گزارش| سایه تحریم بر سر آنکارا؛ آیا ترکیه دچار شوک دلاری می‌شود؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در حالی که مقامات آنکارا، اندک اندک خود را مهیا می ­کردند که برای آغاز همکاری و ارتباط نزدیک با تیم جو بایدن قدم بردارند، جمهوری خواهان، پیش از آن که قدرت را به جریان رقیب واگذار کنند، باز هم ترکیه را در تنگنا قرار دادند.

جریان از این قرار است که در بودجه سال 2021 میلادی وزارت دفاع آمریکا، در فصل مرتبط با فروش جنگنده های اف 35 و همچنین در مورد همکاری تسلیحاتی با کشورهای جهان، پیشنهاد شده که ترکیه به خاطر خرید سامانه اس 400 تحت تحریم قرار بگیرد و مشمول «قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم‌ها» (caatsa) شود.

امید اندک به ترامپ

تحریم تسلیحاتی ترکیه به خاطر عقد قرارداد دفاعی با روسیه، موضوع مهمی است که مورد اعتراض ناتو و اتحادیه اروپا نیز قرار گرفته و به عبارتی روشن، ترکیه به خاطر خرید موشک های روسیه، از سوی جهان غرب، تحت فشار قرار گرفته است.  

پیشنهاد تحریم، پس از تصویب در مجلس نمایندگان آمریکا، در مجلس سنا نیز مورد بررسی قرار گرفت و دو سوم از نمایندگان سنا یعنی ترکیب قابل توجهی از هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه، به این قانون رای مثبت دادند.

ترکیب سیاسی متفاوت یعنی توافق هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات، نشانه این است که کاهش سطح روابط آمریکا با ترکیه، الزاماً ارتباط چندانی با خواست و اراده دولت حاکم ندارد و در واقع، این سناتورها و کارشناسان امنیتی و دفاعی هستند که در برابر ترکیه موضع گرفته اند.

آنان معتقدند که ترکیه با خرید سامانه موشکی اس 400 از روسیه، عملاً در جبهه خصم و گروه دشمنان آمریکا قرار گرفته و باید شامل قوانین تحریم تسلیحاتی شود.

از آنجایی که رای به تحریم تسلیحاتی، با استقبال هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه قرار گرفته، دست رئیس جمهور هم برای وتو کردن این پیشنهاد، باز نیست. اما ظاهراً ترکیه در حال لابی کردن است تا در آخرین هفته های دوران اقتدار دونالد ترامپ و تیم او، کاری کند که این بازی با کمترین تعداد ضربات متوقف شود و بعداً فکری به حال آن بکنند.

در این میان، سه موضوع مهم وجود دارد:

1.دونالد ترامپ در مقام رئیس جمهور، از اختیارات آن برخوردار است که از 12 ماده قانون مزبور، به انتخاب خودش فقط 5 ماده را برای تحریم ترکیه برگزیند و در این انتخاب، اندکی به سمت  سوی تحریم فرمالیته و تشریفاتی برود. مثلاً تحریم ورود برخی مقامات ترکیه به خاک آمریکا که اساساً ممکن است گذرشان به آمریکا نیفتد.

2.بخت با ترکیه یار نیست و در مورد مساله تحریم، تا حدودی قربانی اختلافات داخلی در آمریکا شده است. به این معنی که برخی از سناتورهای جمهوری خواه که دل خوشی از سیاست های ترامپ ندارند، تمایل دارند حتی در این آخرین روزها به او فشار بیاورند و قاعدتاً برایشان مهم نیست که بخشی از این فشار، ترکیه را نیز در تنگنا قرار دهد.

3.نقش مایک پامپئو وزیر امور خارجه، قابل انکار نیست. او می تواند برای امضای هر چه سریع تر تحریم، ترامپ را اقناع کند و پیش از آن که صندلی خود را به بلینکن واگذار کند، یادگار بدی برای تیم اردوغان برجای بگذارد.

