چالش‌های فرش دست‌باف چهارمحال و بختیاری / هنر دستی که مسئولان قدرش را نمی‌دانند

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، صنعت فرش‌بافی سبقه طویل و عریضی در هر شهر و دیار ایران اسلامی دارد و با فرهنگ و آداب مردم هر خطه تغییراتی به فراخور آن فرهنگ و عناصر طبیعی موجود در آن داشته است.

امروز نیز با اینکه این صنعت بی‌نظیر ماشینی شده اما هنوز طرفداران زیادی دارد و در سراسر دنیا شناخته شده است و قالیبافان متبحری نیز تربیت و روانه بازار کار می‌شوند تا جاییکه رشته قالیبافی با گرایش‌های مختلف در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.

این هنر بی‌بدیل که از دل طبیعت به زیر پای مردم در خانه‌هایشان می‌رود و سالیان سال همدم روزهای خوش و ناخوش آن‌ها می‌شود در سراشیبی شهرت قرار گرفته و بسیاری از مردم بدون توجه به خواص و مزایای استفاده از فرش دستباف یا به دلیل قیمت پایین‌تر فرش ماشینی گرایش شدیدی به فرش ماشینی پیدا کرده‌اند و فرش دستباف تقریبا به دست فراموشی سپرده شده است، اما هنوز بارقه‌هایی از گرایش به فرش دستباف در بین مردم و بافندگان دیده می‌شود و می‌توان گفت این صنعت رنگ‌باخته دوباره دارد جان می‌گیرد.

در چهارمحال و بختیاری نیز این هنر صنعتی، دلسوختگانی دارد که اگرچه بودن در این عرصه برایشان دشوار و موجب متحمل شدن ضرر و زیان‌های زیاد است اما دل در گروی این رشته و توسعه آن به شکل اصیل و فراگیر دارند، این فعالان از ابتدای به وجود آوردن هر تار و پود قالی در تلاشند تا به ثمر نشستن و عرضه در بازار را انجام و اسم و آوازه پرافتخار ایران اسلامی را بیش از پیش در دنیا طنین‌انداز کنند.

از همین‌رو با یکی از فعالان و کارآفرینان بخش فرش دستباف استان که در کوهرنگ مشغول رنگرزی و ریسندگی است، گفت‌وگو کردیم.

زیبا حسن‌نژاد، فعال صنعت فرش در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد، اظهار داشت: قبل از رنگرزی و ریسندگی، کارگاه خیاطی داشتم و به همراهی کارآموزان دانشکده فنی و حرفه‌ای رشته خیاطی، فرم دانش‌آموزان را تولید می‌کردم و با همکاری مدیران مدارس، سفارش دوخت فرم مدارس را انجام می‌دادم؛ برای این کار پارچه مرغوب از نساجی‌ها تهیه می‌کردم اما به دلیل وجود سودجویانی در این زمینه دچار ضرر و زیان‌های سهمگینی شدم و کارگاه را با زیان زیادی در آن زمان به کمیته امداد حویل دادم. 

وی افزود: بعد از گذشت مدتی کارگاه قالی‌بافی راه‌اندازی کردم که مایه فرش را از شرکت‌های تعاونی فرش تهیه می‌کردم. چند فرش نیمه‌تمام را از شرکت تحویل گرفتم و برای بافت به چند نفر بافنده سپردم اما مشکلاتی در این راه وجود داشت، از جمله اینکه چون قالی‌های نیمه‌کاره درست از روی نقشه بافته نشده بودند بافندگان فعلی مجبور بودند به‌صورت ذهنی ادامه فرش را ببافند و مشکل بزرگتر این بود که بسیاری از بافندگان مشتاق به کار نبودند و حتی چند تخته فرش را خراب کردند که منجر به  جریمه شد با این حال یکی از بانوان اشکفتک از حوالی شهرکرد که در رنگرزی تبحر داشت دو تخته فرش را برای خودش رنگرزی و بافت که من از او رنگرزی را آموختم.

