مذاکرات قبرس و موضع ترکیه؛ کلاهی که خرگوشی از آن بیرون نمی‌آید

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، اعلام موضع جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در مورد رویدادهای 1915 میلادی، بر موضوع مهم مذاکرات ژنو درباره قبرس، سایه انداخت.

اما واقعیت این است که این مساله برای ترکیه از اهمیت حیاتی برخوردار است و مقامات مختلف دولت اردوغان از جمله فواد اوکتای معاون رئیس جمهور و مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه از مساله قبرس ترک به عنوان «آرمان ملی» (Milli Dava) یاد می کنند.

اگرچه این مذاکرات، از منظر فنی و دیپلماتیک، به عنوان نشست غیررسمی تلقی می شود، اما در هر حال برای هیچکدام از طرفین درگیر، بی اهمیت و علی السویه نیست.

مذاکرات 1+5 به دنبال آن است تا پس از مدت ها وقفه، یک بار دیگر، در مورد اختلافات دو بخش روم نشین و ترک نشین قبرس، به نتایج جدید برسد.

علاوه بر نمایندگانی از هر دو سوی قبرس، ترکیه، یونان، انگلیس و سازمان ملل، از دیگر اضلاع میز 6 ضلعی مذاکرات نشست غیر رسمی 1+5 هستند.

در اثنای برگزاری نشست غیررسمی 1+5 به منظور بررسی معضل قبرس، دولت ترکیه همچنان بر ایده تاسیس دو دولت مستقل و جدا از هم در جزیره قبرس، پافشاری می کند.

ارسین تاتار که چندی پیش با تلاش و مداخله مستقیم حزب عدالت و توسعه ترکیه، توانست رقیب قدرتمند خود مصطفی آکنجی را شکست داده و به مقام ریاست جمهوری قبرس ترک برسد، به منظور تنظیم آخرین مواضع ترک ها در مذاکرات 1+5 به آنکارا رفته است.

ارسین تاتار قبل از حرکت به سوی ترکیه، به خبرنگاران گفت: «ما در مذاکرات ژنو، از همه خواهیم خواست که حاکمیت سیاسی ما را به رسمیت بنشناسند. همچنان که ما یونان، قبرس و دیگران را صاحب حاکمیت می دانیم، آنان نیز باید حاکمیت ما را بپذیرند.»

مذاکرات نروژ، کلاه بدون خرگوش

چندین نوبت از مذاکرات قبرس، به خاطر اصرار بر جدایی ترک های قبرس به نتیجه نرسیده و انتظار نمی رود که مذاکرات فردا نیز منجر به یک نتیجه گیری سریع شود و رضایت طرفین را تامین کند.

بخش مهمی از جریانات سیاسی و حزبی قبرس ترک و چهره هایی همچون مصطفی آکنجی رئیس جمهور سابق، معتقدند که ترکیه به آینده آنها آسیب می زند. آکنجی جدیداً اعلام کرده که از دید او، ارسین تاتار رئیس جمهور فعلی قبرس ترک، طوطی وار سخنان مقامات ترکیه را تکرار می کند و صاحب استقلال و اعتبار سیاسی نیست.

حسن قهوه چی اوغلو از تحلیل گران ترک قبرس نیز نوشته است:«در روزهای اخیر، شاهد یک اجتماع سیاسی مهم و در عین حال، یک نافرمانی مدنی بودیم. گروه کثیری از فعالان سیاسی، فعالان رسانه ای و نخبگان قبرس ترک، در گردهمایی خود، بر ضرورت پافشاری بر ایده فدرالیسم تاکید کردند. اما متاسفانه رژیمی که در ترکیه بر سر کار  است، حرف ما را قبول ندارد. مگر قرار است در مذاکرات ژنو، خرگوشی از کلاه بیرون بیاورند و تغییری در مواضع پیشین روی دهد؟ کاری که ترکیه در ژنو می کند، مانند آن حلاجی است که با تمام قدرت، پنبه ها را از هم می پراکند. اصرار ترکیه بر تاسیس دولت مستقل ترک، به معنی از هم پاشیدن مذاکره و گفتگو است و هیچ سود و فرجامی ندارد.»

یونان، اتحادیه اروپا و دولت رسمی قبرس، معتقدند که جزیره قبرس، یک کشور و دولت واحد است و نباید حرفی از جدایی به میان بیاید. اما در 5 دهه اخیر، ترکیه همواره خواهان استقلال دولت قبرس ترک بوده و بیش از هفتاد هزار نفر از نظامیان و نیروی پلیس خود را در آنجا مستقر کرده است.

