انتظارات متقابل ترکیه و اروپا از یکدیگر؛ روابط آنکارا-بروکسل به کدام سو می‌رود؟
اتحادیه اروپا، هیچ مانعی برای ادامه گفت‌وگو با ترکیه نمی‌بیند اما بیان انتظارات و توقعات این اتحادیه در مورد «برداشتن گام‌های عملی»، دربرگیرنده رویکرد سیاسی اصلی اروپایی‌ها در قبال ترکیه است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه ترکیه، به منظور گفتگو و مذاکره با سران اتحادیه اروپا، به بروکسل پایتخت بلژیک سفر کرده است. او تاکنون با مقاماتی همچون ژوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه و اورسلا وندر لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا دیدار کرده است.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی تسنیم بخوانید. (کلیک کنید)
بورل قبلاً اظهار امیدواری کرده بود که تمایل دارد دیدار با چاووش اوغلو، طولانی و گرم و مثمر ثمر باشد. اما دست کم تا اینجای کار، خبری و نشانه ای از گرما و نتیجه روشن، در میان نیست. شواهد نشان می دهد که اتحادیه اروپا، هیچ مانعی برای ادامه گفتگو با ترکیه نمی بیند اما بیان انتظارات و توقعات این اتحادیه در مورد «برداشتن گام های عملی»، دربرگیرنده رویکرد سیاسی اصلی اروپایی ها در قبال ترکیه است.
ترکیه از اتحادیه اروپا چه می خواهد؟
واضح است که اصلی ترین درخواست ترکیه این است که هر چه زودتر مذاکرات تکمیل عضویت وارد فاز نهایی شود و همگان بپذیرند که ترکیه نیز همچون یونان، قبرس و دیگران، عضوی جداناشدنی از اتحادیه اروپا است. اما پیش از رسیدن به چنین فرجام دلپسند و مطلوبی، راهی دراز در پیش رو دارد.
ترکیه خیلی خوب می داند که در صورت تکمیل عضویت در اتحادیه اروپا، پیش از هر چیز، مواهب اقتصادی فراوانی نصیب آنکارا می شود که ساده ترین آنها عبارتند از:
1.هموارتر شدن راه تجارت و کاهش چشمگیر هزینه های نقل و انتقال کالا و مسافر و تعرفه های گمرکی.
2.امکان کار و فعالیت صدها هزار کارگر و کشاورز ترکیه ای در کشورهای اروپایی و ورود درآمدهای آنها به چرخه داخل کشور.
3.ارتباط بدون دردسر و هموار با بانک ها، شرکت ها و گروه های بزرگ سرمایه گذاری و تولید.
4.افزایش چشمگیر درآمد توریسم.
اینها خواسته های ایده آل و سقف انتظارات ترکیه است اما در مقطع کنونی، برای درک بهتر انتظارات ترکیه از اتحادیه اروپا، می توان از اظهارات مولود چاووش اوغلو مثال آورد.
او پیش از حرکت به سوی بروکسل، به خبرنگاران کشورش گفته است: «رئیس جمهور ما، برای سفر مقامات اتحادیه اروپا به ترکیه، چارلز میشل، رئیس شورای اتحادیه اروپا و اورسلا وندر لاین، رئیس کمیسیون این اتحادیه را دعوت کردند و من با بورل در مورد مقدمات این سفر رایزنی خواهیم کرد. همچنین پیشنهادات خود برای به روز رسانی توافق مهاجرت را مطرح می کنیم. پیشنهاد کنفرانس چندجانبه در مدیترانه شرقی را مطرح کرده بودیم که در این نشست در مورد مسیری که می توانیم در رابطه با این کنفرانس پیش ببریم مذاکره خواهیم کرد. همچنین موضوع لغو روادید و به روزرسانی توافق اتحادیه گمرکی را مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.»
همچنان که مشاهده می شود، لیست انتظارات فعلی و موقتی چاووش اوغلو، فهرست بلندبالایی است.
هم مودبانه، هم جواب سربالا
اورسلا وندرلاین رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، در وصف دیداری که با وزیر امور خارجه ترکیه داشته، دو نکته به ظاهر ساده آورده که البته کدهای سیاسی مهمی هستند.
او چنین نوشته است:«با وزیر امور خارجه ترکیه تبادل نظر مختصری در مورد گام های بعدی در روابط اتحادیه اروپا و ترکیه داشتیم. گفتگو ضروری است، ولی ما همچنان در انتظار حرکت و اقدامات معتبر بر روی ارض واقع هستیم. ما برای تحقق مأموریت اتحادیه اروپا با همه کشورهای عضو خود کار خواهیم کرد.»
در بیانیه کوتاه دفتر بورل نیز چنین جملاتی آمده است:«اتحادیه اروپا برای توسعه یک رابطه همکاری و متقابل و سودمند، دارای اشتیاق و علاقه استراتژیک است و این علاقه، مبتنی بر ارزش ها و اصول است. دیدار بورل و چاووش اوغلو امکان تبادل نظر صمیمانه، صریح و کامل دیدگاه ها را برای پیشبرد اهداف در این مسیر فراهم کرد.»
