گزارش// نداشتن موبایل و "گوشی‌های قرضی" با دانش‌آموزان بی‌بضاعت چه کرد؟!
این گزارش، ماجرای کودکان دبستانی مدرسه‌ای در پایتخت است، منطقه‌ای که ساکنانش سطح اقتصادی ضعیفی دارند و دانش‌آموزانی که به دلیل نداشتن گوشی، بی‌خیال تحصیل شدند یا آنهایی که بدون گوشی یا حتی با گوشی‌های قرضی هر طور شده به تحصیل ادامه می‌دهند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ سال‌های تحصیل همواره برای برخی دانش‌آموزان با رنج‌های بسیاری همراه است؛ دانش‌آموزان طبقات ضعیف جامعه به دلیل ناتوانی آموزش و پرورش و رنگ باختن کارکرد مدرسه در جبران نابرابری‌های ناشی از ضعف‌های اقتصادی خانواده و ارائه خدمات یکسان آموزشی به تمام کودکان این سرزمین، از تبعیض‌های بسیاری رنج می‌برند.
در روزگار آموزش حضوری، این تبعیض‌ها به انواع مختلف قابل مشاهده بود از خدمات آموزشی با کیفیت‌تر در مدارس خاص و غیردولتی برای فرزندان طبقات قدرت و ثروت و در مقابل دشواری روزهای تحصیل برای دانش آموزان عشایری، روستایی و طبقه ضعیف اقتصادی جامعه و حالا در روزگار کرونایی هر چقدر هم مسئولان آموزش و پرورش باور داشته باشند آموزش مجازی فرصتی برای تحقق عدالت آموزشی است اما این بار تبعیض‌ها قدرتمندتر رخ‌نمایی می‌کند!
دانش‌آموزان طبقات ضعیف جامعه در روزگار آموزش مجازی هم شاهد تبعیض‌های ناروایی هستند که فقر خانواده و ناکارآمدی سیستم در تحقق عدالت آموزشی بر آنها تحمیل می‌کند، کودکانی که به دلیل نداشتن موبایل از آموزش جا می‌مانند و اگر چه مسئولان وزارت آموزش و پرورش از پوشش تحصیلی تمام آنها سخن می‌گویند اما در مواردی که ما مشاهده کردیم با وجود فقر اقتصادی و بیسوادی پدر و مادر راهکارهایی همچون ارائه درسنامه‌ها هیچ دردی را دوا نمی‌کند.
در این گزارش، روایت مدرسه‌ای در منطقه محروم پایتخت را بازگو می‌کنیم که نشستن پای آموزش مجازی معلم برای دانش‌آموزان به آسانی دست‌یافتنی نیست.
به ترمینال خاوران که برسیم در مسیر جاده امام رضا به سمت شهرک کاروان، دبستان دخترانه امام حسین (ع) قرار دارد، مدرسه‌ای که حالا یک ماهی می‌شود بخشی از آموزش‌هایش برای دانش‌آموزان آن هم یک روز در هفته حضوری است اما شرایط کرونای انگلیسی همین یک روز آموزش حضوری را هم به مرز تعطیلی برده است!
در این مدرسه کودکان کلاس اولی هستند که از همان ابتدای تحصیل به دلیل فقر اقتصادی خانواده و نداشتن گوشی از آموزش جامانده و قید تحصیل را زده‌اند؛ کودکانی هستند که با گوشی‌های قرضی و رفتن به خانه دوست و فامیل سعی می‌کنند از قافله تحصیل جا نمانند و دست آخر خواهران و برادرانی که با یک گوشی مشغول یادگیری هستند و امان از وقتی که کلاس درسشان با یکدیگر تداخل داشته باشد چرا که یکی از آنها باید به نفع دیگری از کلاس درس غایب باشد!
روایت این مدرسه و کودکانی که به دلیل فقر اقتصادی خانواده، نداشتن گوشی و بیسوادی والدین حالا از چرخه تحصیل جا مانده‌اند، شرح حالی است از صدها کودک دیگر این سرزمین که در روزهای آموزش مجازی بیشترین آسیب را دیده‌اند.
گوشی نداریم بچه‌ها هر روز به خانه عمه می‌روند!
