چرا حل بحران با قطر اقتصاد منطقه خلیج فارس را اصلاح نمی‌کند؟

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از پایگاه خبری خلیج الجدید، گزارش‌های متعددی منتشر شده مبنی بر اینکه حل بحران خلیج فارس که با محاصره قطر از 5 ژوئن 2017 توسط عربستان سعودی و مصر و امارات و بحرین آغاز شد در سایه تلاش‌‌ها برای تحقق آشتی عربی نزدیک است. اما اقتصاددانان نظر مثبتی درباره تاثیرات این آشتی احتمالی بر بهبود وضعیت اقتصادی کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس که هم‌زمان با شیوع اپیدمی کرونا یک دوره پر از رکود اقتصادی را تجربه کرده ندارند.

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)

بر اساس این گزارش، چالش‌های پیش روی اقتصاد کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در مرحله کنونی بسیار گسترده بوده و حتی اگر درگیری سیاسی میان آنها با موفقیت پایان یابد نیز این چالش‌ها حل نخواهد شد. این چالش‌ها پیش از شیوع اپیدمی کرونا نیز وجود داشت و مربوط به پیامدهای ناشی از بحران خلیج فارس است. بحران خلیج فارس یک وضعیت رقابتی بی‌سابقه میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس به وجود آورد.

برای مثال درباره قطر ، بحران خلیج فارس موجب شد که از سال 2017 و پس از محاصره این کشور توسط چهار کشور عربی مذکور، دوحه 47000 شرکت در راستای طرح تقویت صنعت ملی و گشودن خطوط تجاری جدید با کشورهایی مثل ترکیه و ایران تاسیس کند.

مسئول رسانه‌ای در شرکت «بلدنا» قطر که یکی از بزرگترین مزرعه‌های گاوداری خلیج فارس را اداره می‌کند درباره این طرح اظهار داشت که قطر بعد از 5 ژوئن 2017 هرگز مانند قبل از این تاریخ نخواهد بود. این طرح برای تقویت صنعت کشاورزی و دستیابی به امنیت غذایی یکی از اصلی ترین واکنش‌های سیاسی این کشور درباره برابر محاصره آن توسط چهار کشور عربی بود که این امر از نظر اقتصادی هم فرصت و هم تهدید محسوب می‌شود.

از یک سو توانایی دستیابی به امنیت غذایی و خودکفایی فرصتی برای قطر است، از سوی دیگر به این دلیل که موجب جدا شدن اقتصاد قطر از عربستان و امارات که قبل از 15 ژوئن 2017 به یکدیگر گره خورده بودند، می‌شود، یک تهدید در راستای تشدید اختلافات و جدایی کامل کشورهای عربی از یکدیگر است.

به دنبال آن عمیق تر شدن شکاف میان قطر و سایر کشورهای عربی موجب شکل‌گیری شورای هماهنگی سعودی -اماراتی شد که جایگاه شورای همکاری خلیج فارس در چارچوب اقتصادی را تضعیف می‌کند.

وضعیت بنادر عمان نمونه دیگری از پیامدهای بحران خلیج فارس در آینده اقتصادی کشورهای عربی این منطقه است. برخی از این برنامه تبدیل به مراکز جایگزین برای حمل و نقل محصولات و یک مرکز عبور برای بازرگانان در دبی جهت دور زدن محاصره هوایی قطر شده است.

اهمیت این بنادر موجب شده که قصد از دست دادن آنها را نداشته باشد. این امر درباره بازرگانان قطری نیز که عقد قرارداد‌های وارداتی از ترکیه و ایران را به عربستان سعودی ترجیح می‌دهند نیز صادق است؛ چرا که میزان صادرات از عربستان به قطر در مقایسه با دوره قبل از آغاز بحران خلیج فارس 99 درصد کاهش یافته است.

این بحران همچنین سفر گردشگران سعودی به قطر را که یک سوم از 2.94 میلیون گردشگر به قطر در سال 2016 را تشکیل می داد متوقف کرد.

اما بارزترین مثال برای پیامدهای اقتصادی بحران خلیج فارس و کشورهای عربی از دست رفتن فرصت اجرای پروژه راه آهن کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بود که برای ارتباط میان همه کشورهای عربی منطقه خلیج فارس و تسهیل جابجایی میلیون‌ها مسافر، تقویت تجارت منطقه‌ای و کاهش هزینه‌های حمل و نقل برنامه ریزی شده بود.

علاوه بر آن بحران خلیج فارس موجب شد تا کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس جذابیت خود را به عنوان یک بازار واحد برای جلب سرمایه گذاران از دست بدهند. بنابراین سرمایه گذاران بین المللی نگران رقابت‌ها و درگیری‌های سیاسی کشورهای مذکور هستند.

در همین زمینه «اسکات لیورمور» اقتصاددان دانشگاه آکسفورد اظهار داشت که فکر نمی‌کنم شرایط کشورهای عربی حوزه خلیج فارس از نظر اقتصادی بعد از حل بحران خلیج فارس تفاوتی با قبل از آن داشته باشد و بهتر شود؛ ضمن اینکه سرمایه گذاران بین المللی برای اعتماد به بازاری که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنند به دنبال ثبات هستند نه شک و تردید.

در این راستا «نبیل نویره» تحلیلگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس گفت که بازگشت وضعیت روابط کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به شرایط قبل از محاصره قطر ممکن نیست زیرا شش کشور عضو در این شورا در عرصه رقابت اقتصادی شدید با یکدیگر قرار گرفته‌اند.

وی با بیان اینکه چالش‌های اقتصادی پیش روی این کشورها منجر به بروز رقابت‌های بیشتر میان عربستان و امارات خواهد شد اظهار داشت که در حال حاضر شورای همکاری خلیج فارس مُرده است و نباید انتظار زیادی از آن داشته باشیم.

همچنین کاهش قیمت نفت و احتمال بروز یک تحول جهانی در زمینه انرژی «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی را در شرایط نابسامانی قرار داده که در مقایسه با موقعیت امارات که در تلاش برای تبدیل شدن به قطب اقتصادی منطقه است گزینه‌های کمتری دارد.

این تحلیلگر مسائل عربی همچنین بروز یک درگیری و تنش گسترده میان عربستان و امارات را در دوره آینده پیش بینی کرد.

انتهای پیام/