چالش‌های استارتاپ‌ها در حوزه "فین‌تک" ایران/ آیا وضعیت آشفته "پرداخت‌یارها" اصلاح خواهد شد؟!

به گزارش خبرنگار علمی خبرگزاری تسنیم؛ شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های ایرانی موتورهای پیشران اقتصاد کشور هستند که طبق آخرین آمارها، تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان به بیش از 6 هزار شرکت رسیده است اما در این بین، این شرکت‌های فناور و مدیران آنها برای راه‌اندازی و مدیریت فعالیت‌های نوآورانه خود با دغدغه‌ها، مشکلات و چالش‌های فراوانی رو‌به‌رو هستند که باید به سرعت برای حل این مشکلات چاره‌ای اندیشید چرا که افق مقام معظم رهبری برای شرکت‌های دانش‌بنیان 400 هزار شرکت است که آمار فعلی نشان می‌دهد فقط 2 درصد از این افق محقق شده است.

به همین بهانه و با توجه به اهمیت موضوع، میزبان میزگردی در تسنیم با حضور "محمد نصری" مدیرعامل استارتاپ و شرکت دانش‌بنیان "آریامدتور"، "احمدرضا منصوری" مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان "پی‌پینگ"، "محمدمهدی شریعتمدار" رئیس انجمن صنفی "فین‌تک" ایران و مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان "جیبیت" برای "بررسی مشکلات و چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها در ایران" بودیم که در ادامه، گفت‌و‌گوی تسنیم با "احمدرضا منصوری" مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان "پی‌پینگ" در حوزه "فین‌تک" یا فناوری مالی ( معنای کاربرد نوآورانه فناوری در ارائه خدمات مالی) را از نظر می‌گذرانید:

تسنیم: در ابتدا یک معرفی اجمالی و کلی از فعالیت‌های پرداخت‌یاری "پی‌پینگ" بفرمایید؟

ما در شرکت "پی‌پینگ" همانند بسیاری از استارتاپ‌ها کار خود را با شتاب‌دهنده در سال 1394 آغاز کردیم و به خاطر مسائل رگولاتوری، پیوت (پیوت (Pivot)، زمانی است که یک استارتاپ جهت استراتژی‌های خود را تغییر می‌دهد و سعی می‌کند خودش را از مسیر دیگری به موفقیت برساند) کردیم  و از سال 94 تا 97 بیش از 4 بار فیلتر شدیم و کار ما نیز خدمات ارائه پرداخت است یعنی به اشخاص درگاه پرداخت می‌دادیم؛ این به این معنا است که شما چاقو را در دست افراد مختلف قرار می‌دهید و هر کسی یک استفاده‌ای از آن دارد، به عنوان مثال فردی در کار قمار فعالیت می‌کند و بعد از بستن درگاه شخص متخلف توسط پی‌پینگ، دوستان ما را فیلتر می‌کردند! یا اینکه ما متوجه فعالیت خلاف فرد نمی‌شدیم که دوستان به ما متذکر می‌شدند و ما درگاه شخص متخلف را می‌بستیم و دوباره ما را فیلتر می‌کردند!

در آخر ما تمامی اطلاعات متخلفان را جمع‌آوری کرده و در قالب سی‌دی به دبیرخانه دادستانی تحویل دادیم اما در کمال تعجب تمامی حساب‌های ما را مسدود کرده و سایت ما را نیز فیلتر کردند؛ کار به جایی رسید که برای یکی از فاندرهای ما شلاق بریدند و بعد حکم را به یک میلیون تومان پول تبدیل کردند که باز هم قبول نکردیم چراکه ما جرمی را مرتکب نشده و در قمار کسی مشارکت نداشته‌ایم و اتفاق این بوده است که مشتری درگاه پرداخت را از ما خریداری کرده و در اختیار سایت‌ قمار قرار داده است.

تسنیم: مهم‌ترین مشکلات و چالش‌های شما در ارتباط و تعامل با رگولاتور چه بوده است؟

خوشبختانه بعد از اینکه ما در چارچوب خوبی تحت عنوان "پرداخت‌یاری" با بانک مرکزی به توافق رسیدیم بسیاری از مشکلات ما کاهش پیدا کرد ولی همچنان مشکلاتی با بانک مرکزی و شاپرک داشتیم که در اصول نگارش چارچوب اولیه بود که اصلاً آیا این چارچوب کمک‌کننده است یا خیر و اینکه آیا قابل اجرا است؟ پرداخت‌یارها نتوانستند هنوز خودشان را با آن چارچوب تطبیق بدهند به عنوان مثال یکی از پرداخت‌یارها که تسویه آن با تاخیر و مشکل مواجه شده بود مشتریان به دفتر این پرداخت‌یاری هجوم آورده بودند و پول این مشتریان نیز در بانک مرکزی و شاپرک گیر کرده بود.

