"قارچ سیاه" ارتباطی به کرونا ندارد

به گزارش گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران پویا؛ عاطفه عابدینی در نشست خبری که امروز به صورت ویدئو کنفرانسی در وزارت بهداشت برگزار شد، با بیان اینکه کووید یک پدیده ناشناخته بود و طول عمری بیش از یک سال و اندی دارد، عنوان کرد: در ابتدا سیر بیماری ناشناخته بود، در حال حاضر در دنیا و ایران به دستاوردهایی از شناخت بیماری رسیده‌ایم و می ‌دانیم چه عوارضی دارد و سیر بیماری به چه صورت است و چه اتفاقاتی می‌تواند رخ دهد که حتی مرگ ایجاد می‌‌کند.

وی با اشاره به اینکه متاسفانه بیشترین عامل مرگ هم در این بیماری نارسایی تنفسی است که به دلیل درگیری ریوی است، درباره مجموعه فعالیت‌های کمیته علمی، گفت: این کمیته از ابتدای شیوع تشکیل شده و زیر نظر وزارت بهداشت فعالیت می‌‌کند و نقش یک مشاور و راهنما در مسائل علمی مربوط به تشخیص، درمان و عوارض بیماری را دارد. درحال حاضر با تغییر نگرش و ساختاری که در کمیته علمی اتفاق افتاد، اقداماتی انجام می‌شود.

عابدینی ادامه داد: کمیته علمی نقش تدوین دستورالعمل و راهنمایی را برای تشخیص، درمان وعوارض بیماری کووید برعهده داشت و در حال حاضر با توجه به اینکه ابعاد این بیماری بسیار وسیع است، زیرکمیته هایی را ایجاد کرده است تا از افراد متخصص و کسانی که در فیلد بیماری کووید در خدمت بیماران بودند، بهره‌ گیری شود؛ بر اساس اینکه کووید ابعاد و جنبه‌ های مختلف دارد، ما این ابعاد را جدا کردیم.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19 تصریح کرد: موضوع دیگری که دنیا و ایران با آن مواجه است این بود که بحث واکسیناسیون هم به کووید اضافه شد و جزو وظایف کمیته علمی بود تا در شرایطی که وزارت بهداشت و همکاران اجرایی در حال خدمات رسانی به هموطنان هستند چه در حوزه واکسن و چه در حوزه درمان، مسائل علمی و دستاوردهای علمی را به روز کرده و در اختیار آنها قرار دهد.

وی درباره شیوع قارچ سیاه توضیح داد: بیماری قارچ سیاه یا موکورمایکوزیس از هند نیامده و همواره وجود داشته است و ربطی به کرونا ندارد و در همه کشورها وجود دارد. بیماران دچار نقص ایمنی و به ویژه مبتلایان به دیابت کنترل نشده در معرض خطر قارچ سیاه هستند. این بیماری قارچی در ریه، سینوس یا چشم فرد دچار نقص سیستم ایمنی، کسانی که مدت طولانی کورتون مصرف کرده‌اند و دیابتی‌های کنترل نشده گسترش می‌‌یابد که علائم و درمان مشخص خود را دارد. باید بدانیم ارائه کورتون بی‌ رویه در درمان کرونا اصلا لازم نیست و این موضوع را در ویرایش دهم اصلاح کردیم و توصیه کردیم مصرف داروهایی که سیستم ایمنی را تحلیل می ‌دهد به حداقل برسانیم.

وی با بیان اینکه ما در کمیته علمی زیرکمیته‌ های مختلف داریم، اشاره و خاطرنشان کرد: زیر کمیته بالینی داریم که در ویرایش ده یک که به تازگی منتشر شده است و درخدمت همکاران ما در دانشگاه‌ها قرار گرفته است، درباره مدیریت درمان بیماران کووید در بخش‌ها، تاکید داشته است و موضوع مهم این بود که عوارض دارویی و تداخلات دارویی را در نظر گرفت تا بهترین درمان را بر اساس گایدلاین‌ها ارائه دهیم. موضوع بسیار مهمی که در ویرایش ده یک داشتیم، توصیه‌ها و دستورالعمل بستری موقت بود؛ در پیک چهارم با توجه به اینکه موتاسیون غالب در کشور واریانت انگلیسی بود، تعداد کسانی که به بیمارستان‌ها مراجعه کردند، بسیار افزایش یافت و اگر مدیریت لازم از سوی وزارت بهداشت و همکاران کمیته علمی انجام نمی‌شد و بستری موقت راه نمی‌افتاد، شاید تعداد تخت بستری کم و مقدار اکسیژن مصرفی و تعداد مرگ و میر بسیار زیادی اتفاق می‌افتاد.

