آمریکا پاسخ حمله به مواضع مقاومت در سوریه را دریافت کرد؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم، بعد از حمله ایالات متحده به پایگاه‌های گروه‌های عراقی مقاومت در شهرهای مرزی «البوکمال» (سوریه) و «القائم» (عراق)، جنگنده‌های ناشناس به پایگاه ارتش آمریکا در میدان نفتی «العمر» حمله کردند.

در این زمینه باید چند نکته مهم را مورد توجه قرار داد؛ نخستین مسئله، اهمیت ژئوپولیتیکی حمله به میدان نفتی العمر است. این‌که چرا «پاسخ فوری» حمله آمریکا، در العمر داده شد از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشد. در این گزارش، به‌صورت کوتاه به بررسی اهمیت ژئوپولیتیک میدان نفتی العمر می‌پردازیم.

اهمیت ژئوپولیتیک میدان نفتی العمر

میدان نفتی العمر، یک منطقه بسیار مهم و راهبردی در سوریه محسوب می‌شود  که مهم‌ترین ویژگی‌های آن عبارتند از:

1. بزرگ‌ترین میدان نفتی سوریه:

برای مقایسه اهمیت میادین مختلف نفتی سوریه باید به آمارهای سال‌های 2011 به قبل مراجعه کرد؛ زیرا از سال 2012 در پی اشتعال جنگ داخلی سوریه، میادین نفتی به دست گروه‌های مختلف می‌افتاد. در طول جنگ، وقوع درگیری کنار محدودیت‌های فنی در استخراج و فروش، باعث می‌شد نفت‌ها از طریق قاچاق یا بازار سیاه به فروش برسد، در نتیجه آمار رسمی از میزان تولید نفت (در کل سوریه) طی سال‌های بعدی وجود ندارد.

طبق آمار سال‌های 2011، بیش از 90 درصد استخراج و تولید نفت سوریه از طریق 9 میدان نفتی صورت می‌گرفت، در این میان، پایگاه نفتی «العمر» با تولید روزانه 90 هزار بشکه نفت در رتبه نخست قرار داشت و به‌تنهایی بیش از 20 درصد نفت سوریه را تأمین می‌کرد. در سال‌های بعد نیز این منطقه ابتدا به دست معارضه و در سال 2014 به دست داعش افتاد. آمارهای رسمی از تولید نفت در دوره داعش وجود ندارد؛ اما همین میدان نفتی، اصلی‌ترین معبر درآمدزایی داعش تلقی می‌شد.

در اکتبر 2017 نیروهای «ائتلاف سوریه دموکراتیک» (قسد) به‌کمک آمریکا این میدان نفتی را تصرف کردند و از آن زمان، العمر در اشغال ارتش ایالات متحده است. لیل العبدالله سخنگوی قسد در استان دیرالزور اعلام کرد این عملیات «بدون آسیب قابل ذکری» انجام گرفت که بیانگر خروج توافقی داعش از میدان نفتی العمر بود! همان زمان خبرنگار المیادین اعلام کرد: «العمر، تنها میدان نفتی شرق سوریه بود که داعش بدون آتش زدن و تخریب تأسیسات، آن را ترک کرد!»

لازم به ذکر است که علاوه بر میزان تولید، از نظر مساحت نیز میدان نفتی العمر وسیع‌ترین میدان نفتی سوریه محسوب می‌شود.

2. نزدیکی به میادین نفتی حاشیه فرات:

بخشی قابل توجه از نفت سوریه در محدوده جنوب شرقی این کشور، در حاشیه رود فرات حدفاصل محیط شهر دیرالزور تا مرزهای عراق واقع شده است. برای توضیح بهتر باید گفت طول رود فرات در کشور سوریه به حدود 500 کیلومتر می‌رسد؛ اما در 150کیلومتری پایانی آن (استان دیرالزور)، 10 میدان نفتی به‌نام‌های کونیکو، المهاش، التیم، الشولا، الجفرة، العمر، التنک، الورد، الأحمر و الکشمة واقع شده است.

نمایی از انبوه میادین نفتی جنوب شرق سوریه در حاشیه فرات

در این میان، میدان نفتی العمر دقیقاً وسط این میادین نفتی قرار دارد و در نتیجه از نظر تأسیسات نظامی و حفاظتی، استراتژیک‌ترین و بهینه‌ترین نقطه محسوب می‌شود.

3. دروازه مثلث جنوبی منطقه شرق فرات:

یکی از رودهایی که به رود فرات می‌ریزد، «رود خابور» می‌باشد که از جنوب ترکیه و نزدیکی مرزهای سوریه آغاز می‌شود و با عبور از استان‌های حسکه و دیرالزور، در محدوده منطقه «الشحیل» و شهرستان «المیادین» به رود فرات می‌ریزد. در منطقه شرق فرات در استان دیرالزور، تقریباً کلیه شهرها و مناطق مسکونی در حاشیه دو رود خابور و فرات واقع شده‌اند و بقیه مناطق، یکدست بیابانی می‌باشند.

نمایی از جنوب‌شرق سوریه و نزدیک به مرز عراق

سبز: قسد و اشغالگران آمریکایی/ فرمز: ارتش سوریه و مقاومت

در این نقشه، رودهای خابور و فرات مشخص هستند. رود فرات از شهرهای الشحیل، المیادین، القوریة و... تا البوکمال عبور می‌کند و رود خابور نیز از شهرهای الصور، الهادین و... عبور می‌کند و در منطقه الشحیل به فرات می‌پیوندد.

همان طور که در نقشه فوق مشخص است، در منطقه مثلث‌مانند شرق استان دیرالزور (حدفاصل رودهای فرات و خابور با مرز عراق)، تنها یک منطقه مسکونی به‌نام «صفات الزر» که جمعیت آن کم‌تر از صد نفر می‌باشد(!) با توجه به این‌که بیابان‌های شرق سوریه (بادیة الشام) اصلی‌ترین پایگاه داعش است و از طرف دیگر نیز رود فرات مرز مناطق تحت سیطره قسد و دولت قانونی سوریه است، حفاظت از این مناطق مشروط به پایگاه‌های نظامی قدرتمند در مرزهاست.

از این منظر نیز پایگاه ارتش تروریستی آمریکا در میدان نفتی العمر، از اهمیت بسزایی برخوردار است و به‌نوعی، مهم‌ترین پایگاه مرزی قسد در جنوب شرقی دیرالزور محسوب می‌شود.

جمع‌بندی

هرچند هیچ کس مسئولیت حمله به پایگاه ارتش آمریکا در میدان نفتی العمر را رسماً به‌عهده نگرفته است؛ اما به‌نظر می‌رسد این مکان (العمر) برای پاسخ به تعدی‌های ارتش آمریکا به پایگاه‌های گروه‌های عراقی مقاومت در البوکمال و القائم، انتخاب هوشمندانه‌ای باشد.

میدان نفتی العمر، چه از نظر اقتصادی و درآمدزایی و چه از نظر نظامی و تأمین امنیت، منطقه بسیار مهم و استراتژیکی برای آمریکا و قسد است و حمله به آن را باید اقدامی بسیار مهم و مؤثر ارزیابی کرد.

علی‌رضا مجیدی کارشناس مسائل سوریه

انتهای پیام/+