گنجینه رضوی؛ امانتدار قدیمی‌ترین نسخ خطی عاشورایی
گروه استانها- آستان قدس و گنجینه رضوی امانتدار قدیمی‌ترین نسخ خطی در حوزه قیام عاشورا است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، نسخ خطی نفیس با موضوع کربلا و عاشورا و با عناوین زیارت، وقایع، مجالس عاشورا، مقتل، مرثیه و سوگنامه کربلا در گنجینه رضوی بخشی از آثاری است که از قیام عاشورا در این مرکز نگهداری می‌شود.
سیدرضا صداقت‌حسینی با اشاره به وجود نسخه‌های خطی نفیس عاشورایی در مرکز نسخ خطی کتابخانۀ مرکزی آستان قدس رضوی، از کتاب «المزار» به قلم شیخ مفید نام برد و اظهار کرد: این نسخه از نظر تاریخ کتابت، قدیمی‌ترین نسخۀ خطی این اثر در کتابخانه‌های ایران به شمار می‌رود.
وی تصریح کرد: این کتاب در بیان مناسک زیارت حضرت امیرالمؤمنین(ع) و امام حسین(ع) و همچنین آداب زیارت سایر امامان معصوم(ع) و حضرت رسول(ص) است.
صداقت‌حسینی افزود: این اثر به خط نسخ 15 سطرى و در 77 برگ در آخر محرم 957 کتابت شده و در سال 1311 به دست رضا نائینی وقف کتابخانۀ رضوی شده است.این اثر به شمارۀ ثبت 3413 در این مرکز نگهداری می‌شود.
این نسخه‌شناس در ادامه از کتاب «روضه الشهداء» ملاحسین کاشفی متوفی 910 هجری قمری به عنوان دیگر نسخۀ خطی نفیس این مجموعه نام برد و تصریح کرد: این کتاب در بیان حادثه کربلا و شهادت امام حسین(ع) با مختصری از حالات پیامبر(ص)، حضرت فاطمه(س)، امام علی(ع)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) و همچنین شرح شهادت مسلم‌بن‌عقیل در 10 باب و یک خاتمه نگارش شده که باب دهم آن به وقایع بعد از حادثۀ کربلا اختصاص دارد.
صداقت‌حسینی در بیان ویژگی‌های نسخه‌شناسی این اثر گفت: این نسخه در ربیع‌الاول 967 به خط نستعلیق خوش به دست گلشنی کاشانی کتابت شده است.
وی افزود: عناوین نسخه به شنگرف است و برگ اول به سرلوح مزدوج مذهب مرصع با شرف مزین شده و جداول اوراق نیز به زر و تحریر و لاجورد و سرنخ ترسیم شده است.این اثر در اردیبهشت 1378 به دست محمد علامه مداح تهرانی وقف شده و با شمارۀ 22559 در گنجینۀ رضوی به ثبت رسیده است.
کارشناس ارزشیابی و ثبت نسخ خطی سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی همچنین کتاب «اللُّهوف علی قتلی الطُّفوف» اثر سیدبن طاووس متوفی 664 هجری قمری را یکی دیگر از نسخه‌های خطی نفیس این مجموعه خواند و بیان کرد: این اثر در سه مسلک شامل حوادث پیش از شهادت امام حسین(ع)، توصیف نبرد امام حسین(ع) و امور پس از شهادت ایشان به نگارش درآمده است.
وی افزود: این نسخه در قرن 11ق کتابت شده و با شمارۀ 8124 در مرکز نسخ خطی آستان قدس رضوی به ثبت رسیده است.«زیارت‌نامه» به شماره ثبت 9257 و با ترجمۀ فارسی و کتابت با ناخن از دیگر نسخی است که این کارشناس از آن یاد کرد.
صداقت‌حسینی در ارتباط با این نسخه توضیح داد: این اثر شامل سوره مبارکه حمد و زیارت عاشورا و در حاشیه نیز دارای سوره نصر و آیه مبارکه «و ان یکاد» است.این اثر در اندازه: 17×28س‌م در صفحات 8سطری، به خط نسخ و نستعلیق خوش با ناخن حک شده است.
صداقت‌حسینی از دیگر ویژگی‌های خاص این اثر نفیس را گل و بوته اندازی اوراق با ناخن ذکر کرد و گفت: این نسخۀ منحصربه‌فرد به دستعبدالوهاب‌بن‌شیخ محمّد مومن شیرازی در 1256ه‌ق کتابت شده و در مرداد1342، توسط سیّدابوالقاسم جواهری وقف کتابخانۀ رضوی شده است.
کتابخانه آستان قدس رضوی با بیش از 1100 سال قدمت، از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های دنیا به شمار می‌رود. این کتابخانه همچنین در ردیف کتابخانه‌های برتر دنیا از جهت تعداد نسخ خطی قرار دارد. این مرکز تمامی نسخ خطی خود را دیجیتال‌سازی کرده است و برخی از این نسخ از طریق کتابخانۀ دیجیتال آستان قدس رضوی به آدرسdigital.aqr.ir قابل دسترسی است.
انتهای پیام/281/ش