نقطه متناقض در این مساله، این است که ترکیه تا حدودی به توجه و گذشتِ خود دونالد ترامپ امیدوار است اما مایک پامپئو وزیر امور خارجه، نه تنها دلِ خوشی از رابطه با ترکیه ندارد، بلکه چندی پیش در اقدامی نامتعارف، با وجود آن که به استانبول سفر کرده بود، اما به آنکارا نرفت و با مسئولین دولت اردوغان دیداری صورت نداد و استانبول را به مقصد گرجستان ترک کرد تا نشان دهد که شخص و او تیم متبوعش در پرونده های سوریه، عراق و شرق مدیترانه، تمایلی به ارتباط صمیمانه با تیم اردوغان ندارند.

تحریم و دو رویداد داخلی و خارجی مهم

احتمال اعمال تحریم از سوی آمریکا علیه ترکیه، با دو رویداد داخلی و خارجی مهم همزمان شده است.  

اول این که اتحادیه اروپا نیز به دنبال اعمال تحریم علیه ترکیه است و سران اتحادیه اروپا ظاهراً فعلاً به اجماع نظر نرسیده و منتظر آن هستند که جو بایدن پشت فرمان بنشیند.

دوم این که، دستگاه دیپلماسی ترکیه دست به تغییرات جدیدی زده است. وزارت امور خارجه، تغییراتی در بدنه سفارت خود در واشنگتن اعمال کرده، تا بتواند با دولت بایدن وارد تعامل شود. سردار کلچ سفیرکبیر و از دیپلمات های قدیمی ترکیه در واشنگتن کنار نهاده شد. چرا که از دید  برخی از منتقدین، او در دوران ترامپ نتوانست برای تقویت روابط ترکیه و آمریکا کار خاصی انجام دهد.

گفته می شود، سفیر ترکیه در واشنگتن، برای لابی گری، هزینه های زیادی صرف کرد اما نتوانست در مورد اس 400 و اف 35 رضایت تیم ترامپ و کنگره را جلب کند.

حالا تیم اردوغان، فردی را به جای کلچ به واشنگتن فرستاده که صرفاً دیپلمات نیست و در عین حال، به عنوان یک سیاست مدار قدیمی شناخته می شود.

مراد مرجان، از چهره های مهم حزب اردوغان که نام او در لیست موسسین به چشم می خورد، پیش تر در پست هایی همچون معاونت وزیر انرژی، ریاست کمیسیون سیاست خارجی پارلمان و چند دوره هم به عنوان نماینده مجلس فعالیت کرده، از سفارت ترکیه در ژاپن به سفارت ترکیه در آمریکا فرستاده می شود تا بتواند مشکلات فعلی را رفع کند.

آنکارا امیدوار است که این دیپلمات باتجربه بتواند با تیم بایدن کنار بیاید و برخی از کدورت ها را رفع کند. اما واقعیت این است که  اگر سناتورها  و تیم بعدی کاخ سفید هم در مورد ضرورت اعمال فشار بر ترکیه، هم رای و مُصر باشند، کاری از دست بهترین سفرا هم ساخته نخواهد بود.

اختلافات پابرجا

ترکیه و آمریکا در سالیان اخیر، در پرونده های مهمی همچون سوریه و موضوع کردها، ارتباط با روسیه و خرید سامانه دفاعی اس 400، تحرکات سیاسی و نظامی در شرق مدیترانه و چندین موضوع دیگر، دچار اختلاف نظر جدی شده اند و در عین حال، ترکیه با اتحادیه اروپا و ناتو نیز رابطه حسنه ­ای نداشته و به عبارتی، از جهان غرب، تا حد قابل توجهی، فاصله گرفته است. حال باید دید در دوران بایدن، چه تغییراتی در انتظار روابط آنکارا – واشنگتن خواهد بود.

در پایان باید گفت، اگر تحریم آمریکا علیه ترکیه به شکل جدی اعمال شود، چنین چیزی بر حوزه اقتصادی نیز تاثیر خواهد گذاشت و احتمال آن وجود دارد که در روانشناسی بازار ترکیه، کنش و واکنش هایی روی دهد که منجر به شوک دلاری شود و دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه را در شرایط سخت تری قرار دهد.

انتهای پیام/