افت و خیزهای صنعت چای| وقتی مافیا با واردات "سالم‌ترین" چای دنیا را نابود کردند / این صنعت دلسو‌زی ندارد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، چای یک کالای استراتژیک و از اقلام مصرفی تمام اقشار جامعه است. چای پرمصرف ترین نوشیدنی پس از آب در جهان و یکی از با اهمیت ترین محصولات نقدینه آفرین در بخش کشاورزی است. چای همواره در سبد پذیرایی خانوارهای ایرانی دارای جایگاه ویژه ای بوده است و در حقیقت ساده ترین وسیله پذیرایی و در عین حال در کنار نان و پنیر یک وعده غذایی اصلی گروه های کم درآمد جامعه محسوب می شود که با توجه به گردش مالی بالای این صنعت در کشور می توان گفت توجه نکردن به این محصول می تواند آسیب های جدی به بخش کشاورزی و معیشت کشاورزان و از بین رفتن فرصت های ایجاد اشتغال و شغل های پایدار در بخش تولید، فرآوری، صنایع بسته بندی و فروش بوجود آورد ضمن آنکه در پی بی توجه ای و حادث شدن مشکلات گفته شده منجر به وابستگی کشور به واردات چای و افزایش قاچاق خواهد شد.

چای جزو محصولات استراتژیک استان گیلان و از اقلام مصرفی تمام اقشار جامعه است که علاوه بر مصارف خوراکی در صنعت آرایشی و دارویی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و به‌عنوان یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی و بااهمیت‌ترین محصولات بخش کشاورزی استان گیلان مطرح است.

تولید محصول مرغوب و سالم چای ایرانی نه‌تنها موجب حفظ بازار مصرف داخلی و تأمین سلامت مصرف‌کنندگان می‌شود بلکه رونق هرچه بیشتر این صنعت داخلی و پرقدمت موجب جلوگیری از خروج میلیون‌ها دلار ارز از محل واردات چای خشک خارجی به داخل کشور می‌شود.

محصول چای در استان گیلان و مازندران کشت می‌شود البته 90 درصد سطح زیر کشت چای به گیلان اختصاص دارد و برداشت برگ سبز چای در سه چین بهاره، تابستان و پاییز انجام می‌شود که چین بهاره از اوایل اردیبهشت ماه، چین تابستان از نیمه دوم خردادماه و چین پاییز از شهریور ماه آغاز و تا پایان مهرماه انجام می‌شود.

صنعت چای در ایران دارای قدمتی 110 ساله است و در گذر زمان به دلیل درآمد زایی مناسب با اقبال کشاورزان شمال کشور در دو استان گیلان و مازندران مواجه شده است. نخستین باغ چای ایران در سال 1280 در لاهیجان و نخستین کارخانه چای سازی کشور هم در ساال 1311 تاسیس شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی محصول چای همواره به دلیل اهمیت اقتصادی و اجتماعی بالایی که داشت مورد توجه سیاست گذاران بود به نحوی که در اوایل دهه 1370 میزان تولید چای داخلی به مرز 70 هزار تن چای خشک رسید که معادل دو سوم نیاز مصرفی کشور بود.

چین نخستین زادگاه چای در جهان است که با سفر گردشگران اروپایی این محصول از شرق به غرب آورده شد و بتدریج جایگاه مهم خود را در دربار پادشاهان و سران کشورها پیدا کرد. هم اکنون چین با 80 میلیون چایکار بیشترین تعداد چایکاران و با 2 میلیون تن بیشترین تولید و 2 میلیون و 72 هزار هکتار بیشترین اراضی سطح زیر کشت چایکاری در جهان را در اختیار دارد.

رئیس سازمان چای کشور در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، ارتقای کمی و کیفی برگ سبز چای و چای خشک را از رسالت‌های صنعت چای برشمرد و اظهار داشت: احیاء، اصلاح، به‌زراعی و توسعه مکانیزاسیون باغات از جمله سیاست‌های تعیین شده در بخش نخست یعنی در حوزه ارتقاء کمی و کیفی برگ سبز چای است.