این در حالی است که سران اتحادیه، در توییت ها و مواضع رسانه ای، در مورد دیدار با مهمانان خارجی، پیاز داغ و آب و تاب بیشتری به کار می برند.
به عنوان مثال، همین دیروز بود که زورابیشویلی به بروکسل رفت و رئیس شورای اتحادیه اروپا و همچنین رئیس سیاست خارجی اتحادیه، با حسن نیت و لطف بیشتری در مورد این دیدار نوشتند.
شارلز میشل رئیس شورای اتحادیه اروپا در این مورد نوشت: «خوشامد می گویم به سالومه زورابیشویلی رئیس جمهور گرجستان که به بروکسل آمده است. ما همچنان در تلاش برای غلبه بر بیماری همه گیر کرونا و عواقب آن و تعمیق اصلاحات، در کنار گرجستان هستیم. بیایید همکاری خود را بیشتر تقویت کنیم. حمایت اتحادیه اروپا از تمامیت ارضی گرجستان تزلزل ناپذیر است.»
بورل نیز در مورد خانم زورابیشویلی و دیگر مهمانان خارجی اش، همواره ادبیاتی آکنده از حسن نیت به کار می برد اما در مورد دیدار با چاووش اوغلو، چنین چیزی روی نداد و صرفاً به بیان این موضوع بسنده شد که دیدار و گفتگو صورت گرفته است.
خانم کاتی پیری سیاستمدار هلندی و گزارشگر پیشین پارلمان اتحادیه اروپا در خصوص ترکیه، توییتی نوشت که قطعاً به مذاق سران ترکیه خوش نیامده است.
او یک بار دیگر حکم دادگاه حقوق بشر اروپا را یادآوری کرده و نوشت: «اتحادیه اروپا خواهان آزادی فوری صلاح الدین دمیرتاش است و این موضوع باید در سفر چاووش اوغلو به بروکسل، به عنوان اولویت نخست، مطرح شود.»
واضح است که انتقادات و توقعات اتحادیه اروپا از ترکیه نیز، یک فهرست کوتاه نیست.
اتحادیه اروپا در حوزه های حقوقی و سیاسی، انتقاداتی از ترکیه دارد اما در مقطع کنونی، آن چه برای اتحادیه اهمیت ویژه ای دارد، روابط ترکیه – یونان و تنش در شرق مدیترانه است. اتحادیه اروپا معتقد است که ترکیه باید مشکلات خود را با قبرس و یونان، از راه گفتگو و مذاکره حل کند و در مسیر دستیابی به منابع انرژی شرق مدیترانه نیز با همه کشورهای ذینفع و با اتحادیه اروپا، در تعامل و گفتگو باشد.
اتحادیه اروپا در حوزه های مرتبط با توسعه سیاسی و دموکراسی، حقوق بشر، آزادی بیان، حقوق زنان، حقوق اقلیت ها، تفکیک قوا و استقلال دستگاه قضا، انتقادات و توقعاتی دارد و این در حالی است که دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، برای آغاز اصلاحات در حوزه های سیاسی و حقوقی، تردیدها و نگرانی هایی دارد و مخالفین و منتقدین اردوغان، بر این باورند که حزب حاکم، بر اساس یک رویکرد تمامیت خواهانه و دور از پذیرش تنوع افکار و آراء، ساز خود را می زند و توجه چندانی به انتقادات اروپا نیز ندارد.
به جرات می توان گفت، تنها نقطه مشترک فعلی در روابط ترکیه و اتحادیه اروپا این است: ترکیه می گوید، از اروپا انتظار اقدام عملی داریم. در آن سو، اتحادیه اروپا نیز می گوید، منتظر اقدامات عملی ترکیه هستیم.
مسیر پیش رو
چاووش اوغلو، علاوه بر مقامات سیاسی اتحادیه اروپا، با مقامات ناتو نیز دیدار می کند و در یک جمع بندی کلی می توان گفت، هم اتحادیه اروپا و هم اعضای پیمان نظامی ناتو، در مورد تصمیمات و رویکردهایی که در قبال ترکیه اتخاذ می کنند، با همدیگر در حال هماهنگی هستند و این رویکرد نهایی، نمی تواند بدون در نظر گرفتن اشارات و سیگنال های دولت جدید آمریکا یا تیم جو بایدن باشد.
حال باید دید، آیا سه چهره قدرتمند اتحادیه اروپا یعنی میشل، وندرلاین و بورل، آن گونه که اردوغان خواسته، به ترکیه سفر خواهند کرد یا این درخواست مودبانه رد می شود و به قول خودشان، منتظر اقدام عملی ترکیه خواهند ماند.
انتهای پیام/
