انفجار بیروت پس از یک سال؛ از بن‌بست در تشکیل دولت تا موج سواری‌ غرب

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، درحالی که لبنانی‌ها از اکتبر 2019 این کشور به دنبال استعفای «سعد حریری» نخست‌وزیر وقت لبنان پس از آغاز اعتراضات مردمی، درگیر یک بحران سیاسی پیچیده شده بودند که بر چالش‌های اقتصادی و معیشتی آنها اضافه می‌کرد، وقوع یک انفجار مهیب موجب شد تا لبنان به شکل ناگهانی در معرض یک مصیبت تازه و بزرگتر قرار بگیرد.

پیامدهای انفجار مهیب بیروت بر اقتصاد لبنان

روز 4 آگوست 2020 و در حالی که «حسان دیاب» نخست‌وزیر دولت پیشبرد امور لبنان پس از یک دوره طولانی خلاء سیاسی در لبنان و با کش و قوس‌های فراوان و در میان مانع‌تراشی‌های خارجی موفق به تشکیل دولت شده و روند اصلاحات را آغاز کرده بود، انفجار مهیبی در بندر بیروت ناشی از ذخیر غیرقانونی 2750 تن «نیترات آمونیوم» در یکی از انبارهای این بندر بود که بلافاصله شمار زیادی از ساختمان‌های اطراف را به شکل کامل ویران کرد.

در پی این فاجعه دولت دیاب تحت فشارهای داخلی و خارجی استعفا کرد تا مشکل عدوم وجود دولت نیز به مشکلات لبنانی‌ها در این شرایط اضافه شود.

بیش از 200 تن در این حادثه وحشتناک کشته و بیش از 6000 تن زخمی و صدها هزار نفر آواره شدند. اما حجم خسارت‌های اقتصادی این انفجار بسیار قابل توجه بود؛ آن هم در حالی که لبنان دچار یک بحران اقتصادی و مالی بی سابقه شده است.

انفجار بیروت دژ اصلی موسسات تجاری و گردشگری لبنان که در این شهر قرار دارد را نابود کرد. 20000 تاسیسات تجاری ، 2531 تاسیسات گردشگری، 73000 آپارتمان ، 9200 ساختمان ، 163 مدرسه و تأسیسات آموزشی ، 106 مرکز بهداشتی از جمله 6 بیمارستان و 20 درمانگاه از جمله مواضع حساس لبنان هستند که به شدت تحت تاثیر این انفجار مهیب قرار گرفتند.

علاوه بر آن بیش از 70 هزار نفر شغل خود را از دست دادند و در میان بحران شدید اقتصادی که اغلب کارخانه‌ها و موسسات را به تعطیلی کشانده اغلب این افراد هنوز هم شغلی ندارند.

بیروت شریان اقتصادی لبنان از نظر درآمدهای گردشگری محسوب می‌شود و ویرانی بخش زیادی از هتل‌ها و رستوران‌ها و مراکز سیاحتی این درآمد را قطع کرد. طبق آخرین گزارش‌ها 2531 مرکز گردشگری در اثر انفجار بیروت ویران شده که خسارت‌های آن بیش از 800 میلیون دلار تخمین زده می‌شود. همچنین اغلب هتل‌ها همچنان نتوانسته‌اند فعالیت خود را از سربگیرند و اکنون 2000 اتاق هتل‌های بیروت قابل استفاده نیست.

طبق گزارش بانک جهانی میزان خسارت اقتصادی وارد شده به لبنانی‌ها در جریان این حادثه بیش از 4 میلیارد دلار ارزیابی می‌شود.

قربانیانی که زود فراموش شدند

اما نکته تاسف‌آور ماجرا آنجاست که زمانی که انتظار می‌رفت همه توجهات داخلی و منطقه‌ای و بین‌المللی در لبنان معطوف به جبران خسارتهای ناشی از انفجار برای قربانیان باشد، اما به نظر می‌رسد که این مصیبت لبنانی‌ها در میان سریال تکراری بن‌بست سیاسی و امتیازگیری مسئولان این کشور گم شد.

حتی طرف‌های بین‌المللی همانند فرانسه که «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری آن یک روز بعد از انفجار وارد بیروت شده و خواهان حل سریع چالش‌های ناشی از آن بود نیز تلاش‌های خود برای کمک به لبنانی‌ها را در این زمینه محدود به همان روزهای ابتدایی کرد.

کمک کشورهای خارجی به قربانیان انفجار بیروت محدود به روزهای اولیه و ارسال غذا و دارو و ... برای قربانیان شد و هیچ یک از طرح‌هایی که طرف‌های مختلف برای بازسازی این شهر پس از انفجار ارائه داده بودند به اجرا درنیامد.

حتی اقدام جدی از سوی مسئولان داخلی برای بازسازی ساختمان‌ها و مراکز تخریب شده صورت نگرفت و اغلب مردم درحالی که با مشکلات مالی و معیشتی فراوانی دست به گریبان هستند با هزینه شخصی خود درحال مرمت منازلشان هستند. چندی قبل «ایلی فرزلی» معاون رئیس پارلمان لبنان گفت، همه فعالیت‌هایی که برای بازسازی خرابی‌ها صورت می‌گیرد حاصل تلاش شخصی خانواده‌های دردمند با هزینه‌های خود آنها در سایه انتظار برای تشکیل دولت است.

