دلالانی که یک شبه بار خود را می‌بندند/ پسته دسترنج کشاورز کام واسطه‌ها را شیرین می‌کند

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مه‌ولات، دلال و دلال‌بازی واژه‌هایی است که کم‌وبیش به گوش همه ما خورده‌ و وقتی این واژه‌ها را می‌شنویم ناخودآگاه یاد درآمدهایی می‌افتیم که این درآمدها به قیمت فلج کردن تولید ملی و نابودی اقتصاد کشورمان به جیب عده‌ای به اسم آقایان دلال می‌رود، در این گزارش معضل دلالان در حوزه محصول استراتژیک پسته را بررسی خواهیم کرد.

خراسان‌رضوی رتبه دوم تولید پسته در کشور را دارد

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار کرد: در حال حاضر استان خراسان رضوی با 25 درصد سطح زیرکشت و 23 درصد تولید پسته کشور در جایگاه دوم سطح و تولید پسته پس از استان کرمان است.

غلامحسین ساربان تصریح کرد: کل سطح زیرکشت پسته 112 هزار هکتار بوده که از این مقدار 75 هزار هکتار بارور بوده و 90 هزار تن پسته خشک برداشت می‌شود که این مقدار از نظر سطح زیرکشت نسبت به سال قبل 3.7 درصد افزایش داشته و همچنین تولید این محصول 25 درصد افزایش یافته است. 

وی ادامه داد: با نگاهی به آمار 10 ساله کشت و تولید پسته( 89-99) در استان ملاحظه می‌ شود که سطح زیر کشت از 50 هزار هکتار به 112 هزار هکتار و تولید از 48 هزار تن به 90 هزار تن افزایش داشته است که سالیانه رشدی معادل 5 تا 8 درصد را نشان می‌دهد. 

ساربان با اشاره به اینکه شهرستان‌های مه‌ولات، بردسکن، خوشاب، گناباد، بجستان، خلیل‌آباد، خواف، سبزوار و نیشابور از مهمترین  شهرستان‌های تولید پسته در استان است، افزود: متوسط قیمت محصول درسال جاری از قرار هر یک کیلو پسته خشک (متوسط انس 26-28 ) 140 تا 150 هزار تومان است که نسبت به سال گذشته حدود 35 تا 40 درصد رشد را نشان می‌دهد اما با نگاهی به افزایش چند برابری قیمت تمامی کالاها، هزینه تمام شده، هزینه نگهداری و عملیات باغی قیمت این محصول در سال جاری رشد زیادی نداشته و پیش‌بینی می‌شود تولیدکننده با کمبود سرمایه مواجه شود.

سهم صادرات پسته در خراسان‌رضوی

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی اظهار کرد: ارزش صادرات محصولات تولیدی استان سالیانه 630 میلیون دلار است که طبق گزارش دریافتی متاسفانه سهم صادرات محصول پسته از مبادی خروجی استان کمتر از 5 درصد در سال گزارش می‌شود و سود حاصله از صادرات این محصول به جیب صادرکنندگان سایر استان‌ها از جمله کرمان می‌رود. 

ساربان ادامه داد: سهم صادرات پسته از استان با برنامه‌ریزی مسئولان استانی از قبیل تسهیل در مبادی خروجی استان، ترغیب و تشویق صادرکنندگان و همت مضاعف آنان به چند برابر افزایش خواهد یافت.

وی افزود: در مذاکراتی که با تعدادی از تجار شهرستان مه‌ولات به عنوان اولین و بزرگترین مرکز تولید و صادرات پسته استان انجام شده، اقداماتی در جهت خرید، فروش و صادرات پسته انجام شده و در حال انجام است.

ساربان ادامه داد: راه‌اندازی بورس کالای پسته به نام پسته زرین مه‌ولات و خرید و فروش از قرار کیلویی 160 تا 170 هزار تومان، راه‌اندازی طرح کشاورز محور و خرید دلاری پسته با مشارکت تولیدکنندگان و مشارکت در سود و زیان ناشی از صادرات و همچنین انعقاد قرارداد با تولیدکنندگان محصول ارگانیک و سالم از جمله این اقدامات است. 

وی خاطرنشان کرد: حمایت مسئولین استانی به‌ویژه جهاد کشاورزی، استانداری، سازمان صمت و اداره استاندارد، استقرار نماینده و یا ایجاد نمایندگی اداره استاندارد و گمرک در محل جهت تایید محموله صادراتی، از جمله درخواست‌های شرکت‌هایی است که در این حوزه فعالیت می‌کنند.

مشکلات تولید پسته در خراسان‌رضوی

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان‌رضوی اظهار کرد: تنوع اقلیم و تولیدکنندگان و کارشناسان برتر پسته از مهمترین پتانسیل‌های استان در کشت و تولید این محصول باغی است. 

ساربان افزود: باغات مکانیزه و نیمه مکانیزه، عملیات باغی مناسب، هرس و تربیت اصولی درختان، استفاده بهینه از آ‌ب‌های شور، عملکرد بالاتر از متوسط عملکرد پسته کشور از جمله مزیت پسته استان خراسان‌رضوی است. 