حبیب جهانساز با اشاره به ضرورت تامین منابع مالی موردنیاز در بخش نخست گفت: در بخش دوم، نظارت بر فرآیند خرید، فعالیت کارخانجات و همچنین ارتقاء کیفیت چای سبز درجه یک مدنظر است و با برگزاری کلاس‌های آموزشی نیز در حال تلاش برای ارتقاء کیفیت برگ سبز چای و چای خشک هستیم.

وی خاطرنشان کرد: در یک برهه زمانی، چرخه اقتصادی صنعت چای در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته بود و ضرر و زیانی به این بخش وارد شد اما در سال‌های اخیر با حمایت‌هایی که از سوی دولت انجام شد شاهد اتفاقات مثبتی در این صنعت بودیم و در کنار خرید تضمینی، مطالبات چایکاران نیز به‌موقع پرداخت شد و تسهیلات ارزان‌قیمت در اختیار چایکاران و کارخانجات قرار گرفت.

رئیس سازمان چای کشور تاسیس صندوق تخصصی حمایت از صنعت چای که منابع آن توسط دولت تامین می‌شود را مورد توجه قرار داد و گفت: باید‌ به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی‌ شود تا کفه تجارت به‌نفع تولیدات داخلی باشد و این یک اصل است از طرفی حذف ارز 4200 تومانی از واردات نیز به‌نفع صنعت چای و تولیدکننده داخلی شد.

جهانساز با بیان اینکه از تمامی ظرفیت‌ها برای تولید محصول خوب و قابل رقابت با محصول خارجی استفاده می‌کنیم گفت: امروز تقریباً 40 تا 50 کارخانه شمال کشور از برند تولید چای داخلی برخوردار هستند و بخشی از نیاز بازار را تأمین می‌کنند.

وی میزان مصرف داخلی کشور از چای ایرانی را حدود 100 هزار تن برآورد کرد و ابراز داشت: میزان تولید چای داخلی امسال حدود 30 هزار تُن بوده درحالی که در سال 92 حدود 15 یا 16 هزار تُن چای تولید می‌کردیم اما با ظرفیت‌هایی که در این حوزه ایجاد شد، رغبت کشاورز برای ورود به باغ و تولید این محصول افزایش یافت.

رئیس سازمان چای کشور با بیان اینکه تسهیلات ارزان‌قیمت چهار درصدی با بازپرداخت چهار ساله در اختیار چایکاران قرار می‌گیرد تا بتوانند باغات رهاشده را احیا کنند افزود: 25 میلیون تومان به اِزای هر هکتار باغ چای رها شده پرداخت می‌شود و 20 میلیون تومان تسهیلات بانکی نیز برای هرس و جوان‌سازی باغات از محل سرمایه‌گذاری صندوق درنظر گرفته شد.

جهانساز از تامین منابع سرمایه در گردش چایکاران خبر داد و بیان داشت: به اِزای هر هکتار، 3 میلیون تومان متناسب با سطح زیرکشت آنها پرداخت می‌شود و مهلت بازپرداخت این تسهیلات 4 درصدی نیز یک ساله پیش‌بینی شده است.

وی افزود: وقتی کفه تجاری به‌نفع تولیدکننده داخلی باشد کارخانجات هم قادر به‌ فروش به‌موقع چای خود خواهند بود البته مطالبات چایکاران ناشی از خرید برگ سبز چای نیز به‌موقع پرداخت شد و تعامل خوبی بین کارخانه و باغ شکل گرفت.

رئیس سازمان چای کشور اصلاح و به‌زراعی باغات را جزو دیگر اقدامات برشمرد و گفت: برای توسعه مکانیزاسیون، تسهیلات 4 درصدی با بازپرداخت 4 ساله در نظر گرفته شد و برای کارخانجات هم تسهیلات 7 درصدی چهار ساله اتخاذ شد و برای بهسازی، برندسازی و بهداشتی کردن عملیات تولید نیز درحال برنامه‌ریزی و پرداخت تسهیلات هستیم.

