یادداشت| ۷ محور درباره بایسته‌های تحلیل سیاسی دانشجویان از دیدگاه رهبر انقلاب

گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم - سعید سالاری دانش آموخته دکترای علوم سیاسی در یادداشتی به مناسبت روز دانشجو به تبیین ضوابط و بایسته­‌های تحلیل سیاسی دانشجویان با تأکید بر بیانات مقام معظم رهبری پرداخت که کامل این نوشتار را در ادامه می‌خوانید:

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

مقدمه

موضوع تحلیل سیاسی را می‌­توان یکی از مهم­ترین موضوعات در عرصه بررسی­‌های جامعه شناسی سیاسی جدید دانست. در این زمینه برخی از نویسندگان نیز با تشریح و توضیح اجزای تحلیل سیاسی یعنی بررسی مفهومی واژه «تحلیل» و «سیاست» به تعریفی از تحلیل سیاسی دست یافته‌اند. تحلیل سیاسی را می­‌توان توصیف و بررسی پدیده­‌های مربوط به قدرت و اداره اجتماع دانست که با هدف پاسخگویی به چگونگی و چرایی وقوع آن پدیده مطرح می­‌شود. لذا تحلیل سیاسی با ریشه‌­یابی علل وقوع یک حادثه و کشف روابط میان آن­ها به شناخت آن واقعه یا پدیده می‌­رسد.(محدثی، 1394: 48).

در این میان دانشجوبان به عنوان قشر جوان، تحصیل­‌کرده و پرتلاش جامعه در زمره گروه­‌های پراهمیت در بررسی موضوع تحلیل سیاسی قرار دارد. متناسب با این مقدمات به نظر می­‌رسد در زمینه تحلیل سیاسی دانشجویان، داشتن الگوی مطلوب تحلیل سیاسی برای دانشجویان یکی از مهم­ترین گام­‌های مؤثر در بهبود تحلیل سیاسی این قشر تأثیرگذار است. وجود یک الگوی مطلوب در تحلیل سیاسی به دانشجویان کمک می­‌کند تا با رویکردی روش‌مند، علمی و در قالبی مشخص به تحلیل سیاسی مسائل و پدیده­‌های سیاسی و اجتماعی جامعه خود بپردازند و در این زمینه دچار سردرگمی نباشند.

بیانات و اندیشه رهبری، با توجه به نگاه جامع، تفصیلی و کاربردی خود به موضوع تحلیل سیاسی دانشجویان، منبع قابل استفاده­‌ای جهت استخراج الگوی مطلوب تحلیل سیاسی دانشجویان خواهد بود. لذا در این زمینه بیانات معظم له از سال 68 تا 98 در دیدار با دانشجویان، اساتید دانشگاه‌ها و تشکل­‌های دانشجویی مورد بررسی قرار گرفته که مبتنی بر آن اصول اساسی و بایسته­‌های اصلی تحلیل سیاسی دانشجویان مطرح می‌­گردد.

اهمیت تحلیل سیاسی در دانشجویان

مقام معظم رهبری با توجه به تأکید و اهمیت تحلیل سیاسی دانشجویان طی سالیان مختلف این موضوع را مورد توجه قرار داده که می­‌توان مبتنی بر بیانات و آموزه­‌های ایشان ضوابط و بایسته­‌های تحلیل سیاسی دانشجویان را استخراج نمود. حال در ادامه به ضوابط و بایسته­‌های تحلیل سیاسی دانشجویان در بیانات مقام معظم رهبری اشاره می­‌شود.

رهبری در جایی در پاسخ به سؤال دانشجویان به این وظیفه خطیر تصریح می­‌کند.

سوال: به ما بگویید در این اوضاع آشفته، وظیفه یک دانشجوی آگاه و آماده در مقابل جریان‌های سیاسی مختلف چیست؟ پاسخ: درست فکر کردن، درست تحلیل کردن، تحلیل درست را به دیگران منتقل کردن و سعی در روشن و آگاه کردن کسی که فکر می‌کنید ناآگاه است.  (بیانات در جلسه پرسش و پاسخ دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی، 22 اردیبهشت 82).