وی ادامه داد: به دلایل مختلفی کشت و تولید این محصول در تمام نقاط استان به شدت رو به افزایش است که از مهمترین دلایل آن می‌توان به درآمدزایی بالای این محصول نسبت به سایر محصولات زراعی و باغی و همچنین تحمل محصول به شرایط سخت محیطی، خاک و آب شور اشاره نمود. 

ساربان در پایان خاطرنشان کرد: فراهم‌آوردن زیرساخت‌های لازم در صنایع بسته‌بندی، تکمیل و فرآوری در جهت پیشگیری از خام‌فروشی محصول و صادرات بهتر و بیشتر از جمله مواردی است که در رونق تولید پسته نقش بسزایی دارد.

شهرستان مه‌ولات رتبه اول تولید پسته خراسان‌رضوی را دارد

سرپرست جهادکشاورزی مه‌ولات در گفت‌گو با خبرنگار تسنیم اظهار کرد: شهرستان مه‌ولات با سطح زیر کشت 19300 هکتار پسته از نظر تولید و سطح زیر کشت، مقام اول استان خراسان‌رضوی را به خود اختصاص داده و میزان محصول تولیدی در سال زراعی 99-98 حدود 26000 تن پسته خشک برآورد شده است که از این لحاظ 53 درصد تولید استان و 6.7 درصد کشور را دارا هستیم. 

هادی ساربان تصریح کرد: یکی از معضلات مهم شهرستان در زمینه فروش محصول بحث دلالان پسته است، کشاورز عزیز با زحمات زیاد و صرف هزینه‌های بالا محصولی با کیفیت بالا را تولید نموده و در زمان فروش با مشکل خرید مواجه می‌شوند. 

وی افزود: با گذری در سطح شهر مشخص می‌شود بیش از نیمی از واحدهای تجاری مربوط به کسب و کار در خصوص خرید و فروش پسته است که از یک لحاظ جهت اشتغالزایی کار مفیدی بوده ولی از طرفی اینگونه شغل‌ها اگر برنامه‌ریزی مشخصی نداشته باشند به دلیل حق‌العمل‌کاری باعث افزایش دلال و دلال‌بازی می‌شود که متضرر اصلی آن مستقیما کشاورزان خواهند بود.

سرپرست جهادکشاورزی مه‌ولات اظهار کرد: تغییر تفکر فعلی در زمینه نحوه فروش محصول، اختصاص کمک تسهیلاتی دولت در جهت افزایش نقدینگی کشاورزان در زمان فروش محصول و هزینه‌کردن بخشی از درآمد بدست آمده در جهت افزایش صنایع وابسته و عدم فله فروشی محصول به صورت فردی یا مشارکتی از جمله اقدماتی است که در حل معضل دلالان موثر است. 

ساربان ادامه داد: تشکیل شرکت تعاونی فعال در زمینه خرید و فروش محصول و تامین نهاده‌ها با حضور حداکثری کشاورزان، فعال نمودن بورس پسته و پای‌کارآمدن تمام مسئولان مربوطه در جهت وادارنمودن صادرکنندگان پسته به خرید از بورس تا کشاورزان نیز رغبت بیشتری به فروش محصول از طریق بورس داشته باشند، از دیگر اقداماتی است که در حل معضل دلال تاثیر دارد. 

وی خاطرنشان کرد: ایجاد بارانداز پسته در شهرستان جهت صادر نمودن محصول از همین شهرستان که نیاز به حمل به سایر استان‌ها نباشد از دیگر اقداماتی است که در حوزه حذف واسطه و دلال نقش بسزایی دارد که در این خصوص کمک همه مسئولان مربوطه و کشاورزان را طلب می‌کند. 

نام مه‌ولات باید به عنوان قطب تولید پسته مطرح شود

سرپرست جهادکشاورزی مه‌ولات افزود: نام شهرستان مه‌ولات به عنوان یک قطب تولید پسته در ایران با استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی و تجار باید معرفی شود. 

ساربان افزود: تلاش جهت حضور تجار و صادرکنندگان اصلی پسته در شهرستان مه‌ولات از اقداماتی است که به حذف واسطه و دلال کمک می‌کند و این امر بدون کمک سایر مسئولان از جمله استانداری، نماینده مجلس، وزارت صمت و ... امکان پذیر نیست و باید اقدامات لازم انجام شود تا تجار اصلی ملزم به خرید مستقیم از کشاورزان باشند و یا حداقل نماینده تجار در شهرستان حضور فعال داشته باشند. 

وی در پایان خاطرنشان کرد: جهت حمایت از پسته‌کاران، بورس پسته فعال شده که نویدبخش روزهای خوبی خواهد بود و جهت حذف واسطه و دلالان نیازمند مشارکت و همراهی کشاورزان عزیز هستیم.

یک شبه بار خود را می بندند!