مادر میانسالی که به همراه دختر کلاس اولی‌اش در گوشه حیاط مدرسه ایستاده تا فرزندش را رهسپار کلاس درس کند، میگوید: "چهار فرزند دارم که دو نفر آنها دانش‌آموز هستند، دخترم کلاس اول و پسرم کلاس پنجم دبستان است اما برای حضور در کلاس مجازی گوشی ندارند؛ پدرشان یک گوشی مدل پایین دارد که نمی‌توان از آن برای آموزش مجازی استفاده کرد.
همسرم کارگر فصلی است، درآمد مناسبی ندارد، مستاجر هم هستیم به خاطر همین نمی‌توانیم گوشی بخریم، دو فرزندم هر روز برای حضور در کلاس درس مجازی به خانه عمه‌شان می‌روند اما عمه بچه‌ها خودش هم فرزند دانش‌آموز دارد ولی چاره‌ای نداریم، چه کار کنیم؟ چند بار به مدرسه گفتم "فرزندم گوشی ندارد" اما گفتند" ما قانونی نداریم که گوشی ارائه بدهیم."
دو دانش آموز اما بدون گوشی
همین روایت برای مادر و فرزند دیگری دقیقاً تکرار می‌شود؛ کودک کلاس اولی که به دلیل نداشتن گوشی از کلاس درس مجازی جا مانده است و به دلیل اعتیاد پدر و فقر اقتصادی خانواده، توانایی خرید گوشی هم ندارند.
مادر این دانش‌آموز میگوید: "دو فرزند دانش‌آموز دارم اما گوشی نداریم تا بتوانند در کلاس مجازی حاضر شوند، درس‌ها را از تلویزیون دنبال می‌کنند اما دخترم که کلاس اول دبستان است اصلاً به آموزش تلویزیون توجه نمی‌کند و میگوید "اینکه معلمم نیست". پسرم هم کلاس پنجم است، به مدیر مدرسه‌اش گفتم "گوشی نداریم" مدیر گفت "به کمیته امداد مراجعه کن و درخواست گوشی بده" اما کمیته امداد به ما گوشی نمی‌دهد و می‌گویند جوان هستی و برو کار کن؛ بچه‌ها هم دائم می‌گویند گوشی می‌خواهیم و چند هفته‌ای است روزی یکبار برای آموزش حضوری به مدرسه می‌آیند."
8 دانش آموز کلاس اولی که قید مدرسه را زدند
نداشتن گوشی در برخی مواقع حتی باعث شده تا برخی دانش آموزان قید تحصیل را بزنند، خدیجه سامانی معلم کلاس اول مدرسه درباره وضعیت آموزش دانش آموزان کلاس اول دبستان میگوید: "بیشتر دانش آموزان گوشی ندارند، مشکلات اقتصادی خانواده ها بسیار است، برخی زیر خط فقر هستند یا پدر گرفتار اعتیاد است، واقعاً شرایط با سایر مناطق بسیار متفاوت است؛ کلاس درسم 42 نفره است اما 8 نفر اصلاً گوشی ندارند و در گروه کلاسی نیستند، این‌ها عملاً از تحصیل بازمانده‌‌اند.
دانش آموزی دارم که سه خواهر و برادر با یک گوشی آموزش می‌بینند و کلاس درسشان با هم تداخل دارد، باید با آنها همکاری کنم.برخی والدین اصلاً سواد ندارند و نمی‌توانند به آموزش بچه‌ها کمک کنند، دانش آموزی داشتم که درسش ضعیف بود و گوشی هم نداشتند، پدر را صدا کردم اما گفت "نمی‌توانم با حقوق کارگری گوشی بخرم" یا مادری می‌گفت "نمی توانم هزینه اینترنت را بدهم و 50 هزار تومان از بستگانم قرض گرفته‌ام تا پول اینترنت فرزندانم را تأمین کنم" یکی از دانش آموزانم مشکل چشم داشت و مادرش سر کار می‌رفت؛ مادر این دانش آموز می‌گفت " نمی‌خواهم فرزندم دیگر در کلاس مجازی باشد چون سر کار می‌روم و اصلاً نمی‌توانم به لحاظ تحصیلی از او حمایت کنم."