بر این مبنا، دانشجویان در سراسر کشور و با رشته­‌های مختلف باید در قبال جریان­‌ها و پدیده­‌های سیاسی جامعه، صاحب تحلیل باشند. لذا متناسب با دیدگاه رهبری، تحلیل سیاسی دانشجو یکی از وظایف دانشجویی است که در کنار تحصیل، پژوهش و تحقیق از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و می­‌تواند در جهت آگاه­‌سازی و ارتقا درک عمومی از مسائل و پدیده­‌های سیاسی کشور نقش مهمی ایفا کند.

لذا به عقیده رهبری دانشجو و دانشگاه در کنار مسائل علمی و پژوهشی دقیق باید سیاسی باشد و نسبت به مسائل روز سیاست حساس و صاحب تحلیل باشد. این رویکرد را می­‌توان در بیانات ایشان در جمع دانشجویان مشاهده نمود:

بنده یک وقت عرض کردم دانشگاه‌ها باید سیاسی باشند و دانشجو باید سیاسی باشد. معنای این حرف آن است که دانشجو باید قدرت تحلیل سیاسی داشته باشد تا جبهه‌بندی‌های دنیا را بشناسد؛ تا بفهمد امروز دشمن کجاست و از کجا و با چه ابزاری حمله می‌کند. این، برای شما لازم است. اگر شما تلاش سیاسی، کار سیاسی، مطالعه و مباحثه سیاسی نداشته باشید، این توانایی را پیدا نمی‌کنید. البته توجّه داشته باشید که دشمن از همین امر استفاده نکند. دشمن با کمال هوشیاری ایستاده است. امیرالمؤمنین علیه‌الصّلاةوالسّلام فرمود: «و من نام لم ینم عنه»؛ مراقب باشید که اگر شما غفلت می‌کنید، دشمن از شما غفلت نمی‌کند. دشمن با کمال هوشیاری مراقب است (بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان‌، 10 آبان 74 ).

در ادامه به ضوابط و بایسته­‌های اساسی یک تحلیل سیاسی صحیح از جانب دانشجو پرداخته می­‌شود:

1. شرح صدر سیاسی

مبتنی بر بیانات رهبر انقلاب، شرح صدر و ابراز تحلیل سیاسی با آرامش و پرهیز از جنجال و جدال یکی از مهم­ترین ضوابط یک تحلیل سیاسی خوب است:

بعضی از دوستان انتقادهایی کردند که خب خوب است، بسیاری از انتقادها هم به‌جا است، منتها لحن انتقاد را خیلی تند نکنید، یعنی دو چیز را توجّه داشته باشید: یکی اینکه در انتقادها سعی کنید که نقطه‌ ضعف به طرف مقابلتان ندهید؛ یعنی جوری حرف نزنید که بتوانند شما را در مرجع قضائی محکوم کنند؛ این را توجّه داشته [باشید]؛ من شاید یک بار، یا دو بار دیگر در جمع جوان‌ها این را تذکّر داده‌ام؛ توجّه داشته باشید جوری حرف نزنید که مورد استفاده‌ی طرف مقابل قرار بگیرد برای محکوم‌ کردن قضائی شما (بیانات دیدار با جمعی از دانشجویان، 1 خرداد 98).

به تعبیر مقام معظم رهبری تحلیل سیاسی که با زبان تند بیان شود نه تنها اصلاح­گر نخواهد بود، بلکه با ایجاد فضای تنش و تعارض تحلیل­گر را نیز در مظان اتهامات دیگری قرار خواهد داد. دانشجویان با توجه به شور و هیجان دوران جوانی و همچنین هوش هیجانی بالای خود ممکن است تحلیل سیاسی خود را با زبان تند و به دور از شرح صدر بیان کنند که به تعبیر رهبر انقلاب این یک نقطه ضعف برای تحلیل سیاسی آنان خواهد بود.

جوانی باعث می­شود تا دانشجو سعی کند برای مطرح کردن شخصیت و اطلاعات خود، دانسته­‌های اندک خود را به رخ دیگران بکشد و تمام تلاش خود را بذل پیروزی در مباحثه­‌ها و گفتگوهای سیاسی کند. مقام معظم رهبری ضمن نهی از چنین رویکردی در ابراز تحلیل سیاسی، از مفهوم مراء سخن می­‌گوید که همان بحث جدلی مذموم است:

نکته دوم این است که نگذارید بحث‌ها به جدال کشیده شود؛ جدال بد است. در تعبیرات اسلامی، به همین جدال بد «مراء» می‌گویند. «مراء» یعنی مرتّب معلومات خود را به رخ کشیدن، و دائماً انسان در مقام مباحثه بخواهد حرف خودش را حتماً حاکم کند. در شرع، این خیلی مذموم است؛ عقلاً هم چیز ممدوحی نیست. اگر همین دو نکته را رعایت کنید، به نظر من هرچه بنشینید فکر کنید، بحث کنید، جلسات بزرگ تشکیل دهید و با همدیگر مباحثه کنید، خوب است. این روشنگر و صاف کننده ذهن‌هاست (بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با جوانان در دومین روز از دهه فجر، 13 بهمن 77).