سیاست‌زدگی به پرونده انفجار بیروت هم رسید

گذشته از بحران اقتصادی و مالی لبنان که اجازه رسیدگی به قربانیان حادثه انفجار بیروت را نمی‌دهد، یکی از عمده مشکلات در این زمینه سیاست‌زدگی پرونده‌های جنایی در لبنان است که بلافاصله بعد از وقوع انفجار خود را نشان داد.

درحالی که چند ساعت از این فاجعه مهیب گذشته بود رسانه‌های سعودی و غربی شروع به موج‌سواری بر آن کرده و با ماهی گیری از آب گل‌آلود انگشت اتهامات را به سمت حزب‌الله گرفتند. متاسفانه برخی طرف‌های داخلی لبنان که وابسته به سیاست‌های خارجی هستند نیز به این اتهامات دامن زدند. این طرف‌ها سعی داشتند اینگونه وانمود کنند که مقاومت لبنان از بندر بیروت به عنوان انبار ذخیره تسلیحات خود استفاده می‌کند و همین موضوع موجب انفجار شده است که بلافاصله حزب‌الله با انتشار اسناد موثق ساختگی بودن این ادعاها را ثابت کرد.

از طرف دیگر با وقوع انفجار مهیب بندر بیروت به سرعت نگاهها به توطئه رژیم صهیونیستی به عنوان عامل احتمالی این انفجار جلب شد به ویژه آنکه کمی پیشتر از این انفجار «آویو کوخاوی» رئیس ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی او اعلام کرده بود: «زیرساخت‌ها، اهداف راهبردی و اهداف غیرنظامی حساس در سراسر لبنان، مورد حمله قرار خواهد گرفت و در یک کلمه لبنان به عصر حجر برگردانده خواهد شد».

موضوع مهم دیگری که هنوز هم مورد خشم و انتقاد شهروندان لبنانی‌هاست این است که هیچ‌گاه تحقیقات درست و جدی درباره عوامل و بانیان این فاجعه مهیب آغاز نشد و در سایه ناتوانی دستگاه قضایی لبنان بلافاصله تیم‌های بین‌المللی وارد خط تحقیقات شدند تا این پرونده نیز همانند پرونده ترور «رفیق حریری» نخست‌وزیر فقید لبنان طبق نظر و خواسته نهادهای بین‌المللی تحت نظارت آمریکا اداره شود.

پیش از این نیز در جریان ترور رفیق حریری در فوریه 2005 ورود تیم تحقیقاتی سازمان ملل به پرونده موجب شد تا در وهله نخست تکمیل این پرونده 15 سال طول بکشد و علاوه بر آن نتیجه پرونده نیز آنگونه که آمریکا و رژیم صهیونیستی و موسسات بین‌المللی می‌خواستند رقم بخورد و صحبتی از مقصران اصلی ماجرا به میان نیاید.

در پرونده ترور رفیق حریری هدف محکوم کردن سوریه و حزب‌الله بود و در نهایت سال گذشته دادگاه بین المللی ویژه لبنان حکم 5 بار حبس ابد را برای «سلیم عیاش» عضو حزب‌الله لبنان را که هیچ یک از اتهامات علیه او درباره ترور رفیق حریری ثابت نشده بود صادر کرد.

هشدار درباره سرپوش گذاشتن بر واقعیت انفجار بیروت

در کشوری که حتی ترورها و بمبگذاری‌های سطح بالا بدون مجازات باقی ماندند، بسیاری نگران هستند که تحقیقات درباره انفجار هم در روشن کردن حقیقت شکست بخورد.

درحال حاضر نیز اگر پرونده انفجار بیروت به شکل کامل به طرف‌های غربی و بین‌المللی سپرده شود همان سناریو پرونده ترور رفیق حریری تکرار شده و روی یک واقعیت دیگر و عاملان یک جنایت دیگر سرپوش گذاشته می‌شود.

البته این روند را نباید جدا از ناتوانی مسئولان لبنانی دانست که با وجود گذشت یک سال از این حادثه هنوز موفق به تشکیل دولت نشده‌اند.

پیشتر مسئولان امنیتی لبنان درباره احتمال وقوع اعتراضات گسترده در سالگرد انفجار بیروت در صورت عدم تشکیل دولت هشدار داده بودند و برخلاف وعده‌های مقامات این کشور یک روز مانده به سالگرد این انفجار هنوز نشانه‌ای از تشکیل دولت دیده نمی‌شود.

علاوه بر آن حوادث جنایی اخیر در لبنان طی روزهای گذشته از قتل «علی شلبی» عضو حزب‌الله در مراسم عروسی گرفته تا حمله به مراسم تشییع پیکر او حاکی از متشنج بودن فضای لبنان در آستانه سالگرد انفجار بیروت است که مسئولان این کشور باید برای جلوگیری از بروز فاجعه‌ای دیگر هشیار باشند.

انتهای پیام/