نگاهی به اهداف نشست ۳ جانبه ترکیه، پاکستان و آذربایجان و ظرفیت ایران برای توسعه این روابط

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دیروز چهارشنبه دومین نشست سه‌ جانبه وزرای امور خارجه پاکستان، ترکیه و جمهوری آذربایجان به میزبانی وزیر امور خارجه پاکستان  شاه محمود قریشی، برگزار شد و وزرای کشورهای مزبور  با صدور بیانیه‌ ای به نشست خود پایان دادند.

دور اول نشست سه‌جانبه پاکستان، ترکیه و جمهوری آذربایجان، آبان‌ماه 1397 در باکو برگزار شده بود.

پیش از آغاز این نشست سه جانبه، وزیر خارجه جمهوری آذربایجان «جیحون بایرام اف»، و وزیر امور خارجه ترکیه «مولود چاوش اوغلو»، در دیدارهای جداگانه با مقامات پاکستانی بر تعمیق روابط دوجانبه به ویژه همکاری ‌های نظامی و دفاعی تأکید کردند.

آنان، با ابراز نگرانی از تشدید خشونت ‌ها علیه مسلمانان، توافق کردند به منظور ریشه ‌کن کردن موج فزاینده اسلام‌ هراسی در جهان، به راهکار مشترکی بیندیشند.

وزرای امور خارجه ترکیه، پاکستان و آذربایجان همچنین با تأکید بر ضرورت هماهنگی و اقدام مشترک برای مقابله با پیامدهای شیوع کرونا، از همدیگر اعلام پشتیبانی کرده و  تلاش‌های همگانی را به عنوان دلیلی برای  تضمین سلامت ملت‌ های دیگر و کمک به بهبود وضعیت معیشتی قلمداد کردند.

حل و فصل مسالمت‌آمیز منازعات منطقه ‌ای و بین ‌المللی مطابق قوانین بین المللی و منشور نهادهای جهانی، پیشبرد روند صلح در افغانستان، حل مسالمت ‌آمیز موضوع کشمیر و حل مشکل قره‌ باغ مطابق قطعنامه‌ های شورای امنیت سازمان ملل متحد و مقابله با معضل تروریسم از مسائلی بود که در این نشست سه جانبه، مورد توجه قرار گرفت.

البته نشست اسلام آباد برای بایرام اف و چاووش اوغلو، همسان و هم ارز نبود. چرا که این چاووش اوغلو بود که در دیدار با عارف علوی رئیس جمهور پاکستان، نشان ویژه هلال را دریافت کرد.

چاووش اوغلو اعلام کرد که این نشان را با افتخار نگه می دارد و در مراسم افتتاح مدرسه معارف ترکیه، دو تن از بازیگران سوپر استار سریال تلویزیونی تاریخی احیای امپراطوری را هم با خود به همراه برده بود که توجه خبرنگاران و مردم پاکستان را به سوی خود جلب کردند.

چاووش اوغلو، با وزیر آموزش ملی پاکستان نیز قراردادی امضا کرد که بر اساس آن قرار است گروه آموزشی معارف ترکیه در پاکستان تا دو سال دیگر در این کشور، چند مدرسه جدید و یک دانشگاه نیز تاسیس کند.

پیامی متضمن همکاری منطقه ای

توجه به تابلوی سیاسی منطقه، نشان می دهد که تحولات جدیدی که پس از جنگ اخیر بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان پدید آمده، به سه کشور ترکیه، پاکستان و جمهوری آذربایجان، انگیزه داده تا یک بار دیگر کنار هم جمع شوند و به نوعی علاوه بر جشن گرفتن پیروزی آذربایجان، این سیگنال را هم به آمریکا و دیگر کشورها بدهند که یک همکاری و همراهی منطقه ای جدید بین این سه کشور شکل گرفته که اگر چه الزاماً متضمن همکاری اقتصادی سطح بالا نیست اما در حوزه های دفاعی و امنیتی و ما به ازای تبلیغاتی و منطقه ای، حرف هایی برای گفتن دارد.

