بیانیه دریاداران معترض، یا فراخوان کودتای جدید در ترکیه؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، بیانیه اعتراضی 103 دریادار بازنشسته نیروی دریایی ترکیه علیه اقدامات دولت، مانند یک بمب خبری، توجه رسانه ها و فضای مجازی ترکیه را به سوی خود جلب کرد.

در شرایطی که هنوز هم تعقیب و دستگیری عوامل کودتای نافرجام 2016 میلادی در ترکیه به پایان نرسیده، حالا این کشور شاهد رویداد دیگری است که نشان می دهد گروه کثیری از فرماندهان نظامی بازنشسته، از اقدامات دولت و رویکرد سیاسی و حقوقی حکومت، ناخشنود هستند. بسیاری از مقامات دولت و حزب حاکم ترکیه، بیانیه 103 دریادار بازنشسته را همچون فراخوان کودتا ارزیابی کرده و به تندی به آن پاسخ دادند.

حرف حساب دریادارها چیست؟

103 دریادار بازنشسته نیروی دریایی ترکیه، بیانیه ای کوتاه خطاب به «ملت عالی ترک» نوشته و همه آنان با ذکر کامل اسم و مشخصات، آن را امضا کرده اند.

این بیانیه، دربرگیرنده 4 نکته بسیار مهم است. 2 نکته، نشان دهنده مسائل مورد اعتراض آنان است و دو نکته نیز، مبانی فکری و اعتقادی دریادارهای معترض را نشان می دهد:

1.برخی اظهارات مصطفی شن توپ رئیس پارلمان ترکیه که در عین حال یک پروفسور حقوقدان و از چهره های مهم حزب حاکم است، دال بر این است که اردوغان به دنبال گریز از پیمان مونترو است و می خواهد پس از تاسیس کانال و گذرگاه جدیدی در استانبول، مسیر تازه ای برای اتصال دریای سیاه به دریای اژه و مدیترانه ایجاد کند و خط عبور کشتی هایی که از دریای سیاه به دریای سپید یا مدیترانه می روند، تغییر داده شود. حالا دریادارهای معترض، معتقدند که شانه خالی کردن از این پیمان تاریخی مهم، عواقب تلخی برای ترکیه دارد و این پیمان یکی از دستاوردهای مهم تاریخ معاصر ترکیه است و دولت حق ندارد قدم در چنین مسیری بگذارد.

2.در روزهای گذشته، انتشار تصاویری از سماع عارفانه چند دریادار در یک خانقاه، بازتاب گسترده ای در رسانه های ترکیه پیدا کرد. (تسنیم بارها در مورد نفوذ طریقت ها در نیروهای مسلح ترکیه، گزارش تهیه کرده و به این موضوع نیز پرداخت.) دریادارهای معترض، اعلام کرده اند که این اقدامات، در تضاد با روح نظامی گری است و باید از چنین اقداماتی پرهیز شود.

3.دریادارهای معترض، خود را فرزندان آتاتورک نامیده و اعلام کرده اند که آماده اند جان خود را در راه مکتب فکری و میهن پرستی کمالیستی، فدا کنند.

4.دریادارهای مزبور، از اندیشه و مکتب فکری و سیاسی فتح الله گولن برائت جسته و او را یک خائن و دشمن ملت نامیده اند.

آیا پای کودتایی دیگر در میان است؟

به دنبال کودتای نافرجام سال 2016 میلادی و اقدام ژنرال های تحت امر فتح الله گولن برای در دست گرفتن حکومت، دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، با حمایت مردمی، توانست در یک بازه زمانی بسیار کوتاه، کنترل اوضاع را در دست گرفته و حکومت را نجات دهد.

در جریان تحقیقات قضائی پرونده کودتا، 165 ژنرال نیروهای هوایی، دریایی، زمینی و ژاندارمری ترکیه، بازداشت، خلع درجه و اخراج شدند و هنوز هم چند تن از آنان در حبس ابد به سر می برند.