جهانساز از تدوین برنامه پنج ساله برای تامین منابع مالی صندوق حمایت از صنعت چای خبر داد و بیان داشت: با تأمین منابع مالی این صندوق، بسیاری از باغات رها شده را می‌توان به عرصه تولید بازگرداند که در این صورت حدود 10 هزار تُن چای خشک به‌میزان تولیدات داخلی چای اضافه خواهد شد و مرز تولید چای داخلی می‌تواند به 50 هزار تُن برسد.

وی با اشاره به استقبال ذائقه ایرانی از چای داخلی تصریح کرد: در سال‌های اخیر مردم بیشتر به‌دنبال مصرف چای داخلی هستند با توجه به اینکه چای ایرانی همواره سالم و عاری از آفات و بیماری‌ها است برخلاف برخی کشورهای تولیدکننده خارجی که به‌دلیل شرایط اقلیمی، سمپاشی‌هایی در باغات انجام می‌دهند.

رئیس سازمان چای کشور گفت: بخشی از چای ایرانی به دیگر کشورها صادر می‌شود بنابراین نمی‌توان گفت که در صادرات چای مظلوم واقع شده‌ایم؛ در سال گذشته نیز حدود 5 هزار تُن چای صادر و امسال حدود 8 هزار تُن چای صادر شد اما اولویت‌مان افزایش تولیدات داخلی جهت پاسخگویی به نیاز داخل است و می‌بایست در این عرصه برای خودکفایی تلاش کنیم.

جهانساز با بیان اینکه در سال‌های اخیر حدود 2 هزار هکتار از باغات چای شمال کشور به عرصه تولید بازگشت خاطرنشان کرد: در صورت تامین منابع مالی، سالانه می‌توانیم بسیاری از باغات چای را به عرصه تولید بازگردانیم اما با منابع مالی موجود پیش‌بینی می‌شود امسال 500 هکتار به عرصه تولید بازگردد.

وی با اعلام اینکه امسال حدود 133 هزار تُن برگ سبز چای خریداری و 30 هزار تُن چای خشک تولید شد افزود: ارزش برگ سبز خریداری شده بیش از 500 میلیارد تومان بوده که تاکنون 508 میلیارد تومان از مطالبات چایکاران پرداخت شده و کمتر از یک درصد مطالبات چایکاران باقی مانده که تا پایان سال پرداخت می‌شود البته بخشی از این مطالبات مربوط به کارخانجات است و دولت سهم خود را پرداخت کرده است.

همچنین به‌گفته رئیس کمیسیون تخصصی چای فدراسیون صنایع غذایی حدود سه ماه است که سازمان استاندارد جلوی ورود چای شرکت‌ها را به‌دلیل آیین‌نامه جدید گرفته است و بیش از هزار تُن محصول چای که باید نیاز کشور را در ایام پایانی سال 99 و دو ماهه ابتدایی سال آینده تامین کند در گمرک باقی مانده است.

احمدرضا بخشی می‌گوید سال‌هاست چای خشک طبیعی با همان کیفیت و روال وارد کشور و صدها کشور دیگر در 5 قاره جهان می‌شود و سیستم تولید، بسته‌بندی و عرضه دیگری ندارد و به‌یکباره تمام چای‌های وارداتی بازرگانان و برندهای داخلی در سازمان استاندارد در گمرک می مانند.

این مقام مسئول ادامه داد: شرکت‌های بازرسی موردتایید سازمان استاندارد در مبدأ و قبل از واردات شرایط بسته‌بندی و سلامت چای‌ها را تایید کردند اما اکنون بعد از ورود محموله‌ها به گمرکات کشور، سازمان استاندارد بدون اینکه ایراد بهداشتی از وارد‌کنندگان بگیرد معترض می‌شود که چرا نام برندهای داخلی بر روی بسته‌های چای نوشته شده است.

رئیس کمیسیون تخصصی چای فدراسیون صنایع غذایی اظهار داشت: سازمان استاندارد اقدامات خوبی برای استانداردسازی محصولات دارد اما برای اجرای این قوانین نیاز به کارشناسان تخصصی است که در این زمینه می‌تواند از تشکل تخصصی ما کمک بگیرد. 

انتهای پیام/612/ش