یادداشت| سفر الکاظمی به واشنگتن؛ پیامدهای سنگین خلف وعده آمریکا در عدم خروج از عراق

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، مصطفی الکاظمی، نخست وزیر عراق وارد واشنگتن شده است. این نخستین سفر نخست وزیری عراق به آمریکا بعد از آغاز به کار دولت جو بایدن، رئیس جمهوری دموکرات ایالات متحده است.

پیش از این در سال گذشته، مصطفی کاظمی به آمریکا رفته بود و با دونالد ترامپ، رئیس جمهوری پیشین ایالات متحده دیدار کرده بود. در آن سفر کاظمی بحث خروج نیروهای آمریکایی از کشورش را مطابق با مصوبه مجلس عراق مطرح کرده بود اما ترامپ که به صراحت لهجه خلاف عرف دیپلماتیک مشهور بود، از او خواسته بود خواسته قلبی خود را بگوید و فارغ از دیدگاه احزاب و جریان‌های سیاسی عراقی بی پرده به او بگوید که آیا خروج نیروهای رزمی آمریکایی از عراق را خواستار است یا خیر؟

او در توجیه اظهارات خود گفته بود که آمریکا با دولت عراق کار می‌کند و برایش مهم است بداند که نظر شخص نخست وزیر چیست. در پاسخ کاظمی از ایراد صریح موضع خود خودداری کرده بود و در عوض تاکید کرده بود که این خواسته بر اساس مصوبه مجلس عراق است که مکلف کرده نیروهای آمریکایی باید خاک عراق را ترک کنند، در این صورت دیگر نظر شخصی مقامات مهم نیست چرا که این قانون است که تکلیف نهایی را تعیین می کند حتی اگر افراد نظری مغایر داشته باشند.

با این حال، خواسته کاظمی برای عمل به مصوبه مجلس عراق، در آن سفر عملی نشد و عملا کار به دولت جدید آمریکا منتقل شد. این بار کاظمی در حالی به واشنگتن رفته که مطالبه همان مطالبه است و سیاست عراق عملا همچنان خروج نیروهای آمریکایی از این کشور است.

کاظمی ساعاتی قبل از عزیمت به آمریکا در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته بود که عراق دیگر هیچ نیازی به نیروهای رزمی خارجی در خاک خود ندارد اما تاکید کرده بود که عراق همچنان همکاری با آمریکا در آموزش نیروهای عراقی و تبادل اطلاعات امنیتی را خواستار است.

در همین رابطه «قاسم الاعرجی» مشاور امنیت ملی عراق نیز در بیانیه کوتاهی گفت که در مذاکرات با طرف آمریکایی تاکید کردیم که نیازی به حضور هیچ نیروی رزمی بیگانه در اراضی عراق نداریم. وی در پایان بیانیه خود اظهار داشت: روز 31 دسامبر سال 2021، طعم خاصی خواهد داشت.

این در حالی است که هیئت مذاکره کننده عراقی به ریاست فواد حسین وزیر امور خارجه عراق دست کم یک هفته است در واشنگتن به سر می برد و ضمن تمهید مقدمات سفر مصطفی کاظمی به این کشور بر روی جزئیات توافقنامه آمریکا و عراق برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق نیز کار می‌کند.

اظهارات کاظمی، مشاور امنیت ملی و دیگر مقامات عراقی نشان می‌دهد که تصمیم طرف عراقی برای خروج نیروهای آمریکایی تصمیمی قطعی است و دولت عراق با جدیت این خواسته را دنبال می‌کند. می‌توان گفت دولت عراق انتظار دارد که اعلام رسمی زمان خروج نیروهای آمریکایی از عراق مهمترین دستاورد سفر نخست وزیر به آمریکا باشد.

خروج قطعی نیروهای آمریکایی از عراق

آنچه از اظهارات مقامات عراقی بر می آید خروج نیروهای آمریکایی از عراق قطعی است یا لااقل می‌توان گفت از نگاه عراقی‌ها چنین چیزی قطعی است. آنچه باعث شده آنها بیش از پیش به خروج نیروهای آمریکایی امید داشته باشند، اعلام خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان است. افغانستانی که وضعیت سیاسی بغرنجی دارد، بی ثباتی در آن مشهود است و نیروی رقیب که آمریکا به خاطر آن به افغانستان لشکر کشید، نیروی برتر میدان محسوب می‌شود. با این حال آمریکایی‌ها به خروج نیروهای خود از این کشور اصرار دارند.

