گزارش// "عدالت آموزشی" به روایت آمار/ زنگ خطر کلاس‌های شلوغ در دبستان‌های دولتی

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ اگر از نگاه میانگین‌ها بخواهیم جمعیت دانش‌آموزان در کلاس‌های درس مدارس دولتی به ویژه دوره ابتدایی را رصد کنیم شاید اوضاع آنقدرها هم بد نباشد آن هم به مدد کلاس‌های کم جمعیت مناطق روستایی و عشایری، کلاس‌هایی پنچ تا ده نفره و گاهی حتی یک نفره!

اما اگر بخواهیم کلاس‌های درس مناطق روستایی و عشایری را از محاسباتمان کنار بگذاریم و بدون احتساب آنها یکبار دیگر اوضاع تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌های درس دبستان‌های دولتی را بسنجیم، اوضاع دیگر خوشایند نیست و گاه در کلان شهرهایی مانند تهران و شهرستان‌های استان تهران با کلاس‌های پُرتراکم و خارج از استاندارد آموزشی مواجه خواهیم شد.

برای مثال بر اساس سالنامۀ آماری آموزش و پرورش در سال تحصیلی 97-98 میانگین دانش‌آموز در کلاس درس دایر در مقطع ابتدایی 23.5 نفر برآورد می‌شود اما وقتی ترکیب مدارس ( شهری و روستایی) و جمعیت دانش‌آموز معیار قرار داده شود متوجه می‌شویم 60 درصد دانش‌آموزان مقطع ابتدایی در کلاس‌های شلوغ و با تراکم بالای 26 نفر درس می‌خوانند.

در این گزارش سعی کردیم با تمرکز بر دبستان‌های دولتی به بررسی وضعیت آنها از لحاظ تراکم کلاس‌های درس و نسبت معلم به دانش‌آموز که دو شاخص‌ اصلی در کیفیت آموزشی و برقراری عدالت آموزشی است، بپردازیم.

جمعیت دانش‌آموزان کشور در دوره ابتدایی 8 میلیون و 69 هزار و 427 نفر است  که از این تعداد 6 میلیون و 873 هزار و 673 نفر معادل 85.2 درصد  در مدارس  دولتی و یک میلیون و 195 هزار و 754 نفر معادل 14.8 درصد در مدارس غیر دولتی تحصیل می‌کنند.

استان‌های خراسان رضوی، تهران به همراه شهرستان‌های استان تهران، خوزستان، فارس و سیستان و بلوچستان بیشترین تعداد دانش‌آموزان دوره ابتدایی را دارند:

83 درصد دانش‌آموزان ابتدایی تهران در مدارس دولتی درس می‌خوانند

در شهر تهران 494715 دانش‌آموز و در شهرستان‌های استان تهران 475580 دانش‌آموز دوره ابتدایی در مدارس دولتی تحصیل می‌‌کنند. به عبارتی 83 درصد دانش‌‌آموزان ابتدایی در شهر تهران و  87 درصد در شهرستان‌های استان تهران در مدارس دولتی درس می‌خوانند.

بیشترین دانش‌آموزان ابتدایی که در مدارس دولتی درس می خوانند در استان‌هایی هستند که در جدول ذیل آمده است:

62 درصد مدارس ابتدایی تهران دولتی

در کل کشور در مجموع 55407 مدرسه ابتدایی دولتی دخترانه،  پسرانه و مختلط  داریم  و 10090 مدرسه غیر دولتی که 1211 مدرسه دولتی در تهران و 1370 مدرسه در شهرستان‌های استان تهران است و در مجموع 62.97 درصد مدارس ابتدایی تهران دولتی و 37 درصد غیر دولتی و در شهرستان های تهران 76 درصد دولتی و 24 درصد غیر دولتی هستند. تهران 712 دبستان غیر دولتی و شهرستان‌های استان تهران 429 دبستان غیر دولتی دارد.

65 درصد معلمان دوره ابتدایی مدرک لیسانس دارند

آمار معلمان دوره ابتدایی 249282 نفر است که در شهر تهران 14605 و شهرستان‌های استان تهران 11012 معلم دوره ابتدایی داریم.

   12252 معلم دوره ابتدایی در کل کشور دارای مدرک دیپلم و کمتر، 49741 فوق  دیپلم، 163123 لیسانس، 23998 فوق لیسانس و 168 نفر دارای مدرک دکترا هستند به عبارتی 4.9 درصد دارای مدرک دیپلم و کمتر، 6 صدم درصد دکترا، 19.95 درصد فوق دیپلم، 65 درصد لیسانس و 9.6 درصد فوق لیسانس هستند.

60 درصد دانش‌آموزان دبستانی در کلاس‌های شلوغ درس می‌خوانند

نسبت دانش‌آموز به معلم یکی دیگر از شاخص‌های اصلی در بررسی کیفیت و عدالت آموزشی است.