دلایل حمایت پاکستان از آذربایجان

جمهوری اسلامی پاکستان با جمهوری آذربایجان، همسایه نیست. اما همواره روابط بین این دو کشور در سطح بالا بوده است.

مهم ترین دلایل پایداری و روند مثبت در روابط اسلام آباد – باکو را می توان در این نکات خلاصه کرد:

1.ضدیت و مخالفت با ارمنستان، برای پاکستان از اهمیت حیاتی برخوردار است. پاکستان، پس از ترکیه دومین کشوری بود که جمهوری آذربایجان را به رسمیت شناخت. اما هنوز هم ارمنستان را به رسمیت نشناخته و با این کشور روابط دیپلماتیک ندارد. پاکستان در ماجرای قره باغ، حق را به آذری ها می دهد و این مساله را هم ارز موضوعاتی همچون فلسطین و کشمیر می داند. همچنین روابط مثبت ارمنستان- هندوستان و خصومت ارمنستان با ترکیه، برای پاکستان، اهمیت به سزایی دارند و در این موازنات، سران پاکستان، ترجیح داده اند همواره در کنار جمهوری آذربایجان قرار بگیرند.

2.روابط نظامی و امنیتی بین پاکستان و آذربایجان، همواره در سطح بالا بوده است. پاکستان چند فروند از جت های هوایی خود به نام تندر 17 (JF-17 Thunder)  را به جمهوری آذربایجان فروخته و تاکنون صدها افسر آذری در دانشکده های نظامی پاکستان دوره دیده و مقادیر زیادی تسلیحات و مهمات از سوی اسلام آباد در اختیار آذربایجان گذاشته شده است.

آیا پای انرژی هسته یا در میان است؟

در برخی از رسانه های ترکیه، این سوال مطرح شد که آیا ترکیه در رفاقت با پاکستان، به دنبال تولید مشترک سلاح هسته ای است؟ این سوال آن قدر بازتاب یافت که سفیر ترکیه در اسلام آباد ناچار شد توضیح بدهد.

احسان مصطفی یوردا کول، در گفتگو با رسانه های ترکیه اعلام کرد: ما کشوری هستیم که خواهان منع گسترش سلاح هسته ای در تمام جهان هستیم . نه ما و نه پاکستان به دنبال چنین پروژه ای نیستیم. روابط ما با پاکستان، چیزی فراتر از رابطه عادی است. ما برادر هم هستیم و معتقدیم که حل مساله کشمیر، کمک شایان توجهی به تامین امنیت آسیا خواهد کرد.

جای خالی اقتصاد

با وجود آن که روابط سیاسی بین مقامات ترکیه، جمهوری آذربایجان و پاکستان، فزونی گرفته و این سه کشور از همدیگر حمایت می کنند اما جای خالی روابط اقتصادی و مبادلات تجاری در روابط آنها، جلب توجه می کند.

موقعیت جغرافیایی متفاوت سه کشور مزبور، نشان دهنده این است که در دوران جدید و پس از تحولاتی که در قره باغ روی داده، در صورت احداث گذرگاه مواصلاتی نخجوان به آذربایجان، ترکیه موقعیت جدیدی برای تجارت با جمهوری آذربایجان و کشورهای پیرامون آن پیدا می کند اما در مورد پاکستان، وضعیت متفاوتی وجود دارد.

هم ترکیه و جمهوری آذربایجان، برای استفاده از ظرفیت مهم بازارهای افغانستان و پاکستان، در صورت گذر از ایران، امکانات ارزشمندی در اختیار خواهند داشت و با هزینه کمتری می توانند به این مهم دست پیدا کنند.

افغانستان و پاکستان، روی هم رفته بیش از 260 میلیون نفر جمعیت دارند و برای اجناس و کالاهای ترکیه، بازار مهمی هستند و در سالیان اخیر، با وجود آن که ترکیه توانسته با اغلب کشورهای عربی و دیگر کشورهای منطقه، مبادلات تجاری خود را چند برابر کند، اما هنوز هم در مورد افزایش حجم تجارت با افغانستان و پاکستان، نتوانسته اقدام خاصی انجام دهد.

انتهای پیام/