عابدینی خاطرنشان کرد: در اوایل پیک چهارم به بیمارستان‌‌ها و مراکز درمانی توصیه کردیم که یکسری تخت برای کسانی که می‌‌توانند به صورت بستری موقت ویزیت شوند آماده کرده و به آنها داروی ضد ویروس داده شود، سپس به منزل برگردند و دوباره فردا مراجعه کنند و تخت در نظر بگیرند. بر این اساس یک تخت ما توانست به تعداد بیشتری از افراد خدمات دهد. تعداد بیمارانی که پشت درهای بیمارستان‌ ها بودند، بسیار کم شد و در بسیاری از مناطق به صفر رسید. به این ترتیب ما زمان درمان را هم از دست ندادیم و بیماران را درمان کردیم. بر اساس آمار اولیه‌ای که داریم، مرگ و میر ما به نسبت به تعداد مراجعین و تعداد بستری ‌شدگان نسبت به پیک‌های قبل کاهش یافت و این موفقیتی بود که مدیون مدیریت همکارانمان در وزارت بهداشت بود.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19 افزود: شما صحنه‌‌ها و فیلم‌ هایی را در کشورهایی دیده‌اید که اکنون در پیک‌های بسیار وحشتناک بوده و دچار بحران مصرف اکسیژن هستند. بیمارانی که در خیابان و در پشت مراکز درمانی هستند. خدا را شکر با مدیریتی که انجام شد، در کشور توانستیم بهترین خدمات را ارائه دهیم و برای ارائه خدمات شرمنده مردم نباشیم.

وی تصریح کرد: ما زیر کمیته کودکان را هم داریم و با توجه به موتاسیون‌ هایی که می‌‌توانند کودکان را بیشتر درگیر کند، واقعا توجه به درمان کودکان و تظاهرات بیماری کووید در کودکان توجه ویژه‌ای را می ‌طلبد.

عابدینی درباره واکسیناسیون زنان باردار هم گفت: زنان باردار و به طور کلی زنان ممکن است با توجه به مصرف برخی قرص‌های هورمونی و شیردهی دستورالعمل‌های جداگانه‌ ای هم برای واکسن و هم برای درمان نیاز داشته باشند که این هم جزو مواردی است که به صورت ضمیمه‌‌ای منتشر خواهد شد. درباره تزریق واکسن‌های موجود به زنان باردار فعلا توصیه‌ای نداریم اما باید تحقیقات کامل شود ولی در برخی کشورها که زنان باردار واکسینه شدند به نظر می‌‌رسد خطری به وجود نیامده است.

وی در ادامه با اشاره به اینکه در حوزه سلامت روان و اختلالات عصبی و روانی که می ‌تواند بعد از بیماری کرونا تشدید شود یا اضطراب و افسردگی بعد از کرونا، مقوله جداگانه ‌ای را می‌ طلبد که در زیرکمیته سلامت روان و سلامت جامعه مورد بررسی قرار می‌ گیرد، عنوان کرد: یکی از موضوعات مهم در دوران درمان کرونا به ویژه در درمان سرپایی، این است که داروهای خیلی متفاوت و عجیب و غریبی داده می‌شود که گاهی با هم تداخل دارند که وظیفه این است که مشخصاً این موارد اعلام شود و در قالب دستورالعمل منتقل شوند؛ همچنین از تغذیه و طب ایرانی هم در زیر کمیته جداگانه‌ای استفاده کردیم.

