بررسی یک فرمان در قرآن/ قرض را بنویسید و شاهد بگیرید
بر اساس آموزه‌های قرآن، هر قرضی باید ثبت‌شده و شاهدی داشته باشد تا افراد سندی برای مورد قرض داشته باشند. این کار هر نوع دعوا و نزاع آینده را منتفی می کند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، قرض دادن بر اساس فرامین قرآن کریم آدابی دارد که رعایت آن‌ها باعث می‌شود هیچ‌کدام از طرفین، قرض دهنده و قرض گیرنده، ضرر نکنند. پس قرض دادن نباید این‌طور باشد که یک نفر دست توی جیبش کند و پولی را به دیگری بدهد تا یک روز قرض گیرنده بیاید و آن پول را پس بدهد.
یکی از این آداب، دوری کردن هر دو طرف از ربا است. از امام صادق علیه السلام سؤال کردند: آیا رواست کسی به کسی صد درهم قرض بدهد به شرط آنکه پنج درهم یا کمتر یا بیشتر پس بگیرد؟ امام علیه السلام در پاسخ فرمود: «این کار ربای خالص است که خداوند آن را حرام کرده است.» پس طرفین قرض نباید شرطی راجع به افزایش مبلغ وام تعیین کنند، که این مبلغ هر قدر هم کم و ناچیز باشد، به معنی رباست و دو طرف قرارداد این وام مرتکب گناه بزرگی خواهند شد.
البته اگر قرض گیرنده در زمان ادای قرض، مبلغی را به اصل بدهی اضافه کند در حالی که چنین شرطی از قبل بین او و طلبکارش وجود نداشته، اشکالی ندارد. در همین مورد امام صادق علیه السلام فرموده است: «اگر قرض گیرنده بدون قرار قبلى، سودى به قرض دهنده بدهد مباح است، ولى آن قرض دهنده پاداشى از خدا نخواهد گرفت.»
از طرف دیگر در این جلسه، لازم است که روی کاغذی نوشته شود که چه کسی به چه کسی، چه مبلغی را قرض می‌دهد و آن کسی که قرض می‌گیرد در چه زمانی باید بدهی خود را پرداخت کند. در عین حال لازم است که ضامن یا ضامن‌های قرض گیرنده هم در جلسه حاضر باشند و بدون تعارف، همه جزئیات را بنویسند. اهمیت نوشتن و شاهد گرفتن در جریان قرض تا اندازه است که خداوند متعال در قرآن کریم فرموده است: «یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُواْ إِذَا تَدَاینتُم بِدَینٍ إِلَى أَجَلٍ مُّسَمًّى فَاکتُبُوهُ وَلْیکتُب بَّینَکمْ کاتِبٌ بِالْعَدْلِ وَلاَ یأْبَ کاتِبٌ أَنْ یکتُبَ کمَا عَلَّمَهُ اللّهُ فَلْیکتُبْ وَلْیمْلِلِ الَّذِی عَلَیهِ الْحَقُّ وَلْیتَّقِ اللّهَ رَبَّهُ وَلاَ یبْخَسْ مِنْهُ شَیئًا فَإن کانَ الَّذِی عَلَیهِ الْحَقُّ سَفِیهًا أَوْ ضَعِیفًا أَوْ لاَ یسْتَطِیعُ أَن یمِلَّ هُوَ فَلْیمْلِلْ وَلِیهُ بِالْعَدْلِ وَاسْتَشْهِدُواْ شَهِیدَینِ من رِّجَالِکمْ فَإِن لَّمْ یکونَا رَجُلَینِ فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاء أَن تَضِلَّ إْحْدَاهُمَا فَتُذَکرَ إِحْدَاهُمَا الأُخْرَى وَلاَ یأْبَ الشُّهَدَاء إِذَا مَا دُعُواْ وَلاَ تَسْأَمُوْاْ أَن تَکتُبُوْهُ صَغِیرًا أَو کبِیرًا إِلَى أَجَلِهِ ذَلِکمْ أَقْسَطُ عِندَ اللّهِ وَأَقْومُ لِلشَّهَادَةِ وَأَدْنَى أَلاَّ تَرْتَابُواْ؛ اى کسانى که ایمان آوردهاید! هنگامى که بدهى مدت‌داری (به خاطر وام یا داد و ستد) به یکدیگر پیدا کنید، آن را بنویسید! و باید نویسندهاى از روى عدالت، (سند را) در میان شما بنویسد! و کسى که قدرت بر نویسندگى دارد، نباید از نوشتن -همان طور که خدا به او تعلیم داده- خوددارى کند! پس باید بنویسد، و آن کس که حق بر عهده اوست، باید املا کند، و از خدا که پروردگار اوست بپرهیزد، و چیزى را فروگذار ننماید! و اگر کسى که حق بر ذمه اوست، سفیه (یا از نظر عقل) ضعیف (و مجنون) است، یا (به خاطر لال بودن)، توانایى بر املا کردن ندارد، باید ولی او (به جاى او،) با رعایت عدالت، املا کند! و دو نفر از مردان (عادل) خود را (بر این حقّ) شاهد بگیرید! و اگر دو مرد نبودند، یک مرد و دو زن، از کسانى که مورد رضایت و اطمینان شما هستند، انتخاب کنید! (و این دو زن، باید با هم شاهد قرار گیرند،) تا اگر یکى انحرافى یافت، دیگرى به او یادآورى کند. و شهود نباید به هنگامى که آن‌ها را (براى شهادت) دعوت مىکنند، خوددارى نمایند! و از نوشتن (بدهىِ خود،) چه کوچک باشد یا بزرگ، ملول نشوید (هر چه باشد بنویسید)! این، در نزد خدا به عدالت نزدیک‌تر، و براى شهادت مستقیم‌تر، و براى جلوگیرى از تردید و شک (و نزاع و گفتگو) بهتر است»
منابع:
- تفسیر المیزان؛ علامه طباطبایی
- تفسیر تسنیم؛ آیت‌الله العظمی جوادی آملی
- بحارالانوار؛ جلد 103؛ علامه مجلسی
انتهای پیام/