نوبتی درس می‌خوانیم
او در میان صحبت‌هایش به فاطمه دانش آموزش اشاره می‌کند که چند خواهر و برادر با یک گوشی آموزش می‌بینند و حتی فاطمه سال گذشته به دلیل پایه درسی ضعیف و عدم یادگیری مناسب، مردود شده و امسال دوباره کلاس اول است!
فاطمه در میان صحبت‌های معلم میگوید: "سه خواهر و برادر هستیم، یک گوشی داریم و کلاس درسمان یک زمان است، باید نوبتی درس بخوانیم؛ تا ساعت 8 شب هم باید تکالیف را ارسال کنم اما نمی‌توانم تا این ساعت آنها را برای معلم بفرستم."
(البته این سؤال مطرح است که مردود کردن این دانش‌آموزان آن هم در شرایطی که با سختی بسیار مشغول به تحصیل هستند در ادامه مسیر تحصیل نتیجه مثبت دارد یا بیشتر جرقه‌ای برای ترک تحصیل خواهد شد؟! آیا نمی‌توان راهکار کلاسهای تقویتی که معمولاً در فصل تابستان برای کلاس اولی‌ها برگزار می‌شود را برای آنها به کار برد؟)
دانش‌آموزانی که به خاطر کلاس درس خواهر و برادر از کلاس درس خود غایب می‌شوند
نداشتن گوشی برای حضور در کلاس مجازی تنها یک روی سکه است، دایره مشکلات بسیار وسیع است، تعداد زیادی از دانش آموزان گوشی دارند اما چند خواهر و برادر با یک گوشی آموزش می‌بینند؛ زهرا جواهری معلم پایه ششم مدرسه این مشکل را دقیق‌تر برایمان توضیح می‌دهد:" 5 دانش آموز دارم که با یک گوشی مشترک آموزش می‌بینند و خواهر بزرگتر باید از بچه‌های کوچکتر حمایت تحصیلی کند مثلاً دانش آموزم در ساعتی که باید در کلاس درس خودش باشد غایب است چون به جای برادر یا خواهر کوچکتر خود در کلاس درس حاضر است؛ البته اگر معلمان ساعاتی را که آموزش و پرورش اعلام کرده است رعایت کنند کمتر شاهد تداخل کلاسهای درس خواهیم بود.
32 دانش آموز در کلاس درسم هستند که دو نفر اصلاً گوشی ندارند، به آنها درسنامه می‌دهم یا الان که هفته‌ای یکبار آموزش حضوری داریم به مدرسه می‌آیند اما بچه‌ها معمولاً تجربه‌ای از درسنامه نداشته بنابراین با این سبک از یادگیری آشنا نیستند؛ بخش دیگر از مشکل هم این است، گوشی برای والدین است مثلاً 10 دانش آموز دارم که گوشی برای پدرشان است و در ساعتی که کلاس مجازی برگزار می‌شود، پدر سر کار است و فقط برای دانش آموز در کلاس درس حضور می‌زند.
این معلم ادامه می‌دهد: کلاسهای درس در شاد تشکیل می‌شود و مشکلات به نسبت قبل بسیار کمتر شده است و الان عملاً شاد مشکلی ندارد؛ ابتدا کلاس‌ها در واتساپ برگزار می‌شد اما خانواده‌ها به هزینه‌های اینترنت اعتراض کردند بنابراین هم‌اکنون کلاس‌ها کامل در شاد برگزار می‌شود."
فاطمه علیزاده معلم پایه ششم مدرسه هم مشکل آموزش مجازی دانش آموزانش با یک موبایل مشترک را اینگونه شرح می‌دهد: "در کلاسم بیشتر دانش آموزان با موبایل مشترک آموزش می‌بینند یعنی چند خواهر و برادرند و یک گوشی؛ زمانی که کلاس داریم دانش آموز میگوید من می توانم از کلاس بروم چون الان کلاس درس خواهر یا برادرم شروع می‌شود و او باید از گوشی استفاده کند یا اینکه یک نفر از دانش آموزانم گوشی ندارد و برای حضور در کلاس مجازی به خانه خاله‌اش می‌رود."