عابدینی در پاسخ به سوالی درباره تجویز داروی IVIG برای برخی از مبتلایان به کرونا، عنوان کرد: داروی IVIG یا ویال‌های IVIG به صورت آنتی ‌بادی‌های غیر اختصاصی است که پیش از شیوع کرونا در بیماری‌های نقص ایمنی مانند بیماری‌های ژنتیکی و مادرزادی استفاده می‌شد و در برخی مواقع هم بنابر تشخیص پزشک در بعضی از بیماری‌ها داده می‌شد. اینکه ما اعلام کردیم IVIG نباید به صورت معمول در درمان بیماری کرونا استفاده شود، حرف درستی است زیرا ما هنوز مدارک کافی درباره اینکه این دارو واقعا موثر است، نداریم. در عین حال تولیدش در ایران نیست؛ البته دارویی است که برای آن محدودیت تعداد در کشور داریم و از آن جایی که مصرف آن برای یکسری از بیمارانمان ضروری است، نمی ‌توانیم بگوییم که این را به عنوان دارو در کووید استفاده کنیم زیرا در برخی مواقع حتی اثر معکوس داشته است.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19 در ادامه بیان کرد: بیماری کرونا شامل دو فاز ویروسی و التهابی است و شاید این دارو در برخی مواقع اوضاع بیمار را بدتر کند بنابراین از آنجایی که مدارک کافی برای استفاده از IVIG در درمان کرونا نداریم، اعلام کردیم که این دارو به صورت معمول اصلا نباید در درمان کووید استفاده شود، اما گاهی ممکن است مجبور شویم که در آن صورت بنابر تجویز پزشک ممنوع نیست؛ ما اعلام کردیم که در درمان معمول کرونا از IVIG استفاده نشود زیرا محدودیت منابع آن را داریم.

وی همچنین در ادامه نشست درباره مبتلایان غیر شدید کرونا، توضیح داد: بیماران غیر شدید علائم معمول کووید 19 همچون درد بدن، حدود یک تا دو روز تب و سرفه غیر شدید دارند که مانند سرماخوردگی است و به یک درمان معمولی احتیاج دارد؛ درمانی که در ویرایش دهم توصیه کردیم و براساس تجربیات متخصصان در ایران و تحقیقات و مطالعات جهانی بود. ما برای موارد سرپایی فعلا درمان خاصی به جز درمان علامتی را توصیه نکرده‌ایم.

عابدینی تشریح کرد: برخی از بیماران در خطر بیشتر پیشرفت بیماری هستند و در عرض چند روز پیشرفت شدید بیماری را دارند. شاید بنابر تجویز پزشک لازم باشد در فردی که با علائم خفیف مراجعه کرده اما در معرض خطر بوده است از داروهای سرپایی خوراکی و با توجه به بیماری های زمینه‌‌ای فرد استفاده شود.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19 عنوان کرد: درمان خاصی برای موارد سرپایی توصیه نکرده ایم، اما به پزشکان گفته ایم به بیماران بگویید که اگر تب شما بیش از سه روز طول کشید به مراکز درمانی مراجعه کرده و رادیولوژی ریه بگیرید و اگر تب قطع شد و دوباره برگشت یعنی درگیری ریه رخ داده است، اگر علائم سرفه بدتر می‌شود و خلط خونی اتفاق می‌افتد یا بی اشتهایی رخ می‌دهد بسیار مهم است و باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. موضوع بستری موقت بسیار زیاد به بیمارانی که ممکن است از نظر روحی سختشان باشد در بیمارستان بستری شوند، کمک می‌کند البته به شرطی که از نظر بالینی امکان این موضوع وجود داشته باشد و ویزیت روزانه توسط پزشک هم انجام شود.

وی با بیان اینکه ما وقتی می ‌توانیم بگوییم جامعه ما از واکسن سود برده است که ایمنی زایی ایجاد شده باشد و 70 تا 75 درصد مردم واکسینه شده باشند، گفت: تامین واکسن برای مردم از دغدغه‌های اصلی وزارت بهداشت است. واکسن‌های داخلی در پلتفرم‌های مختلف تهیه می‌شود و درواقع تاثیر واکسن‌ها در برابر واریانت‌های جدید خیلی مشخص نیست. پیش‌بینی ما این است که در صورت وقوع پیک پنجم کرونا با نوع هندی خواهد بود؛ هنوز تاثیر واکسن‌ها در ویروس‌های جهش یافته را نمی دانیم. اینکه بگوییم چون واکسن زدم پس ماسک را کنار بگذارم امکان پذیر نیست؛ چون هم ایمنی زایی جمعی با واکسن به درصد مورد نظر نرسیده است و هم از تاثیر واکسن در برابر ویروس‌های جهش یافته اطلاع دقیق نداریم. توصیه فعلی ما همچنان استفاده از ماسک و قرنطینه و رعایت فاصله اجتماعی است.

