می‌گیرد و عاملان برداشت مجاز شن و ماسه اقدام به برداشت مقدار بیش از مجوز اخذ شده می‌کنند. با این وجود برخی اوقات نیز افراد سودجو بدون دریافت مجوز لازم از ارگان‌های ذیربط اقدام به برداشت غیراصولی شن و ماسه کرده و آسیب‌های جدی را بر پیکره محیط زیست وارد می‌سازند.
با این وجود، سوالی که مطرح می‌شود این است؛ آیا شرکت آب منطقه‌ای استان پایش‌های لازم در راستای برخورد با متخلفان برداشت غیراصولی شن و ماسه در استان زنجان را انجام می‌دهد؟ آیا برداشت شن و ماسه از سطح رودخانه‌های استان در تمام طول سال برای عاملان برداشت مجاز امکان‌پذیر است؟
ثاقب عزیزخانی، مدیر دفتر رودخانه‌ها و سواحل شرکت آب‌منطقه‌ای استان زنجان در گفت‌و‌گو با تسنیم اظهار داشت: واگذاری برداشت شن و ماسه از رودخانه‌های استان سالانه در حال تغییر است و در این راستا کارخانه‌های ماسه‌شویی، آسفالت و جاده‌سازی درخواست برداشت ارائه می‌دهند و پس از بررسی بر اساس ظرفیت رودخانه‌ها مجوز برداشت ارائه می‌شود.
وی افزود: درخواست اخذ مجوز پس از بررسی توسط سازمان صمت استان به شرکت آب منطقه‌ای ارسال می‌شود، با این شرایط پس از بررسی کارشناسان شرکت آب‌منطقه‌ای به لحاظ موقعیت ظرفیت آورد رودخانه‌ای مراحل بعدی انجام می‌گیرد. در این راستا در خصوص زمان برداشت شرکت‌های ماسه‌شویی در بازه‌زمانی هشت ماهه از اردیبهشت تا پایان آبان ماه و شرکت‌های پیمانکاری در صورت وجود طرح‌های عمرانی، موضوع واگذاری مصالح در کل طول سال می‌تواند انجام گیرد.
مدیر دفتر رودخانه‌ها و سواحل شرکت آب‌منطقه‌ای استان زنجان با بیان این‌که در برخی اوقات تخلفاتی در میزان برداشت شن و ماسه توسط کارگاه‌های ماسه‌شویی انجام می‌گیرد گفت: هیچ کارگاهی بدون دریافت مجوز حق برداشت شن و ماسه از رودخانه‌ها را نداشته و این امر نیز مورد پایش قرار داشته و انجام نمی‌گیرد.
این مسئول با اشاره به این‌که اکیپ‌های گشت و بازرسی مداوم رودخانه‌ها را مورد پایش قرار می‌دهد تصریح کرد: بیش‌تر واگذاری برداشت شن و ماسه به قزل‌اوزون، خدابنده و ایجرود است زیرا بیش‌ترین کارگاه‌ها در خدابنده و ایجرود متمرکز است. با این حال رودخانه قزل‌اوزن آورد داشته و بعد از برداشت دوباره رسوب‌گذاری انجام می‌گیرد با این وجود در سایر شهرستان‌ها نیز سالانه دو یا سه بار اجازه برداشت شن و ماسه از رودخانه‌ها صادر می‌شودد.
عزیزخانی با تاکید بر این‌که باید در بحث برداشت شن و ماسه اصول مورد توجه قرار گیرد تا لایروبی، ساماندهی و اصلاح مسیر رودخانه به درستی انجام گیرد، گفت: اگر برداشت غیر مجاز انجام گیرد خسارات و تبعات چشمگیری را برای محیط زیست و ساکنان حاشیه رودخانه‌ها در پی خواهد داشت. اما اگر برداشت اصولی انجام شود با جایگزینی مصالح که حاصل از فرسایش کوه‌ها و آورد رودخانه‌ها است، سبب هدایت سیلاب و به حداقل رساندن خسارات احتمالی خواهد شد.
با تمام آنچه که ذکر شد، برداشت غیر اصولی شن و ماسه از سطح رودخانه‌های استان زنجان گاها انجام می‌گیرد و این امر می‌تواند تبعات خود را در راستای تهدید محیط زیست و جوامع انسانی در پی داشته باشد. از سویی دیگر بنا بر اذعان مسئول مربوطه نیز کاملا مشخص است، حتی کارگاه‌هایی که مجوز برداشت شن و ماسه در حد معین در استان دارند برخی اوقات تخلفاتی انجام داده و بیش از حد مجاز تعریف شده اقدام به برداشت شن و ماسه از سطح رودخانه‌های استان می‌کنند.
با این حال آنچه که مسلم به نظر می‌رسد این است تا زمانی که برخورد قاطع با متخلفان انجام نگیرد این امر همچنان انجام خواهد گرفت، اما انتظاری که از مسئولان امر می‌رود این است جهت حفاظت هر چه بیش‌تر از محیط زیست استان هم که شده حداقل اقدامات در این زمینه با جدیت پیگیری شود تا شاید یکی از هزارن مشکلی که محیط زیست استان با آن درگیر شده است حل و برطرف گردد.
انتهای پیام/ش