والدین بیسواد
بخش سوم مشکلات مربوط به خانواده‌هایی است که گوشی دارند اما پدر و مادر سواد ندارند تا بخواهند از کودک خود حمایت تحصیلی داشته باشند؛ روایت مادری افغانستانی که دخترش کلاس اول دبستان است، دراینباره اینگونه بود: یک فرزند دانش آموز دارم و گوشی هم داریم اما سواد ندارم تا بتوانم درس‌ها را با او تمرین کنم به خاطر همین در یادگیری مشکل دارد و چاره‌ای ندارم تا او را به خانه زن عمویش بفرستم تا درس‌ها را با دخترم تمرین کند، اگر فرزندم به مدرسه بیاید خیلی بهتر است چون سواد ندارم و نمی توانم درس‌ها را با او تمرین کنم، حداقل در مدرسه به صورت حضوری از معلم یاد می‌گیرد.
11 دانش آموز به مدرسه نمی‌آیند
خانم قاسمی مدیر مدرسه امام حسین (ع) تأکید دارد که از یک ماه گذشته دانش آموزان ضعیف برای آموزش حضوری هفته‌ای یک بار به مدرسه می‌آیند مثلاً بچه‌هایی که گوشی ندارند یا پایه علمی ضعیف دارند، مادر و پدر بیسواد هستند و نمی‌توانند از دانش آموز پشتیبانی کنند.مدرسه 700 دانش آموز دارد و حدود 100 نفر برای آموزش حضوری می‌آیند البته در برخی کلاس‌ها معلم گفته است نیازی به آموزش حضوری ندارند اما در کلاس اول بیشترین دانش آموزان را برای آموزش حضوری داریم.
او میگوید: 20 دانش آموز گوشی ندارند و به آنها گفتیم از آموزش تلویزیونی استفاده کنند، برخی هم گفتند نمی‌خواهیم فرزندمان امسال درس بخواند و 11 نفر دیگر به مدرسه نیامدند؛ برخی خانواده‌ها گوشی ساده دارند و معلم با آنها تماس می‌گیرد تا مطمئن شود دانش‌آموزان آموزش تلویزیونی را دنبال می‌کنند البته خیران یک تبلت و دو گوشی به مدرسه دادند که آنها را تعمیر کردیم و به بچه‌هایی که گوشی ندارند، تحویل دادیم.
5 میلیون دانش آموز بدون موبایل یا با گوشی قرضی
آموزش و پرورش برای تامین تبلت مورد نیاز دانش آموزان طرح هدایت ( هر دانش آموز یک تبلت) را آغاز کرده است؛ سید جواد حسینی جانشین وزیر آموزش و پرورش در طرح هدایت میگوید: سه میلیون نفر از دانش‌آموزان در سراسر کشور موبایل ندارند. در کنار این سه میلیون نفر، تعداد دو میلیون نفر هم ابزار آموزشی قرضی دارند یعنی از گوشی پدر، مادر و بستگان استفاده می‌کنند و کار پدر نیز به گونه‌ای است که نبودن گوشی همراه به کارش لطمه می‌زند.
او میگوید: در مجموع پنج میلیون ابزار آموزشی نیاز است، ولی آن تعداد که از هیچ یک از ابزارهای آموزشی برخوردار نیستند، سه میلیون نفر هستند، حدود 12 درصد دانش‌آموزان به صورت مستقل ابزار آموزشی هوشمند را در اختیار دارند و بقیه از گوشی مادر، پدر یا اشخاص دیگر استفاده می‌کنند. تلاش ما در طرح هدایت این است که با جذب منابع دولتی و منابع عمومی مثل بانک‌ها، شهرداری‌ها و منابع مردمی اعتبارات تهیه کنیم. تاکنون بیش از 200 هزار از این ابزار به دانش‌آموزانی که نیاز داشتند، اهدا شده است.
"شماره تماس و آدرس این مدرسه برای کمک خیران، نهادهای دولتی، بنگاه‌‌های اقتصادی، کمیته امداد و آموزش و پرورش به منظور تأمین تبلت برای دانش آموزان فاقد گوشی و تبلت موجود است."
انتهای پیام/