هم اکنون قبرس ترک، نزد ترکیه و در ادبیات سیاسی و رسانه ای رسمی این کشور به نام «جمهوری ترک قبرس شمالی» (KKTC) نامیده می شود. اما تاکنون هیچکدام از کشورهای جهان، این دولت را به رسمیت نشاخته اند و همچنان یک دفاکتوی تحت حمایت جمهوری ترکیه است.

دوقطبی استقلال – فدرالیسم

در شرایطی که شهروندان بخش روم نشین قبرس، گذرنامه ای در جیب دارند که می توانند با آن، به تمام کشورهای عضو اتحادیه اروپا سفر کنند، شهروندان بخش ترک، با گذرنامه ترکی خود، تنها می توانند به ترکیه و پاکستان سفر کنند.

همین مساله موجب آن شده که در قبرس ترک، نوعی از دوقطبی سیاسی و اجتماعی، شکل بگیرد. گروهی معتقدند که تحت الحمایه بودن ترکیه هزینه های سنگینی دارد و یکی از این هزینه ها، عدم عضویت در اتحادیه اروپا است.

بنابراین، بهتر است به جای کوبیدن بر طبل تاسیس دولت مستقل، به دنبال تاسیس یک ساختار فدرال باشیم و با رومی ها، شریک شویم. اما گروه مقابل می گویند، ماندن در کنار کشور قدرتمندی مانند ترکیه، باعث می شود که ما در آینده صاحب یک دولت مستقل شویم. فدرالیسم به درد ما نمی خورد و با اندکی مقاومت، می توانیم دولت خود را تاسیس کنیم.

اما شواهد نشان می دهد که زمینه سیاسی و اجماع بین الملل برای تاسیس دولت مستقل ترک وجود ندارد.

دولت ترکیه، جدیداً به مجموعه رادیویی تلویزیونی دولتی تی.آر.تی دستور داد یک سریال تلویزیونی در مورد قبرس بر روی آنتن بفرستد. این سریال پرخرج و با زرق و برق، با حضور معاون اول رئیس جمهور ترکیه پرده برداری شد و چند قسمت آن پخش شده است.

نیازی قزل یورَک از تحلیلگران سیاسی ترک قبرس، در مورد کیفیت ساخت این سریال تلویزیونی و اهداف سیاسی پشت پرده آن می گوید: «آن چه ما در جزیره قبرس به آن نیاز داریم، ایجاد حس همدلی و نوعدوستی بین مردمان قبرس ترک و قبرس روم است. اما متاسفانه سازندگان این سریال، چنین اندیشه ای ندارند و فقط به دنبال تهییج عواطف انتقام جویانه و خشن بوده اند. این گونه واکنش های عاطفی و تاکید بر حس انتقامجویی برای ما هیچ فایده ای ندارد و قطعاً آسیب زاست.»

ترکیه سریال روزی روزگاری در قبرس را در حالی بر روی آنتن برده که یک تیم مشترک ترک – پاکستانی هم در حال تولید یک سریال جنگی – تاریخی با محوریت نقش فرماندهان بنگالی پاکستانی در برخی جنگ های عثمانی هستند.

قبرس، نه سوریه است نه قره باغ

ترکیه در چند سال اخیر، با استفاده از شرایط ناامن و ناآرام سوریه، توانسته بخش هایی از این کشور را به اشغال خود دربیاورد و علاوه بر تسلیح و تجهیز بیش از یکصد هزار نفر از مخالفین مسلح دولت دمشق، مسئولین اداری و انتظامی مناطق اشغال شده را نیز تعیین کرده است.

همچنین در جریان جنگ بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان، حمایت نظامی ترکیه و استفاده از پهپادهای این کشور، موجب شکست ارمنستان و تحولات مهمی در جنوب قفقاز و نخجوان شد که ممکن است منافع جدیدی برای ترکیه ایجاد کند.

اما واقعیت این است که نگرش ویژه آمریکا و اتحادیه اروپا به موضوع اختلافات ترکیه – یونان – قبرس، بسیار پیچیده تر از آن است که منجر به تحمیل ایده ای به نام تاسیس دولت مستقل در بخش ترک نشین جزیره قبرس شود.

انتهای پیام/