عابدینی درباره نتایج کلینیکال ترایال واکسن برکت، عنوان کرد: کمیته علمی در تمام این جلسات به عنوان نماینده مردم و متخصصین حضور دارد. ما هم در جلسه اعلام نتایج بودیم که به زودی اعلام خواهد شد. نظر همه و وزیر بهداشت این است که باید با مردم صادق بود از جانب من به عنوان متخصص این واکسن نتایج خیلی خوبی دارد و تصمیمات درباره زمان تزریق آن به اطلاع خواهد رسید.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19 درباره نبود برخی واکسن‌ های وارداتی برای تزریق دوز دوم، مطرح کرد: وزارت بهداشت تمام سعی خود را می‌کند برای کسانی که دوز اول را دریافت کرده اند، دوز دوم را تهیه کرده و در دسترس قرار دهد. واقعیت این است که وزارت بهداشت در این زمینه مشکلاتی دارد، اما تمام سعی‌ شان این است که بتوانند به موقع دوز دوم را تهیه کنند. در مورد واکسن اسپوتنیک وی می توان بر اساس دستورالعمل های علمی که حتی در خود سایت واکسن هم است، فاصله اول و دوم را از 21 روز تا 90 روز گذاشت. در زمینه آسترازنکا هم که 12 هفته (سه ماه) را پیشنهاد کرده که ان‌شاالله به موقع خواهد رسید. درباره واکسن سینوفارم هم ان‌شاالله به زودی دوز دوم تهیه خواهد شد.

امکان استفاده از واکسنی متفاوت در دوز دوم تزریق وجود دارد؟

وی در ادامه درباره امکان استفاده از واکسنی متفاوت در دوز دوم تزریق، توضیح داد: یکسری مطالعات در دنیا وجود دارد که ترکیب واکسن‌ها را استفاده می‌‌کنند زیرا فکر می ‌کنند شاید ایمنی در این صورت بیشتر ایجاد می ‌شود. به عنوان مثال فایزر و آسترازنکا در مطالعه‌‌ای به صورت ترکیبی داده شده است و حتی مطالعات دیگری هم در جریان است، اما از نظر علمی شاید بتوانیم از پلتفرم‌های یکسان، واکسن را جایگزین کنیم. به عنوان مثال واکسن سینوفارم که از یک ویروس کشته شده و غیرفعال شده است، شاید بتوان واکسن دوم را با واکسنی که از همین پلتفرم استفاده کرده، جایگزین کرد؛ البته خیلی نگران این موضوعات نباشید و ان‌شاالله واکسن دوم با تلاش‌های وزارت بهداشت به موقع ارائه می‌شود.

عابدینی درمورد پیش بینی‌ها از زمان وقوع پیک پنجم کرونا در کشور با توجه به برخی نگرانی‌ها از سویه‌های هندی و آفریقای جنوبی در برخی مناطق جنوبی کشور، اظهار کرد: امیدواریم پیک پنجم اتفاق نیفتد و از همه مردم می‌خواهیم در مواقعی که لازم به خروج از منزل نیست، در خانه بمانند و مسافرت نروند؛ این موضوع خیلی کمک کننده است تا زمانی که واکسیناسیون‌مان به حد نصاب علمی و معمولی برسد. متاسفانه در برخی استان‌های جنوبی کشور می ‌بینیم که افراد مراجعه سرپایی و بستری زیاد شده‌اند. برای همین موضوع هفته آینده باید به استانی سفر کنیم زیرا بیماران این استان زیاد شده‌اند؛ امیدواریم پیک پنجم اتفاق نیفتد، اما اگر مراقب نباشیم، در اواخر خرداد ماه پیک پنجم را خواهیم داشت.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19 درباره زمان صدور مجوز مصرف اضطراری واکسن‌های برکت و پاستور، اظهار کرد: این موضوع به این وابسته است که دیتاهایی که قرار بوده در همین یکی دو روز آماده شود، آماده شده و مجوزش از نظر اجرایی برای وزارت بهداشت قابل عمل باشد که به زودی مجوزش داده خواهد شد البته باید توجه کرد این اتفاق، یک اتفاق معمول در اپیدمی‌‌ها و پاندمی‌‌ها است؛ ما برای واکسن‌ها و ایمنی واکسن‌‌ها فازهای مختلفی همچون یک، دو و سه را تعریف می‌کنیم. اگر قرار بود که واکسن فلج اطفال را تولید کنیم، ممکن بود چند سال طول بکشد، اما واقعیت این است که وقتی پاندمی کووید با این میزان کشندگی و مرگ و میر در تمام دنیا اتفاق افتاد، واکسن‌ها زودتر وارد مصرف شدند. به عنوان مثال واکسن سینوفارمی که فاز یک و دو را طی کرد، سریع در فاز سوم به بسیاری از کشورها داده شد و بسیاری از کشورهای حاشیه خلیج فارس در فاز سوم سینوفارم در واکسیناسیون عمومی شرکت کردند. بر همین اساس این اتفاق از نظر علمی و شرایط اورژانسی اتفاق غیر معمولی نیست.