رئیس نظام صنفی کشاورزی مه‌ولات در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار کرد: متاسفانه معضل دلالی در ایران گریبانگیر تمامی اقشار است و آنچه که در این میان بیش از همه خودنمایی می‌کند، حرص و طمع زیاده از حد دلالان است، تا آنجا که اکثرا به دنبال این هستند که به هر روشی شده، حتی به قیمت به فلاکت کشیدن هم‌نوع خود یک شبه بار خود را ببندند. 

غلامرضا عزار تصریح کرد: در این بین قشر زحمتکش باغدار و کشاورز هر ساله در دام دلالان گرفتار و دسترنج یک ساله‌شان با قیمتی بسیار پایین‌تر از نرخ واقعی نصیب دلالان می‌شود، به ویژه کشاورزانی که جهت پرداخت بدهی و اقساط تسهیلات بانکی خود مجبور هستند به هر قیمتی که دلالان تعیین کنند محصول خود را بفروشند. 

رئیس نظام صنفی کشاورزی مه‌ولات متذکر شد: به منظور جلوگیری از دلال‌بازی و واسطه‌گری در سال 1398 جلسات متعدد با جمعی از باغداران در راستای ایجاد شرکتی با محوریت کشاورزان شهرستان برگزار شد تا پس از ثبت شرکت و ورود به بورس کالا، نسبت به صادرات پسته از شهرستان به خارج از کشور بدون واسطه اقدام شود اما متاسفانه به دلیل عدم همراهی و حمایت کشاورزان راه به جایی نبرد.

عزار ادامه داد: این در حالی بود که شاید با برگزاری بیش از 20 جلسه با افراد مختلف، بر خلاف انتظار تنها تعداد محدودی از خرده مالکان از این حرکت استقبال نمودند، البته نباید در این زمینه تبلیغات سو دلالانی که سالیان متمادی محصول کشاورزان و باغداران منطقه را مفت‌خری نموده اند، بی‌تاثیر دانست.

راه‌حل معضل دلالان پسته

رئیس نظام صنفی کشاورزی مه‌ولات اظهار کرد: با همه مشکلات فراروی محصول ارزشمند پسته، خوشبختانه 2 نماد فندقی و بادامی از شهرستان در بورس کالا ثبت شده است که صد البته جهت توفیق بیشتر حمایت و همراهی همه کشاورزان و باغداران را می‌طلبد. 

عزار خاطرنشان کرد: به منظور بهره‌مندی از عایدات بیشتر و کوتاه شدن دست واسطه‌ها، به ویژه صادرات مستقیم پسته از شهرستان مه‌ولات به خارج از کشور نیازمند همراهی همه اعم از مسئولین، کشاورزان و باغداران هستیم.
‌
دلالان باعث تضعیف در بازار می‌شوند

کشاورز مه‌ولاتی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار کرد: دلالان افرادی هستند که با گرفتن پورسانت اندک و ناچیز از تجار زیر پای کشاورز را خالی کرده و با نامیدکردن آنان مال آنان را هرطور که شده مفت از چنگ آنان در می‌آورند و به تجار خارج از استان و خارج از کشور می‌فروشند.

حکیم تقوی تصریح کرد: دلالان با این کار خود خسارت‌های میلیونی و حتی میلیاردی به کشاورزان شده و با ناامید کردن کشاورز به دنبال ضربه به تولید ملی و تضعیف کردن بازار و در نتیجه بهم‌خوردن عرضه و تقاضا می‌شوند

وی افزود: متاسفانه تجار شهرستان توانایی فروش پسته را به قیمت واقعی آن که 10 دلار می‌باشد ندارند و تجار هم پورسانت زیادی را برای دلالانی در نظر می‌گیرند که پسته را ارزان‌تر از کشاورز خریداری نمایند. 

تقوی ادامه داد: از دیگر مشکلات در این حوزه این است که کشاورزان رقابتی دارند که این رقابت به ضرر آنان است به این طریق که آنان پسته خود را از ترس شسکت در رقابت با بهترین شرایط اقساطی می‌فروشند که این خود باعث ضعف بازار و کاهش نقدینگی می‌شود. 

این کشاورز مه‌ولاتی در پایان با تاکید بر اینکه باید فروش این محصول به صورت نقدی باشد تا کشاورز به پول خود برسد و تجار هم قدرت خرید از کشاورز را داشته باشد، خاطرنشان کرد: متاسفانه یک رقابت ناسالم باعث شده است که برای دریافت پورسانت بیشتر از تجار خارجی زحمت کشاورزان هدر برود.

حالا باید دید در سالی که به عنوان جهش تولید نامگذاری شده است، هرچند چند ماه دیگر از آن باقی نمانده است، آیا می‌شود معضل دلالان را به ایستگاه آخر رساند؟ آیا می‌شود در قرن جدید که در پیش‌رو اسا، واژه دلال به خاطره‌ها بپیوندد؟ باید منتظر ماند و دید که تا به کی در اثر سهل‌انگاری و کم‌کاری برخی اقتصاد کشور با دلال و دلال‌بازی گره می‌خورد.

گزارش از مهدی محدثی 

انتهای پیام/281/ش