انتظار ترکیه از انگلیس و شورای ترک درباره قبرس چیست؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بخش ترک نشین جزیره قبرس، به ایستگاه همیشگی سفر سیاسی مقامات آنکارا تبدیل شده است.

فواد اوکتای معاون رئیس جمهور ترکیه، دیروز هم برای چندمین بار در ماه های اخیر رهسپار جزیره شد تا در جایی که در ادبیات سیاسی آنکارا «جمهوری ترک شمال قبرس» (KKTC) نامیده می شود، دیدگاه های سیاسی دولت اردوغان در مورد سرنوشت قبرس را یک بار دیگر به نمایش بگذارد.

فواد اوکتای در دیدار با ارسین تاتار که به عنوان رئیس جمهوری ترک قبرس شمالی شناخته می شود، یک بار دیگر، بر این موضوع تاکید کرد که دولت اردوغان در مورد آینده قبرس، به راهکاری جز اعلام دو دولت شمالی و جنوبی نمی اندیشد و حاضر نیست از ایده ای همچون تاسیس ساختار فدرالی حمایت کند.

معاون اردوغان در سخنرانی خود در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با تاتار، اعلام کرد:«استقلال، حق طبیعی مردم ترک قبرس است و آنها شایستگی آن را دارند که به استقلال خود دست پیدا کنند و ما نیز در این زمینه، یاری می دهیم.»

اوکتای همچنین بر این موضوع تاکید کرد که گروه سیاسی مورد حمایت قبرس جنوبی یونان که به نام (EOKA) شناخته می شود و از 65 سال پیش تاکنون، علیه ترک های قبرس فعالیت کرده، از سوی آنکارا به نام یک گروه تروریستی شناخته می شود و آنکارا به اقدام یونان و قبرس، برای تبریک گفتن سالگرد تاسیس این گروه اعتراض دارد.

البته بهانه اصلی حضور معاون رئیس جمهور ترکیه در بخش ترک نشین جزیره قبرس، چیز دیگری بود. او به این منطقه رفته بود تا در مراسمی حضور یابد که ترک ها نیز به تقلید از دنیای مُد و سینمای غرب آن را «مراسم گالا» می نامند.

یک گالای لوکس و تجملی، برای رونمایی از یک سریال تلویزیونی که به بودجه ترکیه ساخته شده و تمام صحنه های آن در جزیره قبرس فیلمبرداری می شود. این سریال «روزی روزگاری قبرس» نام دارد و تاکنون یک قسمت آن از شبکه تلویزیونی دولتی تی.آر.تی، بر روی آنتن رفته است.

به عبارتی دیگر، حالا موضوع قبرس ترک، نه تنها به بخش مهمی از اهداف ذهنیت سیاسی ملی گرایی ترکیه تبدیل شده و این هدف در حوزه های سیاسی و نظامی دنبال می شود، در ساحت فرهنگی و با استفاده از قدرت نرم و ظرفیت های رسانه ای نیز، بر روی آن سرمایه گذاری می شود.

انگلیس و قبرسِ ترک

لندن، پیش تر تمایلی به حمایت از اهداف آنکارا در جزیره قبرس نداشت. اما حالا شواهد نشان می دهد که تحقق برگزیت و خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، گزینه های تازه را پیش روی روابط آنکارا – لندن گذاشته و رابطه، به ویژه در حوزه اقتصادی، مداوماً در حال توسعه بوده است. نقطه اوج این رابطه، امضای معاهده تجاری ترکیه و انگلیس در دی ماه سال گذشته است.

خانم رخسار پکجان وزیر تجارت ترکیه امضای توافق تجارت آزاد با انگلیس را نقطه عطفی در روابط دو جانبه خوانده و تاکید کرد، این قرارداد بزرگترین تضمین برای توسعه تجارت فی ‌مابین خواهد بود. چرا که حجم مبادلات تجاری بین انگلیس و ترکیه در سال 2019 از مبلغ 25 میلیارد دلار فراتر رفته و با امضای این سند، دست کم 3 میلیارد دلار از پولی که قبلاً به عنوان مالیات و گمرک به لندن می رفت، به جیب آنکارا باز می گردد.

در سوی دیگر ماجرا، انگلیس نیز پس از برگزیت، رویکرد تجاری خود را تغییر داده و علاوه بر ترکیه با 4 کشور نیز توافق تجارت آزاد و بدون تعرفه را امضا کرد و سند مورد بحث، مزبور پنجمین توافق تجاری بزرگ وزارت بازرگانی این کشور بعد از توافق با ژاپن، کانادا، سوئیس و نروژ بود.

انگلیس پیش از این که دوره گذار برگزیت در تاریخ اول ژانویه (12 دی 99) به پایان برسد، با 62 کشور توافق ‌نامه‌ تجاری امضا کرد و ترکیه یکی از کشورهایی است که امتیازات فراوانی در این حوزه به دست آورده است.

بر اساس گزارش روزنامه آکشام از روزنامه های نزدیک به اتاق فکر حزب عدالت و توسعه، جک استراو وزیر اسبق امور خارجه انگلیس به دولت بوریس جانسون پیشنهاد کرده که پرواز مستقیم از انگلیس به قبرس ترک صورت بگیرد.