2. اعتدال

­مطلق­‌گرایی و افراط و تفریط در تحلیل­‌های سیاسی نیز یکی از آفت­‌های اصلی موجود در تحلیل سیاسی دانشجویان است. لذا به عقیده مقام معظم رهبری حفظ اعتدال در تحلیل سیاسی و عدم نگاه مطلق و بدبینانه به همه نهادها و اشخاص در امر تحلیل سیاسی بسیار مهم و تعیین کننده است:

دوّم اینکه از افراط و تفریط در بیان بپرهیزید. شما ملاحظه کنید در قرآن وقتی درباره‌ی مثلاً فرض کنید کفّار و مخالفین پیغمبر یک مطلبی را بیان می‌کند، بعد می‌گوید: و لکِنَّ اَکثَرَهُم یَجهَلون؛ نمی­‌گوید «و لکنّهم یجهلون»، می‌گوید: اَکثَرَهُم یَجهَلون، یعنی یک عدّه‌ای هم در بینشان هستند که محکوم به این حکم نیستند. این جور نباشد که شما به طور قاطع یک مجموعه را نفی کنید یا اِشکالی بر آن‌ها وارد کنید؛ در حالی که ممکن است بعضی از این‌ها مشمول این اِشکال شماها نباشند. اینها تذکّراتی است که [مهم است]. شماها هم بچّه‌های من هستید، یعنی واقعاً مثل فرزندان من هستید؛ دلم می‌خواهد که کارتان و همین جهتی که دارید حرکت می‌کنید، یک جهت درستی باشد (بیانات دیدار با جمعی از دانشجویان، 1 خرداد 98).

لذا دانشجویان در تحلیل سیاسی خود باید جوانب مختلف یک موضوع را بسنجند و تحلیل سیاسی تک بعدی و تماما سیاه ارائه نکنند. به تعبیر مقام معظم رهبری تحلیل سیاسی دانشجویان نباید به سمتی برود که یک تحلیل سیاسی مطلق ارائه کنند که فقط به کاستی­‌ها و نکات منفی اشاره کند، بلکه تحلیل سیاسی دانشجو باید علاوه بر انتقاد از نکات منفی، محسنات را نیز مورد نظر قرار دهد.

3. افزایش دانش

بدون شک یکی از بایسته­‌های اصلی تحلیل سیاسی، مطالعه و دانش عمومی دانشجویان فارغ از رشته تحصیلی است. تحلیل سیاسی بدون اطلاعات و مطالعه بدون شک تحلیل سیاسی غیرواقعی و غیرتخصصی خواهد بود. لذا دانش و اطلاعات عمومی یکی از بایسته­‌های اصلی تحلیل سیاسی دانشجویان است که تحلیل آنان را از تحلیل­‌های غیرتخصصی دور می­‌کند. مقام معظم رهبری در این زمینه اینگونه می­‌گوید:

توصیه می‌کنم دانشجویان عزیز را به اینکه مطالعات خودشان را، هم در زمینه‌‌هاى مسائل دینى، هم در زمینه‌‌ى مسائل گوناگون سیاسى، در کنار کار علمى تقویت کنند. سعى کنید قدرت تحلیل را در خودتان تقویت کنید. البته من امروز که نگاه می‌کنم به بیانات دانشجوها، نکات برجسته و خوبى را مشاهده می‌کنم، یعنى واقعاً جاى خرسندى و شکرگزارى دارد، لکن هرچه می‌توانید در این زمینه بیشتر کار کنید. حالا ما در بحث‌هاى امروز نرسیدیم به بررسى مسائل گوناگون کشور - که حالا این باید بماند براى دیدارهاى دیگرى که با دانشجوها یا [دیگر] مجموعه‌‌ها داریم، ان‌شاءالله مطالبى را عرض بکنیم - [لکن‌‌] دانشجو باید در زمینه‌‌ى مسائل گوناگون کشور، مسائل اجتماعى، مسائل اقتصادى، مسائل سیاسى، تحلیل در اختیار مردم بگذارد؛ یعنى مردم بایستى بتوانند از تحلیل دانشجویان بهره‌‌مند بشوند، استفاده کنند؛ قدرت تحلیل دانشجو باید این [طور] باشد. این‌‌ هم متکى است به مطالعه؛ باید مطالعه کنند. این‌‌جور نباشد که نگاه دانشجو صرفاً نگاه احساسى [باشد]؛ داده‌‌هاى ذهنى شما فقط مسائل روزنامه‌‌اى نباشد؛ روى مسائل فکر کنید، مطالعه کنید، بحث کنید (بیانات در دیدار دانشجویان، 1 مرداد 93).

لذا به تعبیر مقام معظم رهبری افزایش دانش و اطلاعات دینی و سیاسی یکی از مهم­ترین بایسته­‌ها و ضوابط تحلیل سیاسی دانشجویان است. نگاه احساسی و به دور از مطالعه و تحقیق آفت تحلیل سیاسی دانشجویان است که این قشر تأثیرگذار باید با استفاده از مطالعه و تحقیق، تحلیل خود از مسائل سیاسی و اجتماعی را ارتقا بخشیده و عامه مردم جامعه را در این زمینه راهنمایی کند.

مقام معظم رهبری در جای دیگری نیز به تحلیل­ سیاسی جستجوگر و کاوشگر می­‌پردازد و معتقد است تحلیل سیاسی دانشجویان نباید فرمایشی و از بالا به پایین باشد، بلکه بایستی تحلیل آن­‌ها از احساس دغدغه، تحقیق و کاوش صورت گیرد:

به نظر من، بحث­‌های سیاسی دانشجویان خوب است. بحث کنند؛ منتها بحث­‌های جستجوگر و کاوشگر، نه بحث­‌های فرمایشی (بیانات در جلسه پرسش و پاسخ دانشگاه تهران‌، 22 اردیبهشت 77).

لذا متناسب با دیدگاه رهبری، تحلیل سیاسی دانشجویان باید برآمده از تحقیق، کاوش و مطالعه در زمینه­‌های سیاسی، اجتماعی و دینی باشد و تحلیل فرمایشی و بدون اطلاعات و دغدغه آفت خطرناک تحلیل سیاسی دانشجویان است.

4. واقع بینی در تحلیل سیاسی

توجه به واقعیات جامعه و قضایای سیاسی، منطقه­‌ای و بین المللی روز کشور یکی دیگر از مؤلفه­‌ها و بایسته­‌های تحلیل سیاسی دانشجویان است. تحلیل سیاسی واقع­‌نگر باعث می­‌شود تا دانشجویان بدون اطلاع و آگاهی از پدیده یا مسأله­‌ای دست به تحلیل­‌های غیرواقعی نزنند. مقام معظم رهبری اینگونه به این موضوع اشار می­‌کند:

در تحلیل همه حوادث و قضایای سیاسی، اقتصادی، منطقه‌ای و بین المللی باید این نگاه واقع بینانه و کلان حاکم باشد که جبهه پرقدرتی در دنیا وجود دارد که نمی‌خواهد ایران اسلامی به یک کشور و ملت قدرتمند در زمینه‌های مختلف بویژه در علم و فناوری تبدیل شود. (بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در هفتمین همایش ملی نخبگان جوان، 17 مهر 97).

ایشان در جای دیگری نیز تحلیل سیاسی واقع­‌نگر را از دانشجویان طلب می­‌کند:

بنده در این‌جا یکی از اقبال‌هایی که دارم این است که افراد زیادی به عنوان صاحب‌نظر، ناصح، علاقه‌مند به بنده، یا احیاناً منتقد، نامه‌های تحلیلی - غیر از نامه‌های معمولی که می‌آید - درباره بعضی مسائل مهم می‌نویسند؛ من هم بعضی از آنها را خودم می‌خوانم، بعضی را هم خلاصه می‌کنند و به نظر من می‌رسانند. می‌بینم خیلی از این تحلیل‌هایی که انجام می‌گیرد، ناشی از بی‌اطّلاعی است؛ یعنی از چیزی خبر ندارند. اگر همین نکته گفته شود که آقا این حرفی که شما می‌گویید فلان کس به فلان کس زده، من می‌دانم که این دنباله را داشته، یا این مقدّمه را داشته، یا اصلاً این حرف گفته نشده، یا در فلان زمان گفته شده، همه این تحلیل طولانی نقش بر آب خواهد شد! من اعتقادم این است که جوانان - بخصوص در محیط دانشگاه - بحث و گفتگو کنند؛ اما سعی کنند واقعیت‌ها و اخبار درست بر تحلیل آن‌ها سایه بگستراند - یا به تعبیر بهتر، پرتو بیفکند - تا تحلیل‌ها واقعی باشد. اگر این کار را بکنید، به نظر من خوب است (بیانات در جلسه پرسش و پاسخ با جوانان در دومین روز از دهه فجر، 13 بهمن 77).

لذا با توجه به بیانات مقام معظم رهبری واقع‌نگری و توجه به واقعیات و اتفاقات روز جامعه و کشور در عرصه­‌ها مختلف سیاسی، منطقه­‌ای، بین‌المللی و اجتماعی لازمه و بایسته تحلیل سیاسی دانشجویان است که بخشی از آن را می­‌توان از طریق مطالعه و پیگیری به دست آورد.

5. توجه به تجربیات سیاسی – تاریخی

توجه به تجربه تاریخی و به تعبیری تقویت حافظه تاریخی مردم یک جامعه از مهم­ترین بایسته­‌های تحلیل سیاسی آنان است. مقام معظم رهبری نیز با نشان دادن اهمیت اطلاعات سیاسی و تاریخی کشور و توجه به تجربیات تاریخی ایران و اسلام از دانشجویان تحلیل سیاسی متناسب با این تجربیات تاریخی و سیاسی را درخواست می­‌کند:

 یکی از کارها این است که در ذهن مردم داخل کشور، این فکر را به وجود آورند که آمریکا، یک قدرت شکست‌ناپذیر و واقعیت و عظمتی در جهان است و نمی‌شود با آن مبارزه کرد. به حافظه خودتان مراجعه کنید؛ از دوران امام رضوان‌اللَّه‌تعالی‌علیه و بخصوص بعد از رحلت ایشان تا امروز، به وسایل گوناگون، در شکل مقاله و قصّه و شعر و سیاست‌بافی و تحلیل سیاسی و غیره، کسانی - چه عناصر صریحاً وابسته به امریکا، چه حتّی عناصری که داخل کشور هستند و صریحاً هم خیلی وابسته به آمریکا نیستند - این فکر را ابراز می‌کنند. اگر شما اهل مطالعه باشید - که هستید - یقیناً در ذهنتان، مواردی از این قبیل را می‌توانید پیدا کنید. یعنی به ملتی بگویند: بی‌خود زحمت می‌کشید، با چه کسی می‌خواهید در بیفتید؟! این، فکر غلطی است (بیانات در دیدار جمعی از دانشجویان و دانش‌آموزان، 9 آبان 75).

لذا تجربه تاریخی تعامل ایران و آمریکا به عنوان یک نمونه تاریخی و سیاسی می­‌تواند تحلیل سیاسی دانشجویان را جهت داده و آنان را از تحلیلی خلاف واقع و بدون پشتوانه تاریخی برهاند.

ایشان در جای دیگری تجربه تاریخ اسلام و تحلیل سیاسی غلط مردم در آن دوره را مثال می­‌زند و معتقد است توجه به این تجربیات باعث می­‌شود تا خطا و اشتباه دو مرتبه تکرار نشود:

بنده در قضایای تاریخ اسلام این مطلب را مکرّراً گفته‌ام که، چیزی که امام حسن مجتبی علیه‌السّلام را شکست داد، نبودن تحلیل سیاسی در مردم بود. مردم، تحلیل سیاسی نداشتند. چیزی که فتنه خوارج را به‌ وجود آورد و امیرالمؤمنین علیه‌السّلام را آن‌طور زیر فشار قرار داد و قدرتمندترین آدم تاریخ را آن‌گونه مظلوم کرد، نبودن تحلیل سیاسی در مردم بود واِلّا همه مردم که بی‌دین نبودند. تحلیل سیاسی نداشتند. یک شایعه دشمن می‌انداخت؛ فوراً این شایعه همه جا پخش می‌شد و همه آن را قبول می‌کردند (بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان، 12 آبان 72).