اخراج این تعداد بالا از ژنرال های نظامی ترکیه، به مثابه کنار نهادن نیمی از بزرگترین فرماندهان نظامی نیروهای مسلح ترکیه بود. اگر چه این اقدام، بارها مورد انتقاد قرار گرفت اما دولت اردوغان توانست با کمک و همراهی ژنرال خلوصی آکار رئیس وقت ستاد کل نیروهای مسلح که حاضر به همکاری با گولنی ها نشده بود، نسل جدیدی از فرماندهان تابع دولت را بر سر کار بیاورد و خیال دولت از بابت نیروهای مسلح راحت شود.

بیانیه 103 دریادار بازنشسته، نشان می دهد که  مشکل، فقط ژنرال های در خدمت نیستند و ژنرال ها و دریادارهای بازنشسته نیز می توانند دردسرساز شوند.

اما سوال اینجاست: این دردسر، می تواند در قد و قواره تلاش برای ترتیب دادن یک کودتای جدید باشد؟ پاسخ به این سوال منفی است. چرا که اندیشه کودتاگری منتسب و متصل به مکاتب فکری کمالیسم و گولنیسم، از نیروهای مسلح ترکیه رخت بربسته و پس از احکام سنگینی که برای نظامیان کودتای 2016 صادر شد، به جرات می توان گفت، زمینه برای بروز کودتایی جدید در ترکیه، باقی نمانده است. اما در هر حال، انتشار بیانیه ای اعتراضی که امضای 103 دریادار بازنشسته زیر آن است، مساله کم اهمیتی نیست و کارکردهای تبلیغاتی و سیاسی منفی علیه دولت و حزب حاکم ترکیه دارد.

واکنش مقامات سیاسی

دریادارهای بازنشسته برای انتشار بیانیه اعتراضی خود، به شکل عامدانه، ساعتی را انتخاب کردند که متن خبر به نوبت تنظیم و چاپ روزنامه ها نرسد و فقط مورد توجه فضای مجازی قرار بگیرد. از همان دقایق نخست انتشار بیانیه مزبور، چندین تن از مقامات دولت و آکپارتی، با لحن تند، علیه دریادارهای بازنشسته موضع گیری کرده و واکنش نشان دادند.

مصطفی شن توپ رئیس پارلمان ترکیه اعلام کرد:«سالهاست در داخل و خارج، در برابر دشمنان مبارزه می کنیم. بازنشسته هایی که در این سال ها، ساکت بودند و در این مبارزات ملی مشارکت نکردند، حالا می خواهند آب را گل آلود کنند.»

عمر چلیک سخنگوی حزب عدالت و توسعه نیز خطاب به دریادارهای بازنشسته اعلام کرد که ملت، به وقت خود، پاسخ این اظهارات کودتاگرانه را داده اند.

حمزه داغ معاون رهبر حزب عدالت و توسعه نیز گفت: «زمان آن گذشته که نظامیان بتوانند با تهدید دولت، به زعم خودشان موازنه ایجاد کنند.»

فخر الدین آلتون مسئول بخش اطلاع رسانی نهاد ریاست جمهوری که از افراد مهم تیم اردوغان به شمار می رود نوشت: «دوران آن ترکیه ای که بتوانید در آن کودتا کنید، سپری شد. این مردم، در کودتای نافرجام سال 2016 میلادی، پاسخ لازم را دادند. حد و اندازه خود را بدانید. ترکیه، یک دولت مبتنی بر حقوق است. شما کیستید که علیه دولت برآمده از رای و اراده مردم، انگشت تهدید نشان دهید؟»

فواد اوکتای معاون رئیس جمهوری ترکیه نیز هشتگ «حد خود را بدانید» را به راه انداخته و دریادارهای مزبور را مشتی ترسو خواند.تاکید مکرر و موکد دریادارهای بازنشسته بر پاسداری از اندیشه های آتاتورک، نشان دهنده این است که ایدئولوژی کمالیسم، به آخرین سالیان خود نزدیک شده و در حال رنگ باختن است و دفاع از آن به عنوان یک مکتب فکری و سیاسی، تنها در ذهن کمالیست های قدیمی است.

انتهای پیام/