طرح تجارت آب راهکاری برای رفع خشکسالی؛ ماجرای برگشت بودجه تحقیقات هواشناسی فارس چه بود؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از  شیراز ، امروز شناخت و دانستن این مسئله که اقتصاد استان فارس بر کشاورزی بنیان گذاشته شده، بر هیچکس پوشیده نیست و حتی مردم عادی نیز بر این نکته اذعان دارند.

در چند سال اخیر خشکسالی بر این استان سایه انداخته و کشاورزی آن را تحت تاثیر قرار دارد و مردم این امر را به وضوح در کسب‌وکارها و سفره‌های خود احساس می‌کنند. یکی از عوامل موثر بر تولیدات محصولات کشاورزی آب و هوا است.

محصولات کشاورزی از نظر کمّی وکیفی شدیداً تحت تأثیر شرایط جوی هر منطقه قرار دارند. در شرایط مناسب جوی میزان بهره‌وری کشاورزی و تأمین مواد غذایی می‌تواند به شکل قابل توجهی افزایش یابد همچنین در شرایط مناسب آب و هوایی آفات گیاهی و جانوری مانند قارچ‌ها و حشرات تولید شده و رشد می‌کنند که می‌توانند خسارات جبران‌ناپذیری به کشاورزی وارد کنند.

این تأثیر دوگانه آب و هوا بر کشاورزی، خود نشان از اهمیت و حساسیت بالای علم هواشناسی است و داده‌های هواشناسی و کاربرد آنها در توسعه کشاورزی به ویژه در تولید محصولات راهبردی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌شوند.

همین اهمیت ایجاب می‌کند که اعتبارات ویژه‌ای برای این علم و تحقیقات در آن هزینه شود و بعضا هم دیده شده که در استان فارس اعتباراتی برای این منظور در نظر گرفته می‌شود اما به دلایل مختلف این اعتبار جذب نمی‌شود یا اینکه به مرکز برگشت داده می‌شود.

سید محمدجعفر ناظم السادات در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در  شیراز در همین زمینه اظهارداشت: تحقیقات علمی در زمینه پیش‌بینی‌های هواشناسی در ایران و استان فارس جایگاهی ندارد اما در سال گذشته با حمایت استاندار و دیگر مسئولان اجرایی تلاش شد برای نخستین بار به منظور کاهش ضرر و زیان‌های اقتصادی و کشاورزی مطالعاتی در این زمینه انجام شود.

وی گفت: پس از تصویب بودجه 180 میلیون تومانی فراخوان اعلام و قرار به انجام امر شد که بعد از مدتی متوجه شدیم مدیرکل سابق هواشناسی  استان به دلایل نامعلومی این بودجه را به خزانه دولت برگشت داده و پروژه تعطیل شد.

به عقیده این محقق مرکز پژوهش‌های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز دلیل این اقدام ایجاد دوگانگی در اعلام پیش‌بینی‌های سازمان هواشناسی استان بوده است. 

ناظم السادات افزود: این اقدام در آینده سبب می‌شود که خسارت‌های تگرگ، سرمازدگی و دیگر موارد در امر اقتصاد کشاورزی استان همچنان باقی بماند و نتوانیم در بحران‌های طبیعی به صورت علمی و با آمادگی کامل برخورد کنیم.

  ترک فارغ التحصیلان علم هواشناسی در استان فارس  

این مقام مسئول خسارت‌های میلیاردی در امرخشکسالی و ایجاد سیلاب‌ها در فارس را نتیجه عدم تحقیقات علمی در استان دانست و گفت: متاسفانه فارغ‌التحصیلان این رشته در دانشگاه شیرازبه دلیل نبود بازار کار، عدم شناخت به کارآمدی آن این رشته را ترک و اطلاعات ارزنده علمی خود را در دیگر کشور‌ها به اشتراک می‌گذارند.

این محقق برجسته بین‌المللی علم هواشناسی ادامه داد: امروزه پیش‌بینی‌ها به گونه‌ای شده که در هر منطقه و شهر پیش‌بینی‌ها متفاوت است و مسئولان کشور‌های پیشرفته با در اختیار داشتن این نوع تحقیقات سالانه از ضرر و زیان‌های قابل توجه در آن کشور جلوگیری می‌کنند ولی در این استان مانند دیگر استان‌های کشور مسئولان امر، نه تنها به این موضوع توجه ندارند بلکه به اطلاعات رایگان سایت‌های هواشناسی اکتفا کرده‌اند.

  ایجاد فروچاله‌های 30 متری در پی خشکسالی‌های فارس  

ناظم السادات ادامه داد: خشکسالی‌های اخیر بی‌سابقه نیست اما هیچگاه فرونشست زمین را شاهد نبودیم ضمن این‌که در آن زمان طی یک سال، به طور متوسط 80 میلی متر بارندگی داشتیم اما طی سال‌های اخیر میزان بارندگی بیشتر بوده است.

وی با ابراز نگرانی از این‌که در دشت‌های استان شکاف‌هایی دیده می‌شود، گفت: فرو چاله‌های متعددی به صورت ناگهانی ایجاد شده که بزرگ‌ترین آن 30 متر عرض و 80 متر عمق دارد، البته پدید آمدن فرو چاله، دیگر نقاط استان را نیز تهدید می‌کند.

رئیس مرکز پژوهش‌های علوم جوی و اقیانوسی دانشگاه شیراز دلیل این اتفاق را برداشت بیش از اندازه آب از منابع زیر زمینی دانست و افزود: سالانه متوسط میزان بارندگی معین است که این مقدار بارندگی آب تجدیدپذیر به شمار می‌رود و ما باید از همین میزان آب استفاده کنیم اما اکنون مقدار برداشت از چاه‌ها بیشتر از میزان بارندگی است بنابراین از بخشی از ذخیره آبی که طی سالیان طولانی در سفره‌های زیرزمینی باقی مانده بود، برداشت می‌شود.

  اجرای تجارت آب برای جلوگیری از خسارات خشکسالی در فارس  

این محقق به تجارت آب در استان اشاره کرد و گفت: به نظر می‌رسد مهم‌ترین نسخه علمی برای برون رفت از خشکسالی‌های پیش رو در استان فارس تجارت آب است و چنانچه به کشاورزان در هر منطقه استان که بتوانند بیشترین محصولات کم آب بر و پر کالری را تولید کنند آب بیشتری اختصاص داده شود، برای ارزش و قیمت واقعی آب تلاش بیشتری صورت  می‌گیرد.

ناظم السادات مهم‌ترین پیامد تجارت آب را فرهنگ استفاده از این نعمت خدادادی عنوان کرد و گفت: صرفه‌جویی در آب با کشت محصولات کم آب بر همچنین جلوگیری از حفر چاه‌های غیر مجاز و تغییر الگوی کشت در فارس یکی دیگر از راهکارهای اجرای این موضوع است.

انتهای پیام/424/ ع