او گفته است: «در دوران وزارت من، نگرش مثبتی در مورد راهکار دو دولت شدن قبرس وجود داشت. من معتقدم که همین حالا هم، برخی از مقامات لندن، دیدگاه مثبتی در این مورد دارند. بسیاری از انگلیسی ها تمایل دارند برای تفریح و گشت و گذار به قبرس ترک بروند. اگر پرواز مستقیم لندن به آنجا آغاز شود، ارزش نمادین بالایی دارد و باید بر روی این مساله کار کنیم. به باور من، نگرش اتحادیه اروپا نسبت به قبرس غلط است. این که فقط قبرس جنوبی را به عنوان عضو رسمی اتحادیه اروپا پذیرفته و قبرس ترک را خارج از اتحادیه نگه داشته اند، برخورد صحیحی نیست و باید اصلاح شود.»

استراو همچنین گفته است: «آمریکا در شرق مدیترانه و در پرونده های خاورمیانه، بیش از آن که محتاج به یونان باشد، نیازمند حمایت و همراهی ترکیه است و باید به خواسته های ترکیه توجه کند.»

قبرس، قره باغ و شورای ترک

موضوع قبرس ترک برای دولت اردوغان، از چنان اعتبار و اهمیتی برخوردار است که به یکی از موضوعات اصلی نشست مجازی سران کشورهای عضو شورای ترک (Turkic Council) تبدیل شد.

رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه طی سخنانی در اجلاس غیررسمی شورای کشورهای تُرک زبان اعلام کرد: «یقین دارم با اتحاد و پشتیبانی خواهیم توانست ترک‌ های قبرس را به جایگاهی که شایسته آن هستند برسانیم.»

به احتمال قوی، هشتمین اجلاس شورای ترک در 12 نوامبر 2021 در استانبول برگزار می شود و قرار است در این اجلاس نیز، رویکرد و میزان تمایل اعضای شورای ترک برای به رسمیت شناساندن دولت قبرس، مورد ارزیابی قرار بگیرد.

یکی از مسائل مهم که موضوع جنوب قفقاز و شورای ترک را به قبرس ربط می دهد، این است که قبلاً، دست و بال جمهوری آذربایجان برای به رسمیت شناساندن «قبرس ترک» بسته بود. ترس و هراس باکو، این بود که به محض به رسمیت شناختن قبرس ترک، ممکن است ارمنستان، روسیه و حتی برخی از کشورهای اروپایی نظیر فرانسه نیز فی الفور«جمهوری آرتساخ(قره باغ)» را به رسمیت بشناسند.

اما حالا تا حد قابل توجهی، این خطر از میان رفته است. چرا که اولاً ارامنه ساکن منطقه خودمختار قره باغ، پس از جنگ، بسیار تضعیف شده اند. دوم این که شرایط برای ارمنستان و جغرافیای سیاسی جنوب قفقاز نیز عوض شده است. در نتیجه، ترکیه تلاش خواهد کرد تا برای موضوع شناسایی قبرس، از کارت کشورهای عضو شورای ترک کمک بگیرد.

صد البته رسیدن به چنین هدفی آسان نیست. چرا که هر کدام از آنان به نوعی با اتحادیه اروپا و آمریکا، روابط مهمی دارند و نمی توانند با آسودگی خاطر و به سرعت، خواست اردوغان و ترکیه را، به جای بیاورند.

5+1 قبرس

موضوع حمایت از قبرس ترک در نشست اخیر شورای عالی امنیت ملی ترکیه نیز مورد توجه قرار گرفت و در بیانیه شورای امنیت ملی ترکیه همچنین بر اهمیت اتخاذ یک رویکرد مبتنی بر حقوق و منافع مشترک در مدیترانه شرقی تاکید و از کشورهای خارج از منطقه خواسته شد که رویکرد بی‌ طرفانه عمل کنند. اما واقعیت این است که در مذاکرات، گامی برداشته نشده و بیانیه های ترکیه نیز، غالباً یا مصرف داخلی دارند و یا فقط در حد ارسال سیگنال به اتحادیه اروپا، مورد ارزیابی قرار می گیرند.

مذاکرات موسوم به 1+5 قبرس (شامل ترکیه، یونان، انگلیس، قبرس روم، قبرس ترک و نماینده سازمان ملل) تاکنون به نتیجه روشنی نرسیده است.

مولود چاووش‌اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه چندی پیش اعلام کرد: «پس از 52 سال مذاکره در مورد حل مسئله قبرس٬ نتیجه‌ای حاصل نشده و مذاکرات در مورد فدراسیون به پایان رسیده است. باید مذاکره‌ای صورت بگیرد که کشورهای ضامن و طرفین جزیره قبرس بتوانند نظرات خود را ارائه دهند. در مسئله قبرس باید حاکمیت ملی برابر مذاکره شده و یک راه حل دو دولتی وجود داشته باشد.»

مولود چاووش‌اوغلو، در دیدار با جین هال لوت، مشاور ویژه‌ دبیر کل سازمان ملل متحد در امور قبرس، یک بار دیگر اعلام کرده که از نظر آنکارا، دستیابی به یک راه حل پایدار در قبرس مبتنی بر توافق بر سر برابری حاکمیت ملی دو کشور است و تیم آنکارا، در نشست غیر رسمی 1 + 5 درباره قبرس که اواخر ماه آوریل در ژنو برگزار خواهد شد، باز هم، همین گزینه را بر روی میز خواهد گذاشت.

انتهای پیام/