اجرای طرح توسعه زیرسطحی حرم امام کاظم(ع) توسط ستاد بازسازی عتبات عالیات

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ مضجع مطهر حضرت امام موسی‌بن جعفر کاظم(ع) پدر بزرگوار حضرت امام رضا(ع) در شهر کاظمین قرار دارد که پس از شهادت حضرت امام جواد(ع) ــ نوه امام کاظم و فرزند امام رضا(ع) ــ پیکر مطهر جواد‌الائمه نیز کنار قبر جدشان مدفون شد.

حرم مطهر این دو امام همام که با دو گنبد کنار هم، جلوه منحصر به فرد از معماری اسلامی را نشان می‌دهد، قرن‌ها محل تشرف و زیارت دوستداران خاندان عصمت و طهارت بوده است؛ یکی از نکات جالب در خصوص این حرم مطهر، نقش شیعیان ایرانی در بازسازی و ساخت ابنیه آن از دوره‌های مختلف تاریخی است که در جای جای این مکان مقدس، شواهد متقن آن به‌چشم می‌آید.

گرچه پایه‌گذار حرم کاظمین خلفای عباسی بودند اما پس از آتش‌سوزی بزرگی که در آن رخ داد، سلجوقیان و در دوره بعد حکومت آل‌بویه ساخت‌وسازهایی کردند اما طغیان مجدد دجله در قرن هشتم همه چیز را به هم ریخت تا اینکه صفویان روی کار آمدند.

بزرگترین توسعه و بازسازی در کاظمین در قرن نهم در دوره صفویه انجام شد؛ جایی که شاه اسماعیل صفوی با تخریب همه بناهای حرم، بارگاهی زیبا و باشکوه با رواق، صحن، حرم و دو گنبد جدید کاشی‌کاری‌شده ساخت. حرم کنونی یادگار آن دوران و البته تجهیز و توسعه دوره قاجار است.

دولت صفوی در تمام مدت حاکمیت خود حتی در دورانی که عراق در تسلط آنان نبود، نقش مهمی در اصلاح و بازسازی عتبات داشت به‌طوری که بنای اصلی و امروزی بیشتر اماکن مقدس در چهار شهر سامراء، کاظمین، کربلا و نجف در عصر صفوی ایجاد شد و در نتیجه آن، معماری عراق عرب از سبک معماری ایرانی تأثیر زیادی گرفت.

اکنون از هریک از درهای بارگاه امامین جوادین(ع) که وارد حرم شوید، معماری زیبای ایرانی ــ اسلامی چشم‌نوازی می‌کند؛ از کاشی‌کاری‌های معرق نفیس تا آینه‌کاری‌های بدیع و ایوان‌های زیبا که این حرم مطهر را به موزه نمادهای هنر معماری ایرانی ــ اسلامی تبدیل کرده است.

یکی از شاهکارهای هنری عصر صفوی، کتیبه قرآنی کم‌نظیری است که روی دیوار اطراف ضریح حرم قرار دارد و بالاتر از این کاشی‌کاری دلربا، یک آئینه‌کاری منحصر به فرد هم نگاه‌ها را می‌رباید.

اگرچه این عرض ارادت با دیرینه تاریخی ایرانیان در حرم امامین جوادین(ع) در زمان رژیم بعث، متوقف شد اما با سرنگونی دیکتاتوری عراق، دوباره امکان تشرف زائران مهیا و بازسازی و مرمت و توسعه حرم آغاز شد.

مرمت، بازسازی و طلاکاری هر دو گنبد حرم مطهر، تعویض سنگ‌های رواق و نیز مرمت و احیای مسجد تاریخی صفویه در جوار حرم ازجمله اقدامات صورت‌گرفته توسط ستاد بازسازی عتبات عالیات است.

مسجد تاریخی صفویه در زمان رژیم بعث و قبل از مرمت و بازسازی به انباری تبدیل شده بود که با تلاش مهندسان و هنرمندان ایرانی مرمت شد، همچنین برای رفع خطر رطوبت، یک‌هزار و 100 متر کانال به‌ارتفاع یک متر و عرض 80 سانتی‌متر ایجاد و حدود 220 متر نیز آجرچینی انجام شد.

برای مرمت و بازسازی مسجد صفویه از بهترین سنگ ایرانی یعنی پرتقالی استفاده شد و دیوارها و کف نیز با مرمر کرمی‌رنگ ترمیم شد، همچنین برای تردد راحت زائران از مسجد صفویه به حرم امامین جوادین(ع) درهای مختلفی پیش‌بینی و نصب شد، به‌طوری که سه در برای قسمت شرقی، سه در قسمت غربی و سه ورودی از صحن امام محمد باقر(ع) و 6 ورودی به خود رواق ایجاد شد.

طی این سالها حدود 6 هزار مترمربع سنگ کف و پله در صحن امام علی(ع) حرم امامین جوادین(ع) کار شده است. قسمتی از حرم به نام مسجد امام رضا(ع) نیز سنگ‌کاری و آینه‌کاری شد، پس از آن دیوار و کف ایوان‌ها که تخریب شده بود؛ ترمیم و بازسازی شد.

همچنین ایوان باب‌المراد که در دوره ناصرالدین شاه قاجار بازسازی‌هایی در آن صورت گرفته بود، دوباره طلاکاری شد. ورودی ایوان قریش نیز آینه‌کاری و از نو مقرنس‌کاری و درنهایت کل ایوان طلاکاری شد.
براساس این گزارش، حرم امامین جوادین(ع) چهار مناره بزرگ دارد که تمامی این مناره‌ها طلاکاری شدند، البته طلاکاری یکی از مناره‌ها به‌دلیل اجرای پروژه مقاوم‌سازی انحنای 80سانتی‌متری، هنوز باقی مانده است که در آینده نصب طلاکاری آغاز خواهد شد.

بر اساس این گزارش، گلدسته شمال شرقی (باب‌المراد) حرم امامین جوادین علیهما السلام به‌ارتفاع 40 متر با ملات گچ و ساروج قرن‌ها پیش ساخته شده بود که به‌دلیل وجود آب زیرسطحی و سایر عوامل فرسایشی، از قسمت سقف به‌سمت گنبد، 84 سانتی‌متر انحنا پیدا کرده بود.

بیم آن می‌رفت با ریزش و سقوط این گلدسته، دو گنبد حرم مطهر نیز آسیب ببیند، لذا تولیت حرم مطهر امامین جوادین علیهما السلام از ستاد بازسازی عتبات عالیات درخواست کرد برای رفع این خطر در حرم کاظمین وارد عمل شود. متخصصان ستاد بازسازی عتبات عالیات پس از چند سال کار دقیق مهندسی موفق به تثبیت گلدسته و رفع خطر سقوط آن شدند. 

هم‌اکنون احداث 240 چشمه سرویس بهداشتی در ورودی حضرت صاحب الزمان(عج) یعنی قسمت غربی حرم امامین جوادین(ع) در حال انجام است، علاوه بر اینها، عملیات مسقف‌سازی دو طرف مسجد صفویه که صحن روباز شرقی و غربی حرم به‌شمار می‌رود نیز انجام شد.

ساخت دو صحن صاحب الزمان(عج) و امام رضا(ع) نیز در دستورکار است که امید می‌رود با رفع پاندمی کرونا، عملیات اجرایی این پروژه‌ها نیز آغاز شود.

انتهای پیام/+