در حالی که عراق از ثبات نسبی سیاسی برخوردار است، نیروی معارض مخالفی که مسلح باشد و بخواهد بغداد را به تصرف خود در آورد، وجود ندارد، و فراتر از همه، داعش که آمریکایی‌ها و متحدانشان به بهانه مبارزه با آنها به این کشور نیروی رزمی فرستادند، شکست خورده و در ضعیفترین حالت ممکن است. عراقی ها به صراحت می‌گویند که داعشی دیگر وجود ندارد که به حضور نیروهای آمریکایی برای مبارزه با آن نیاز باشد. مضافا بر آن که در حال حاضر عملیات میدانی در مبارزه با داعش را تنها نیروهای عراقی انجام می‌دهند و اثری از نیروهای آمریکایی نیست. به عبارتی دیگر بهانهای برای حضور نیروهای آمریکایی مشاهده نمی‌شود.

آنها که از رفتن آمریکایی‌ها نگرانند

پیش از این بسیاری از جریان‌های سیاسی عموما غیرشیعی در عراق، اصرار داشتند وانمود کنند که خروج نیروهای آمریکایی از عراق خواسته‌ای صرفا شیعی است و گروه‌های دیگر سیاسی غیرشیعی با آن موافق نیستند. این ادعا در حال حاضر به دو دلیل روشن رنگ باخته است. نخست این که، ریاست جلسه‌ای که رای به خروج نیروهای آمریکایی از عراق داد بر عهده محمد الحلبوسی، رئیس مجلس عراق بود که خود از اهل تسنن است. دیگر آن که هنگامی که مصوبه‌ای در صحن علنی مجلس عراق تصویب می‌شود و به امضای رئیس جمهوری و نخست وزیر این کشور می رسد دیگر جنبه قانونی می‌گیرد و رنگ و بوی طایفه‌ای به آن دادن بی معنا می‌شود.

در این میان هستند گروه‌هایی سیاسی که به پشتوانه نیروهای آمریکایی قدرت خود را در عرصه سیاسی عراق تعریف می‌کردند. گروه هایی از اهل تسنن، برخی جریان‌های شیعی، سکولار به رهبری ایاد علاوی و برخی گروه‌های کردی از حضور نیروهای آمریکایی حمایت می کردند چرا که حضور آنها را پشتوانه‌ای سیاسی در برابر دیگر گروه‌های سیاسی عراق برای خود می‌دانستند. آنها ادعا می کردند که حضور نیروهای آمریکایی موازنه‌ای را در برابر دیگر گروه‌های سیاسی ضد آمریکایی از جمله الحشد الشعبی در عراق به وجود می آورد و از این رهاورد منافع سیاسی خود را دنبال می‌کردند و با همین پشتوانه در روند سیاسی عراق عرض اندام می‌کردند. پیش بینی می شود با رفتن نیروهای آمریکایی وزنه سیاسی آنها تضعیف شود.

اگر امریکایی‌ها خلف وعده کنند

اگر آمریکایی‌ها خلف وعده کنند و نیروهای خود را از عراق خارج نکنند، قبل از همه مشکلات این حضور برای آنها هزینه ساز خواهد بود. در این صورت حمله به نیروهای آمریکایی، به هر بهانه‌ای، افزایش خواهد یافت که این موضوع می‌تواند هزینه‌های مالی و روانی برای آمریکایی‌ها به دنبال داشته باشد.

علاوه بر آن، تداوم حضور نیروهای آمریکایی در عراق می‌تواند تنش‌ها در این کشور را تشدید کند. چرا که در حال حاضر حضور آنها به معضلی در صحنه سیاسی عراق تبدیل شده و به بهانه‌ای برای حمله به دولت و انتقاد از دولتمردان که چرا زمینه خروج نیروهای آمریکایی را مهیا نمی‌کنند. در صورتی که آمریکایی‌ها بخواهند به حضور خود در عراق ادامه دهند بی شک صدای مخالفانشان را بلندتر خواهند کرد و این مساله می تواند به کشمکش سیاسی جدیدی تبدیل شود که تنشی مضاعف را به دنبال خواهد داشت.

علاوه بر آن برای خود دولت آمریکا نیز گران تمام خواهد شد. دولتی که وعده خروج نیروهای آمریکایی از منطقه و صحنه‌های درگیری را سر می داد، اکنون مجبور می‌شود با اتهامات تازه ای از سوی مخالفینش مواجه شود که آن را به خلف وعده متهم می‌کنند.

واقعیت این است که خروج نیروهای آمریکایی از عراق قطعی است. شاید نتوان زمان مشخصی را برای خروج آنها تعیین کرد اما می توان گفت رفتن آنها قطعی است، آنچه آنها را بر زمان خروجشان مردد می‌کند، شیوه خروج است که می خواهند به گونه‌ای نباشد که سرشکستگی سیاسی از آن تعبیر شود و اعتبار آمریکایی‌ها را در صحنه بین المللی تحت الشعاع قرار دهد.  

نویسنده: علی موسوی خلخالی کارشناس مسائل منطقه

انتهای پیام/