تکمیل بانک اطلاعاتی تخت جمشید با کاوش دشت مرودشت؛ یافته‌های هزاره چهارم و پنجم قبل از میلاد در "تل قلعه"
گروه استانها- تل یا تپه قلعه از محوطه‌های باستانی دشت مرودشت است که نشانه‌هایی از دوره‌های مس- سنگی مربوط به هزاره پنجم و چهارم قبل از میلاد در آغاز عیلامی، هخامنشی و اسلامی در آن شناخته شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، دشت مرودشت یکی از نقاط باستانی استان فارس است که تخت جمشید نیز در آن واقع شده و به واسطه وجود این میراث جهانی مدتی است که کاوش‌ها و کشفیات در آن بیش از گذشته شده است.
مهرماه امسال مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید از تهیه نقشه باستان‌شناسی دشت مرودشت خبر داد، نقشه‌ای که می‌تواند توالی گاه‌نگاری منطقه را ارائه دهد که به ویژه در شناخت تاریخی دشت مرودشت اهمیت فراوانی دارد.
محققان و کارشناسان بر این باورند که با وجود چنین نقشه‌ای می‌توان مدیریت بهتری روی حفاظت از محوطه‌های تاریخی به‌ویژه در ارتباط با اجرای طرح‌های زیرساختی و توسعه‌ای در منطقه اعمال کرد.
براساس اطلاعات موجود بررسی‌های باستان‌شناسی منطقه تختجمشید در حدود هفتاد سال قبل توسط لوئیس واندنبرگ آغاز و در دهه‌های بعد توسط ویلیام سامنر، عباس علیزاده، رمی بوشالا و علی اسدی دنبال شده است.
اگر چه در طول سال‌ها بررسی، محوطه‌های فراوانی مورد شناسایی و مطالعه و گاه‌نگاری قرار گرفته‌اند اما تکمیل این بررسی‌ها و از جمله بازنگری محوطه‌های بررسی شده پیشین از سال 1396 تاکنون در سه فصل بررسی باستان‌شناسی در محدوده حریم تختجمشید انجام شده است.
در همین بررسی‌ها و کاوش‌ها 260 اثر و محوطه تاریخی در نقاط مختلف شهرستان مرودشت شناسایی شد که وحید بارانی کارشناس گروه باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی تختجمشید و سرپرست بررسی تهیه نقشه باستان‌شناسی دشت مرودشت پیش از این از آن سخن گفته بود.
حال در ادامه همان بررسی‌ها تل قلعه شهرستان مرودشت مورد بررسی و کاوش قرار گرفته است. تل قلعه از مهمترین محوطه‌های باستانی دشت مرودشت است که با وسعت حدود 6 هکتار در 5 کیلومتری شرق شهر باستانی استخر در کنار رودخانه سیوند در حریم درجه 2 محوطه جهانی تخت جمشید و نقش رستم قرار دارد.
حمید فدایی مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید امروز صبح در جمع خبرنگاران درباره این موضوع اظهار داشت: مجموعه تخت جمشید رو به دشتی گشوده می‌شود که به واسطه جاری بودن دو رود پر آب کر و سیوند بر بستر آن، این دشت حاصلخیز را با تاریخ و تمدنی چند هزار ساله در خود جای داده است.
به گفته وی محوطه‌های ارزشمندی همچون تل باکون، تل موشکی، تل جری در حوزه رودخانه کر و تل قلعه در مجاورت رود سیوند با شواهدی از هزاره پنجم و چهارم قبل از میلاد از مهمترین محوطه‌های این دشت هستند.
تل یا تپه قلعه نخستین بار توسط لوئی واندنبرگ بلژیکی در دهه 50 خورشیدی مورد گمانه‌زنی باستان شناسی قرار گرفت و در بررسی‌های سنتی دیگر باستان‌شناسان، پیاپی تاریخی از دوره‌های مس- سنگی مربوط به هزاره پنجم و چهارم قبل از میلاد در آغاز عیلامی، عیلامی، هخامنشی و اسلامی در این محوطه شناخته شده است.
دارا بودن توالی دوره‌های مختلف تاریخی از هزاره پنجم تا دوران اسلامی از ویژگی‌های تل قلعه است که فدایی نیز در صحبت‌هایش به آن اشاره می‌کند و معتقد است که مطالعه روشمند این تل به تنهایی الگوی کاملی از گاه‌نگاری دشت را ارائه می‌کند و ضمن شناخت نسبت به دوره‌های استقراری این محوطه، رابطه لایه‌های هخامنشی آن با پارسه تا حدودی مشخص می‌شود.
مستندنگاری و شناسایی دقیق ویژگی‌های فیزیکی و ساختاری محوطه، بازنگری دوره‌های استقراری محوطه، چگونگی پراکندگی و تراکم مواد فرهنگی دوره‌های مختلف در سطح محوطه از جمله اهداف این برنامه پژوهشی است که فضل‌اله حبیبی سرپرست بررسی روشمند تل قلعه و کارشناس باستان‌شناسی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید مطرح می‌کند.
به گفته حبیبی در این کار میدانی از داده‌های سنجش از راه دور یا همان تصاویر ماهواره‌ای و هوایی، استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مستندنگاری محوطه، بررسی گستره، ارزیابی روند شکل‌گیری و بررسی فرسایش و تخریب‌ها در محوطه انجام می‌شود.
آن گونه که وی می‌گوید: با استفاده از دستگاه جی پی اس چند فرکانسه یا همان سیستم موقعیت جهانی، ایجاد شبکه‌های مربع جهت بررسی سیستماتیک و نمونه‌برداری یافته‌ها انجام می‌شود و با ایجاد اطلاعات پایه از نمونه‌ها، تجزیه و تحلیل‌های آماری در مورد محوطه نیز انجام می‌گیرد.
بررسی و شناسایی، شناخت کلی توالی گاه‌نگاری، تهیه نقشه باستان‌شناسی دشت مرودشت و جمع‌آوری داده‌های باستان‌شناسی (سفال، ابزار سنگی و غیره) به منظور تکمیل بانک اطلاعاتی پایگاه میراث جهانی تخت جمشید است که سبب شده در چندین فصل این دشت مورد بررسی و کاوش قرار گیرد.
انتهای پیام/424/ح
