وضعیت اورژانسی حوزه نشر در دوران کرونا/ کتاب حال و روز خوشی ندارد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، «قصه‌ ما مثل شد»، «روزی بود روزی نبود»، «یک قل دو قل»، «داستان‌های مثنوی»، «قصه‌های قرآنی» از جمله کارهایی است که او تصویرگری آن را انجام داده است.

تاکنون‌ 731 عنوان اثر از صلواتیان منتشر شده است. برگزیدگی جشنواره های کتاب و مطبوعات کانون پرورش فکری کودکان، پلاک طلایی مجله آفتابگردان، جشنواره رشد در بخش تالیف، برنده اول جایزه های تصویرگری کتاب سال دفاع مقدس در دو دوره، کاریکاتور مجلات رشد و دریافت لوح تقدیر از کاخ کودک قزاقزستان از جمله افتخارات او است.

 به بهانه تصویرگری کتاب‌های کودک و حواشی آن به سراغ او رفتیم. وی در این گفت‌وگو به تفاوت مخاطب در خلق یک تصویر برای کتاب‌ها اشاره کرد و از وجود خط قرمز در این حوزه می‌گوید.

صلواتیان با اشاره به نقش تاثیرگذار تصویرگری یک کتاب بر مخاطب توضیح می‌دهد: «بدون شک تصویر بر مخاطب تاثیر دارد. به ویژه اگر این تصویر از مبانی زیباشناسی و حادثه‌های بصری بهره داشته باشد. جلو و عقب نبودن زیاد تصویر از متن چه از نظر روایت موضوع و چه از سطح هنری از جمله عواملی است که توجه به آن در تصویرسازی کتاب کودک و نوجوان می‌تواند در خلق یک کتاب موفق موثر باشد».

این نویسنده کتاب و نشریات کودک و نوجوان سال‌‌های طولانی در این عرصه کار کرده و انتشار بیش از یک هزار عنوان کتاب در داخل و خارج از کشور گواهی بر سابقه وی در این عرصه است.

 وی مهم ترین رسالت یک تصویرگر را هم‌افزایی و روایت صادقانه از متن می‌داند و معتقد است هم‌افزایی و روایت صادقانه از متن به معنی تفسیر مکانیکی از متن نیست بلکه تصویرگر باید به بیان لایه‌های پنهان متن بپردازد و به گسترش معقول مفاهیم توجه داشته باشد.

صلواتیان با تاکید بر اینکه اولین مولفه‌ای که باید در تصویرگری آثار به آن توجه کرد، گروه سنی مخاطب است، اظهار می کند: «باید تصویرگر در تصاویر طراحی شده، یا انتخاب شده برای کتاب، از عناصر بصری، به گونه‌ای استفاده کند که مناسب ویژگی و نیازهای گروه سنی مخاطب کتاب باشد. همچنین موضوع متن به عنوان مولفه دوم، بر تصویر تاثیر می‌گذارد.

متن علمی، آموزشی، بهداشتی، تاریخی و... در نوع نگاه تصویرگر اثر دارد. قالب متن، شعر، داستان، پی نما، قصه تصویر و... نیز در ساختار تصویر بی تاثیر نیست. ویژگی‌ های مخاطب هم از عوامل موثر در خلق اثر است. تصویرگری برای کودک تهرانی با تصویرگری برای کودک روستای دور افتاده در یک استان محروم تفاوت می‌کند. به این دلیل که سواد بصری مخاطب متفاوت است».

به گفته صلواتیان، قطع کتاب، تکنیک چاپ، نوع کاغذ، کیفیت چاپ، سبک نگارش، نوع صفحه‌آرایی، شیوه صحافی و قیمت تمام شده کتاب برای فروش، ذائقه مخاطب، ظرفیت تصویری متن و... از جمله مواردی است که باید در تصویرگری آثار به آن توجه شود.