این تولیدکننده فرش دستباف با اشاره به بازار فرش دستباف، خاطرنشان کرد: فرش به‌سختی به فروش می‌رفت و برخی فرش‌ها خامه مرغوبی نداشتند و رنگ پس‌می‌دادند و کامل نبودن رنگ‌بندی و رنگ‌های تحویل داده شده از سوی تامین‌کننده نیز از دیگر مشکلات بود که به همین دلیل تلاش کردم کارگاه رنگرزی راه‌اندازی کنم و از پشم مرغوب برای رنگرزی استفاده کنم که قالی از کیفیت لازم برخوردار باشد. 

حسن‌نژاد تصریح کرد: در نتیجه تحقیقاتم را در زمینه رنگ شروع کردم و برای اولین بار خامه‌های یک فرش را که قصد داشتم برای خودم ببافم با رنگ‌های گیاهی ثابت، رنگرزی کردم که رنگ آن باکیفیت و باثبات شد و با اینکه فرش را برای استفاده شخصی خودم بافته بودم به قیمت مناسبی فروختم که سود خوبی هم داشت.

وی ادامه داد: مسئول یکی از کارگاه‌های اصفهان از من خواست که تعداد زیادی قالی برای آن کارگاه ببافم و از آن به بعد کارم رونق بیشتری پیدا کرد که باعث شد به فکر ایجاد کارگاه رنگرزی خودم باشم. از آنجا که خامه مرغوب، نیاز به پشم شسته شده و رنگرزی دارد، در کوهرنگ کارگاه پشم‌شویی راه‌اندازی کردم که از سوی بنیاد مستضعفان، صمت و اداره کار حمایت شد چراکه کارگاه‌های ریسندگی استان مربوط به 40 سال پیش هستند. همچنین خامه فرش‌ها ضخیم و شکننده است اما در کارخانه جدید، خامه از پشم گوسفند خوزستان یا فارس که دارای چربی بیشتر و کلسیم است تهیه می‌شود. 

این کارآفرین بخش فرش استان چهارمحال و بختیاری، توضیح داد: کارگاه کوهرنگ را تبدیل به کارخانه پشم‌‌شویی و رنگرزی خواهیم کرد و این پنجمین کارخانه پشم‌شویی، رنگرزی و ریسندگی در کشور خواهد بود. 

وی تشریح کرد: برای راه‌اندازی کارخانه با مشکلات زیادی روبرو بودم، برای طرح توجیهی ایرادهای زیادی می‌گرفتند، اختصاص آب، مشکلات و سنگ‌اندازی‌های بانکی و اداری از عمده مشکلات بودند و تهیه زمین کارخانه هم بسیار دشوار بود. در ابتدا قصد داشتیم زمین تهیه کنیم ولی از آنجایی که قیمت زمین لحظه به لحظه افزایش پیدا می‌کرد، در نهایت با بررسی‌هایی که انجام دادم سوله‌ای را تهیه کردیم و در آینده سوله‌های دیگری هم به مجموعه اضافه خواهیم کرد. 

حسن‌نژاد در پایان توضیح داد: در طول چند سالی که در حوزه فرش کار کردم به تجارت هم می‌پرداختم و از کمک برادرم که در کشور دیگری سکونت دارد استفاده کردم و تاحدی توانستم در تجارت فرش موفق باشم. در حال حاضر خواهرانم در حیطه بازاریابی و دخترم در امور حسابداری با من همکاری می‌کنند و برادرم هم در تهیه دستگاه‌ها و سرمایه‌گذاری یاریم می‌کند.

به نظر می‌رسد سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعتی از جمله فرش به خصوص در سطح جهانی نیاز به حمایت‌های ویژه دارد که در گام اول بینش صحیح  مسئولان استانی و کشوری و پشتیبانی فکری آن‌ها را می‌طلبد، امید است این مهم در راستای اهداف توسعه‌ای استان مورد توجه خاص مسئولان قرار گیرد.

انتهای پیام/7540/ش