با توجه به بیانت مقام معظم رهبری به نظر می­‌رسد دو نمونه از مهم­ترین بایسته­‌های تحلیل سیاسی دانشجویان رجوع به تجربیات تاریخی ایران و اسلام است. دانشجویان به واسطه سن کم و عدم تجربه برخی اتفاقات و قضایای تاریخی، برای داشتن تحلیلی درست باید تجربیات تاریخی را مدنظر قرار داده و با اتکا به این تجربیات، وقایع و پدیده­‌های سیاسی را تحلیل کنند.

6. لزوم بینش سیاسی و دینی

داشتن بینش سیاسی در دانشجویان باعث می‌­شود تا دشمن نتواند با تبلیغات مسموم خود، آن­ها را فریب دهد. فقدان بینش سیاسی باعث می­‌شود برخی مقدس مآبان و متظاهرین به دین فریب بخورند و تحلیل سیاسی مطلوب دشمن را فریاد بزنند. بینش سیاسی در کنار بینش دینی صحیح باعث می­‌شود تا دانشجویان درک عمیق و اصیل از سیاست و اسلام به دست آورند و درگیر تحلیل­‌های شبهه­‌افکن دشمن نشوند. مقام معظم رهبری این بایسته را اینگونه تشریح می­‌کند:

اگر جوانانی و ملتی بینش سیاسی نداشته باشند، فریب می‌خورند؛ آنها را از صحنه خارج می‌کنند و با ابزار دین، آنها را کنار می‌زنند؛ مثل خیلی از کسانی که متظاهر به دین و مقدس‌مآب هستند و بینش سیاسی ندارند و خیلی راحت اینها را برمی‌دارند، کنار می‌گذارند. هنوز هم در گوشه و کنار یک عده وجود دارند که خودشان را دیندار و متدین می‌دانند و با این انقلابی که براساس دین است، سر سازگاری ندارند. پس، بینش سیاسی لازم است؛ اما همه چیز نیست؛ اصل قضیه، آن ایمان الهی معنوی است که باید در دل‌های شما باشد؛ خودتان را دینی بسازید (بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان، 15 ابان 70).

7. تفکر فلسفی اسلامی و توجه به آرمان‌­ها

یک تحلیل سیاسی زمانی تحلیل سیاسی صحیح و راهگشا خواهد بود که دانشجو بداند چه هدف و آرمانی را دنبال می­‌کند. این مهم با تفکر فلسفی اسلامی حاصل می­‌شود. مقام معظم رهبری به این بایسته اینگونه اشاره می­‌کند:

تفکّر فلسفی اسلام و فهم درست از مبانی اسلامی، کاری می‌کند که انسان در هر لحظه‌ای از لحظات، احساس می‌کند در کجای راه و به سمت کدام هدف حرکت می‌کند؛ قدرت تحلیل برای حوادث می‌یابد و وظیفه‌ی خودش را در هر شرایطی تشخیص می‌دهد. امروز باید جوان ما این‌گونه باشد. البته دشمن، خوشش نمی‌آید. دشمن هرجا چنین چیزهایی را مشاهده کند، هر طور بتواند با آن مبارزه می‌کند (بیانات در دیدار دانشجویان و دانش‌آموزان بسیجی «طرح ولایت»، 13 شهریور 78).

داشتن تفکر اسلامی و معرفت دینی در دانشجویان باعث می­‌شود تا تحلیل سیاسی آن­‌ها با هدف درست انجام شود و در این زمینه دانشجو دچار سردرگمی و اغتشاش فکری نشود. لذا به عقیده مقام معظم رهبری معرفت دینی و تفکر اسلامی وظیفه دانشجویان در هر دوره را مشخص می­‌کند و هدف اصلی آن­‌ها را مشخص می­‌سازد.

مبتنی بر بیانات و اندیشه مقام معظم رهبری در موضوع تحلیل سیاسی دانشجویان علاوه بر بایسته­‌ها و ضوابط تحلیل سیاسی دانشجویان، می­‌توان علل و مؤلفه‌­های مؤثر بر تحلیل سیاسی دانشجویان را نیز استخراج نمود.