وی ادامه داد: در عین حال بسیاری از داروها را در کشورهای دیگر هم مجوز مصرف اضطراری دادند تا بتوانند مرگ و میر را کاهش دهند و به درد مردم بخورند. وقتی واکسنی بعد از اینکه فاز حیوانی را رد کرد و وارد فاز انسانی شد و فاز یک را که مربوط به ایمنی ‌اش است، طی کرد، می‌توان اعلام کرد که اصلاً مضر نیست و وقتی که وارد فاز دوم می‌شود به دنبال عوارض آن هستیم. حال وقتی واکسنی در فاز دوم هم عوارض غیرطبیعی بدی نداشته و توانسته در فرد آنتی‌ بادی ایجاد کند یا اینکه فرد را از ابتلا به کووید نجات دهد، کارایی خود را نشان می‌دهد؛ بر همین اساس نگران نباشید. وزارت بهداشت، یک وزارت تخصصی در این زمینه است و بیشترین تلاش را می ‌کند که امنیت جان مردم را حفظ کند. اگر ما بیش از یک سال است که خواب راحت و آرامش را از خودمان گرفتیم، به این دلیل است که می‌‌خواهیم به مردم‌ خدمت ارائه دهیم.

تمام نتایج را به صورت خیلی شفاف در اختیار مردم می‌گذاریم

عابدینی گفت: در روزهای ابتدایی که تعداد بیماران بستری بسیار زیاد بود، خاطرمان است که شبانه روزی در بیمارستان بودیم، اما از این شرایط گذشتیم و حالا داروهای ضدویروسی در ایران در حال تولید است، داروهایی که آن زمان نداشتیم. مردم باید اطمینان و اعتماد کنند کما اینکه خواسته ما و وزارت بهداشت هم این است که تمام نتایج را به صورت خیلی شفاف در اختیار مردم بگذاریم.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19با اشاره به جریان واکسن هراسی که پدیده‌ای نگران کننده است، تشریح کرد: برخی عقیده دارند واکسن امر جدیدی است که افراد را با آن کنترل می‌کنند. اینکه چه واکسنی بزنیم و چه واکسنی بهتر است همیشه گفته می‌شود بهترین واکسن، واکسنی است که در اختیار شما است. عوارض کرونا بسیار بالا و خطرناک است و حتی به تازگی فهمیده ایم برخی بعد از بهبود کرونا به دیابت مبتلا شدند زیرا ممکن است کرونا بر سلول پانکراس اثر بگذارد و تولید انسولین مختل شود؛ گاهی اوقات التهابات موجب سکته قلبی ومغزی می‌شود. پس وقتی با چنین بیماری روبه رو هستیم که ابعاد ناشناخته‌ای دارد و به اندازی نگران کننده و ترسناک است که فکر می‌کنم هر عقل سالمی بین عوارض کرونا و عوارض تزریق واکسن، ترجیح می ‌دهد واکسن دریافت کند، مگر می‌شود واکسنی بدون عارضه باشد، عارضه از تب خفیف، درد بدن تا حتی عوارض شدید غیر شایع را شامل می‌شود. نمی‌گوییم واکسن‌ها عوارض ندارند اما بیش از 90 درصد آنها خفیف و قابل درمان هستند. درباره عوارض شدید هم در صورت آگاهی خیلی از آنها قابل درمان است‌. اگر به درصد اطمینان واکسیناسیون 70 یا 50 درصد جامعه نرسیم نمی ‌توانیم امنیت کسانی که واکسن زده‌اند را هم فراهم کنیم. پس تزریق واکسن برای سلامت خودمان و هموطنانمان است. همه با هم با یکدیگر در تولید و تزریق واکسن همدلی و همیاری داشته باشیم.

