"بهداشت اجتماعی" نمایش خیانت در لفافه تمسخر یک شکست

خبرگزاری تسنیم-حمید صنیعی منش: فیلم بهداشت اجتماعی نام خود را از جنبشی به همین نام در اواخر قرن 19 وام گرفته است که تلاش می‌کردند تا با روش‌های علمی و تحقیقی مسائل مورد نیاز روابط اعم از اجتماعی و جنسی را به افراد آموزش دهند تا از بیماری‌های مرتبط با آن جلوگیری شود.

محتوای فیلم چیست؟

بهداشت اجتماعی  در واقع استعاره و تأویلی است از جنبشی که توضیح آن گفته شد. فیلم در واقع دست‌آورد مورد انتظار از جنبش اجتماعی مذکور را مورد نقد قرار می‌دهد و می‌گوید که نتایج آن ضمان محکمی برای روابط میان افراد نیست. خیانت و عدم تفاهم که از اصلی‌ترین گرفتار‌های میان افراد متأهل و منجر به تخریب خانواده‌های غربی شده است، در فیلم مورد اشاره قرار می‌گیرد.

در واقع بهداشت اجتماعی تخریب همان جنبش علمی و اجتماعی است که قصد داشته تا بهداشت جنسی و روابط میان افراد را تنظیم کند تا انسان‌های قرن آینده شخصیتی آموزش دیده و منضبط داشته باشند. اما آنتونین، کاراکتر اصلی فیلم، عملا این ریل را به هم زده است و شخصیتی دارد که با همسرش دچار اختلافات است و در ارتباط با زن دیگری است.

کاراکترهای دیگر فیلم که وی را مورد نقد و نکوهش قرار می‌دهند، دچار همین مشکلات و گرفتاری روحی‌اند که آن را نتیجه سوء رفتار آنتونین می‌دانند. در واقع تفکر علمی جنبش نه تنها فرد چموشی مانند آنتونین را ادب نمی‌کند بلکه نتوانسته زنان را چندان هدایت کند.

_{نمایی از فیلم بهداشت اجتماعی}

اما فیلم راه‌کار اصلی برای حل این معضل را به صورت تلویحی اخلاق وجدان‌گرا معرفی می‌کند. اشارات شخصیت‌ها به او نشان می‌دهند که باید به خودش بیاید و وجدانش را برای کارهای خطایی که می‌کند قاضی کند. البته آنان که لباس‌های متناسب با ابتدای قرن بیستم را دارند که فضای زمانی جنبش را القا می‌کنند، خود تا حدی و کمتر از آنتونین دچار این ضعف وجدان و بی‌اخلاقی‌اند. زیرا به علت رفتار سرد و زننده آنتونین از او فاصله گرفته‌اند و در حال نزدیک شدن به مردانی دیگرند.

معشوقه او و همسرش که لباس‌های متناسب با ابتدای قرن بیستم را دارند که فضای زمانی جنبش را القا می‌کنند، خود نیز به افراد دیگری علاقه‌مندند اما دل در گرو آنتونین دارند ولی منتظرند تا تصمیم نهایی را ببینند.

فضای فیلم عموما در طبیعت به سر می‌برد و فاصله‌های میان افراد به نوعی نشان دهنده واقعیت پیرامون انسان‌ها است که در آن زندگی می‌کنند و همدیگر را به درستی نمی‌شناسند. البته می‌توان این فاصله را نیز ناشی از همان ایده‌های جنبش مورد اشاره دانست که برای جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی روابط میان افراد را کنترل می‌کرده است و حالا این فاصله ناکارآمد مورد زبان نقد و طنز این کارگردان قرار گرفته است.

در نهایت فیلم که زبان طنز هم دارد قدرت جدی برای گیرایی ندارد اما مسئولیت‌مند است و می‌خواهد یکی از خلف وعده‌های انسان مترقی قرن بیستم را به چالش بکشد. فیلم از این نظر پیامی منتقدانه درباره تمدن جدید دارد: تباهی و فساد در لایه‌های زیرین افراد وجود دارد و بهداشت اجتماعی چیزی جز یک جوک نیست!

ضرورت حضور در جشنواره؟

فضای فیلم با میزانسنی تخت و ثابت و به شدت خسته کننده بیشتر مورد استقبال فیلمسازان و علاقه‌مندان هنر و تجربه ایرانی قرار می‌گیرد. فیلم داستان مشخصی ندارد و صرفا به کمک دیالوگ‌های بازیگران فیلم که تنها با دیالوگ بازی می‌کنند پیش می‌رود.

به نظر می‌رسد که نمایش چنین فیلمی در جشنواره حتی برای کارگردانان ما نیز فایده چندانی نداشته باشد. سینمای ما بدون شک یک سروگردن از این دست آثار سطحی که باید برای فهمیدن آن تحقیق کرد بالاتر است. البته انتقال پیام‌های ناپخته و سطحی فیلمی مانند بهداشت اجتماعی که راه‌کاری برای انسان شدن ندارند برای هنرمندان و باشگاه مخاطبین جشنواره نیز فایده‌ای نخواهد داشت و حتی ممکن است مسئله خیانت را بدون درک و تعمق، به عنوان سوژه بگیرند و فیلم‌هایی را در این باب بسازند که در سال‌های قبل نتایج خسته‌کننده و تکراری و مضر آن را دیدیم.

انتهای پیام/