تهران از منظر کارتونیست‌ها
انتشارات علمی و فرهنگی کتاب «صد سال کاریکاتور در تهران» را منتشر کرد. این اثر از مجموعه کتب سده است که وضعیت فرهنگی ۱۰۰ سال اخیر تهران را بررسی می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، به نقل از روابط عمومی انتشارات علمی و فرهنگی؛ کتاب «صد سال کاریکاتور در تهران» گردآوری، تنظیم و نگارش جمال رحمتی به‌تازگی منتشر و روانه بازار نشر شده است. این کتاب یکی دیگر از کتاب‌های مجموعۀ کتب سده(یعنی 100 سال نویسندگی در تهران، 100 سال نقاشی در تهران، 100 سال عکاسی مناظر در تهران و 100 سال گرافیک در تهران) است که تلاشی برای بازنمایی وضعیت فرهنگی و هنری صد سال اخیر شهر تهران است.
جمال رحمتی، مؤلف این اثر کاریکاتوریست و پژوهشگر ایرانی، برندهٔ چندین جایزه بین‌المللی، متولد 1351 زنجان است. او فارغ‌التحصیل رشتهٔ گرافیک از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و فوق لیسانسش را هم در زمینه انیمیشن از دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر اخذ کرده است. او سابقهٔ همکاری در جایگاه کاریکاتوریست با روزنامه‌ها و مجلات دنیای تصویر، همشهری، شرق، توانا، ایران و بسیاری نشریات دیگر را دارد. نیز دبیر سرویس کاریکاتور و کارتون نشریات معتبری همچون شرق، هم‌میهن، مجلات همشهری و… را نیز به عهده داشته و در حال حاضر هم دبیر سرویس طرح روزنامه اعتماد است. جمال رحمتی دارندهٔ 26 جایزه بین‌المللی از جمله شش جایزهٔ اول جهانی است. او مدرس دانشگاه است و تا کنون کارگردانی چند فیلم کوتاه داستانی را نیز تجربه کرده است.
در پشت جلد این اثر موضوع و محتوای کتاب به این شرح توضیح داده شده است: «کاریکاتور و کارتون هنر عصر جدید است. هنری که قرن‌ها بعد از ظهور و ثبوت رشته‌های دیگر تجسمی به‌وجود آمده است. بسیاری ریشۀ آن را در آثار داوینچی و دورر و… جست‌و‌جو می‌کنند، اما واقعیت این است که اصرار آدمی برای مشخص شدن تکلیف همه چیز، او را به این ریشه‌یابی رسانده است و معلوم نیست که واقعیت این باشد؛ اما اینکه چه زمانی و چگونه وارد ایران شده است، واضح و مشخص است . شاید آن زمان که از عظیم‌زاده، نقاش اهل تبریز و از بنیانگذاران هنر کاریکاتور، توانست با بهره‌گیری از شیوۀ طراحی روتر، اما با خط و ترکیب‌بندی‌های ساده‌تر، نخستین کاریکاتورهای بومی ایران را پایه‌گذاری کند، فکر نمی‌کرد که یک قرن بعد ایران یکی از مراکز مهم کارتون و کاریکاتور دنیا شود. اگر فضای مجازی را کنار بگذاریم، کارتون و کاریکاتور دو رسانۀ مهم برای عرضه دارد؛ مطبوعات و نمایشگاه‌ها. تهران مرکز هر دوی اینهاست. مهم‌ترین نشریات و معتبرترین نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های کاریکاتور و کارتون کشور در تهران برگزار می‌شود. کتاب حاضر نگاهی اجمالی به کاریکاتور ایران از ابتدا تاکنون دارد و تهران را از نگاه نقادانۀ 100 کارتونیست به نمایش می‌گذارد».
پیروز حناچی شهردار وقت تهران پیش گفتاری برای این مجموعه و نیز این اثر نوشته است که در بخشی از آن چنین می‌خوانیم:
«بیش از دو قرن است که تهران پایتخت ایران است و از منظرهای مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی نقطۀ همگرایی ملی و محل وقایع بررگ تاریخی کشور است. شهر تهران به واسطۀ همین مرکزیت، سه دوره تاریخی متفاوت با مظاهر و مضامین مختلف را از سر گذرانده است. این شهر خاصه در صد سال گذشته بستر اصلی تحولات و وقایع تاریخی مهم سرزمینمان بوده است و به همین جهت است که بررسی جایگاه و واکاوی ابعاد کمتر شناخته یا دیده شدهٔ این شهر و برجسته‌سازی آن ضرورت می‌یابد. باید توجه کرد که علاوه بر اهمیت پرداختن به ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی تهران، ظرفیت‌ها و زمینه‌های ارزشمند هنری و فرهنگی شهر نباید زیر سایه ابعاد سیاسی شهر گم شود. داشته‌های این شهر ذیل تحولات پُر سروصدای مناسبات پایتختی پنهان مانده است.»
این اثر در چهار بخش کلی تنظیم و دسته‌بندی شده است که پس از پیشگفتار و مقدمه آمده‌اند؛ در بخش اول تاریخ کاریکاتور ایران از منظری دیگر بررسی شده که مباحثی چون اولین نشریات فکاهی-انتقادی در دوره‌های مختلف تاریخی از سال‌های اول پیروزی مشروطه تا زمان انتشار مجلهٔ گل آقا و خط‌خطی از جملهٔ آنهاست. کتاب سپس در بخش بعدی نگاهی کلی به کارتونیست و کاریکاتوریست‌های ایران طی دهه‌های 20 تا 90 انداخته است. در بخش بعدی نیز زندگی و آثار ریش‌سفیدهای کاریکاتور ایران یعنی کامبیز درم‌بخش، غلامعلی لطیفی و بهمن رضایی بررسی شده است. در بخش پایانی این کتاب نیز که «تهران از منظر کارتونیست‌ها» نام دارد با رزومه‌ای مختصر از 100 کارتونیست ایرانی به علاوۀ یک اثر از آنها دربارهٔ تهران روبه روییم.
صدسال کاریکاتور در تهران با همکاری شهرداری تهران و انتشارات علمی و فرهنگی در 259 صفحه به شکل نیمه‌مصور با شمارگان 500 و قیمت 157 هزار تومان، در سال 1399 منتشر شده است.
انتهای پیام/