وی عنوان کرد: از بروز و شیوع کرونا یک سال و اندی می‌گذرد و پیشگیری از شیوع بیماری با واکسن از نظر علمی و اجتماعی ضروری است، قطعا توصیه ما این است که همه واکسن بزنند چرا که باید بتوانیم مدارس و دانشگاه‌ها را باز کنیم، ماسک ‌ها را برداریم و به زندگی معمول خود بازگردیم.

عوارض احتمالی واکسن‌ها

عابدینی در ادامه درباره عوارض احتمالی واکسن‌ها گفت: عوارض واکسن ها بر اساس اینکه تکه ‌ای از ویروس یا ویروس کشته شده به بدن تزریق شود، قطعا متفاوت است از سوی دیگر سیستم ایمنی هر فرد پیچیدگی خاص خود را دارد و نمی ‌توان گفت تزریق یک واکسن مشترک به دو نفر، عوارض کاملا مشترک خواهد داد. اگر شخصی دارویی مصرف می‌‌کند که سیستم ایمنی اش سرکوب می شود، قطعا ما به مصرف واکسن با پلتفرم کشته شده توصیه می‎‌‌کنیم اما این به معنی آن نیست که اگر سایر واکسن ‌ها را تزریق کند اتفاق بدی برایش می‌‌افتد؛ روش های ساخت واکسن‌های داخلی هم متفاوت است که موجب غرور هر ایرانی باید باشد بر همین اساس عوارض و تاثیر واکسن‌‌های داخلی هم متفاوت است و درباره تاثیر آنها بر موتاسیون‌ها نمی ‌توان قاطع نظر داد، اما به هر حال هر واکسن کرونا با هر پلتفرمی با هر برندی و کشوری در مقابل مرگ ناشی از کووید19 بسیار بسیار موثر است البته ممکن است تاثیر آنها در برابر کرونای شدید و خفیف ممکن است متفاوت باشد و موضوعی که بسیار برای مهم بوده این است که هموطنان را در برابر کووید از دست ندهیم.

دبیر کمیته علمی کشوری کووید 19 در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا وزارت بهداشت در توزیع واکسن‌های وارداتی تفاوتی قائل می‌شود یا خیر، خاطرنشان کرد: قطعاً ساختار واکسن‌ها با یکدیگر تفاوت دارد و توصیه ما این است برای کسانی که بیماری های نقص ایمنی هستند و از داروهای نقص ایمنی استفاده می‌کنند، واکسن کشته شده استفاده شود اما هیچ وقت در توزیع واکسن‌‌ها به لحاظ برند، اولویت قائل نمی ‌شویم.

وی با بیان اینکه تقریبا هیچ اندیکاسیونی برای واکسن نداریم که بگوییم مطلقاً نباید واکسن تزریق شود مگر اینکه نوبت اول واکسن را زدید و واکنش شدید یا لخته در بدنتان ایجاد شده است، گفت: البته در خیلی موارد احتیاط می‌کنیم و شاید در افراد مصرف کننده برخی داروهایی که نقص سیستم ایمنی ایجاد می‌کند، بگوییم دوز دارو را برای تزریق واکسن به مدت چند روز کاهش دهند.

داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و آسپیرین هیچ تداخلی با واکسن ندارند

عابدینی تصریح کرد: به تازگی در دنیا برخی برندها در قالب مطالعات بالینی به کودکان تزریق می‌شود ولی با توجه به اینکه کرونا در اطفال خفیف‌تر است نیاز به حساسیت بیشتری داریم که اگر اطلاعات علمی ما کامل تر شود سعی می‌کنیم برای کودکان هم فکری اندیشیده شود تا بدون دغدغه بتوانیم مدارس را باز کنیم.

انتهای پیام/