 این تصویرگر کتاب‌های کودک و نوجوان با اشاره به نقش تصاویر در افزایش آگاهی کودک می گوید: «خط عزیمت بسیاری از کتاب های تصویری، متن است. هر چقدر متن، ظرفیت تصویری بیشتر و بهتری داشته باشد، تصاویر غنی تر و جذاب تری می توان خلق کرد. نکته ای که نباید از آن غافل شد این است که تصویر باید در راستای متن باشد و نقش مکمل در ارائه محتوا داشته باشد.

موضوع را گسترش و ماندگاری را افزایش دهد». صلواتیان در خصوص نقش نویسنده در خلق تصاویرکتاب و ارتباط بین نویسنده و تصویرگر می گوید: «همفکری نویسنده با تصویرگر غالبا اثر مثبت دارد و تصویرگر را در درک بهتر از متن کمک می کند؛ به شرط اینکه همفکری نویسنده به دخالت نیانجامد و هویت تصویرگر را آسیب نزند».

هر تصویری برای کودک مناسب نیست

صلواتیان که در حال تالیف جزوه ای با موضوع آداب و احکام تصویرگری برای کودکان و نوجوانان است، از تفاوت تصویرگری برای کودک و نوجوانان می‌گوید: «تصویرگری هم مانند بقیه شئونات زندگی آداب و احکام دارد. به جهت تفاوت مخاطب و ویژگی های هر یک از گروه‌های سنی، تصویرگری برای هر کدام متفاوت است. با توجه به اینکه هر تصویری برای کودک مناسب نیست، در تصویرگری برای کودکان بدون تردید حریم وجود دارد، تصویرگری برای کودکان از سادگی و صراحت بیشتری برخوردار است». 

صلواتیان با توجه به نقش تصویرگری یک کتاب در فروش آثار تاکید می‌کند: «متأسفانه بسیاری از ناشران، مکانیسم و سیستم سنجش بازخورد از مخاطب را ندارند. بعضا میزان فروش آثار و بازخوردهایی که در فضای مجازی اتفاق می‌افتد و گاهی هم ارتباط چهره به چهره با مخاطبان در دیدارهای جمعی با بچه‌ها در مدارس و مراکز فرهنگی تنها راه‌های آگاهی از نظرات مخاطب و سطح موفقیت آثار است».

حال کتاب و اهالی کتاب تعریف چندانی ندارد

نویسنده و تصویرگر کتاب‌های مذهبی با اشاره به وضعیت چاپ کتاب در دوران کرونا می‌گوید: «در دوران کرونا وضعیت کتاب مانند بیماران کرونایی بستری است. تقریبا اتفاق جدی نمی‌افتد. حال کتاب و اهالی کتاب این روزها، تعریف چندانی ندارد.

در حال حاضر، مسئولین و متولیان امور کتاب در نهادهای فرهنگی باید چاره‌ای بیندیشند و به فکر وضعیت چاپ کتاب باشد وگرنه باید صبر کنیم و منتظر باشیم تا ببینیم در دوران پسا کرونا چه می‌شود. در حال حاضر می‌توان از ظرفیت‌های بی‌نظیر و قدرتمند فضای مجازی استفاده کرد. برای اینکه انس مردم به خصوص کودکان و نوجوانان با کتاب بیشتر شود، باید تعریف از مخاطب و کتاب به روز شود. قالب های فرسوده و کهنه خیلی جاها جواب نمی‌دهد».

این تصویرگر که تصویرگری مجموعه‌های «رازهای نقاشی های قشنگ»، «لاله‌های نوجوان»، «یه قل دو قل»، «راه بهتر» و «قصه‌های شیرین از زندگی معصومین(ع)» از جمله آثار او است که توسط به نشر(انتشارات آستان قدس رضوی) چاپ و منتشر شده است، می‌گوید: «به نشر در سال های اخیر حرکت روبه رشدی را آغاز کرده است و به صورت تخصصی تر به کار می پردازد. هر چند این انتشارات نیز برای رسیدن به موفقیت در این عرصه باید بیش از پیش تلاش کند».

انتهای پیام/282/ ز