رضوان حکیم‌زاده؛ معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش درباره اهمیت شاخص نبست دانش‌آموز به معلم و وضعیت ایران در این رابطه می‌گوید: « ایران کشور پهناوری است همچنین به پوشش تحصیلی حداکثری دوره ابتدایی تأکید شده است و باید به مناطق عشایری، روستایی و دورافتاده معلم اعزام کنیم، 202 مدرسه تک دانش‌آموزی داریم که به هر کدام یک معلم اختصاص داده‌ایم همچنین 12 هزار و 700 مدرسه داریم که تعداد کل دانش‌آموزان آنها کمتر از 14 نفر است.  وقتی می‌خواهیم به مدارس ابتدایی معلم اختصاص دهیم باید در مبنای محاسبه و میانگین کل، مدارسی که  تعداد دانش‌آموزان آنها یک نفر یا کمتر از 14 نفر است، در نظر گرفته نشود تا بتوانیم تراکم مطلوب یعنی 26 نفر را در کلان‌شهرها محقق و معلم مورد نیاز را برای  آن تأمین کنیم.

او با اشاره به غفلت از این موضوع ادامه می‌دهد: نتیجه آن کمبود حاد معلم و افزایش تراکم دانش‌آموزان در کلاس‌های درس مناطق شهری و حاشیه شهرهاست. جمعیت دانش‌آموزان در 45 درصد کلاس‌های درس دوره ابتدایی بالای 26 نفر است یعنی 60 درصد جمعیت دانش‌آموزان دبستانی در کلاس‌های شلوغ درس می‌خوانند.»

نسبت دانش‌آموز به معلم در شهرستان‌های تهران 43

نسبت دانش‌آموزان به معلم در تهران 33 نفر و در شهرستان‌های تهران 43 نفر است.

جدول بالاترین نسبت دانش‌آموز به معلم در 6 استان

در آمار نتایج امتحانات 6 پایه دوره ابتدایی شرایط بدین صورت است که شهرستان های استان تهران رتبه 16 کشور  و سیستان و بلوچستان رتبه 32 را در درصد قبولی دارد.

نسبت کلاس درس به دانش‌آموز یا به عبارتی تراکم کلاس‌های درس شاخص دیگری در بررسی کیفیت و عدالت آموزشی است این نسبت از تقسیم تعداد دانش‌آموزان بر تعداد کلاس‌ها حاصل شده و هر چقدر میزان کمتری داشته باشد، مطلوب‌تر است؛ این نسبت توصیف‌کننده میزان فرصتی است که معلم به مسائل دانش‌آموزان اختصاص می‌دهد.

میانگین تراکم کلاس‌های  درس در تهران 33 نفر

342612 کلاس درس دولتی و غیر دولتی در مناطق شهری و روستایی کشور در دوره  ابتدایی داریم که274004 کلاس درس دولتی و68608 کلاس درس غیر دولتی است در تهران و شهرستان‌های تهران میانگین تراکم در کلاس‌های درس 33 و 32 نفر است و در برخی  استان‌ها مانند ایلام این وضعیت مناسب و حدود 18 نفر است طبق گفته‌های مسئولان وزارت آموزش و پرورش تراکم استاندارد در دوره ابتدایی 20 نفر است و حداکثر تعداد دانش‌آموزان در کلاس‌های درس باید 26 نفر باشد.

در جدول ذیل وضعیت استان‌های پرتراکم و کم تراکم را مشاهده می‌کنید:

تراکم بالا و کمبود کلاس درس می تواند از جمله عوامل موثر بر بازماندگی از تحصیل و عدم امکان ثبت نام دانش آموزان در مدارس باشد. بر اساس یافته‌های آماری سال تحصیلی 98-1397 بیشترین بازماندگی از تحصیل گروه سنی 6 تا 11 سال در استان‌های تهران  22677 نفر، سیستان و بلوچستان 33597، خراسان رضوی 12858 و خراسان شمالی 11412 است که نیازمند توجه بیشتر مسئولان است.

به این موارد باید آمار مدارس دو شیفته را هم اضافه کرد که در شهر تهران در دو سال قبل فقط 300 مدرسه دو شیفته وجود داشت که قطعاً هم‌اکنون تعداد آن افزایش یافته است و در استان تهران یک هزار مدرسه دو شیفته وجود دارد و فقط در شهرستان‌های استان تهران 35 درصد دبستان‌ها دو شیفته هستند.

بیشتر این شرایط نیز به دبستان‌های دولتی اختصاص دارد و تمام این موارد باعث بهره کمتر دانش‌آموزان دبستانی مدارس دولتی از کیفیت و عدالت آموزشی می‌شود.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

انتهای پیام/