عملاً شما در یک فضای با ریسک بالا، پرتشنج و مالی که پول مردم و پول کسب‌و‌کارها در دستان شماست، قرار گرفته‌اید و در این فضا رگولاتور نیز بازی‌اش گرفته است! مهرماه سال گذشته دوستان اعلام کردند که ما یک ماه وقت داریم کل پرداخت‌ها را در فرایند پرداخت‌یاری بیاوریم که ما نیز به خاطر شفاف شدن فرایند‌ها و کمتر شدن ریسک‌ها از آن استقبال کردیم و اینکه مسئولیت برداشت پول نیز در دستان شاپرک خواهد بود؛ یک عادت بدی نیز که رگولاتور ما در بانک مرکزی و شاپرک دارد این است که در روز جلسه می‌گذارد و قصد دارد شب آن را اجرا کند! به هر حال یک ماه وقت خواستیم تا این کار را شروع کنیم.

اما مشاهده کردیم که هنوز PSPها فرایند اتصال را توسعه نداده‌اند و طرف مقابل هنوز نمی‌داند چطور باید با شاپرک در فرایند پرداخت‌یاری ارتباط برقرار کند و در این فضا مشتری ما موش آزمایشگاهی PSP شده است؛ به عنوان مثال 2500 درگاه ما در پارسیان در عرض یک هفته تا 10 روز در حال بالا و پایین شدن بود و به خاطر خراب بودن، درگاه‌ها را جابه‌جا می‌کردیم؛ بیش از 200 هزار مشتری ما بلاتکلیف در سعی و خطای PSP و شاپرک بودند که در نهایت با 2 ماه تاخیر PSPها، خود را توسعه دادند و باگ‌های آن گرفته شد و شاپرکی که هنوز باگ‌های زیادی دارد اما در نهایت به وضعیتی رسید که بتوان سرویس اولیه را ارائه کند.

در این نقطه، کل پرداخت‌های پرداخت‌یاران به داخل شبکه پرداخت شاپرک آمد اما سال گذشته بیش از 3 ماه ما نتوانستیم تسویه کنیم یعنی 3 ماه از 6 ماه سال ما با مردم تسویه حساب نکردیم! که این اوضاع در بحبوحه نوسانات دلار و ارز و نوسانات هزینه‌ها این اتفاق افتاد و مشتریانی که برای دریافت پول خود به ما مراجعه می‌کردند که ما هم در جواب باید می‌گفتیم پولتان در شاپرک است و شاپرک نیز می‌گوید که پایای بانک به مشکل خورده است و مثلاً‌ امروز قادر به دادن پول نیست.

گاهی اوقات اشتباه از سمت ما نیز می‌شود مثلاً ما باید ساعت 7:30 صبح باید بارگذاری کنیم ساعت 7 برق خانه توسعه‌دهنده ما رفته است با ماشین سریعاً به دفتر مراجعه می‌کند و اگر مثلاً 7:31 برسد دیگر فایل بارگذاری نخواهد شد؛ اسم ما را از روی شاپرک برداشتند و به ما اعلام کردند که شما  بر روی پرداخت‌یاری‌ها نیامدید، ستاد بازسازی عتبات عالیات با ما تماس گرفتند که چرا اسم شما بر روی شاپرک نیست؟

تسنیم: موضوع اجباری کردن کد مالیاتی برای پذیرنده‌ها چه بوده است؟

دوستان در آذرماه سال گذشته یک جلسه‌ای گذاشتند و اعلام کردند که از امشب کد مالیاتی برای تمام پذیرنده‌ها اجباری است. پذیرنده شما از فردا برای ثبت‌نام باید به سامانه مالیاتی برود و نزدیک به 10 مرحله را طی کند تا به کد مالیاتی برسد و در ثبت‌نام ارائه کند و ما هم کد مالیاتی را با سامانه مالیاتی چک می‌کنیم تا آیا این کد درست است یا خیر؟! حالا شما حساب کنید این فرایند پیاده‌سازی اولیه‌  آن چقدر زمان می‌برد؟ حداقل زمان 48 ساعت است در حالی که 5 بعداظهر به ما اعلام کردند که از 12 شب همان روز اجرایی می‌کنیم! که بعد از کلی اعتراض به ما یک ماه وقت دادند تا این موضوع را پیاده کنیم.

موضوع بعدی این است که این موضوع  به ضرر سازمان مالیاتی است چراکه بسیاری از افراد دیگر مراجعه نخواهند کرد چراکه کاربر ثبت‌نام کرده است اما اول باید سامانه مالیات ثبت‌نام کند و بعد درگاه بگیرد درحالی که بعد از اجبار سامانه مالیاتی، از گرفتن درگاه پشیمان می‌شود و کارت به کارت می‌کند! درحالی که کارت به کارت ابزار پرداخت شخصی و نه سازمانی است و عملاً ما کاربران را به سمت تخلف سوق می‌دهیم.

در کارگروه نظام‌های پرداخت در بانک مرکزی بحثی برای اصلاح نظام کارمزدی وجود داشت، موضوع این است که یک خیانت ملی در کشور در جریان است که صدایی نیز از کسی بلند نمی‌شود. یک نهادی تحت عنوان ارائه‌کننده راهکار پرداخت (PSP) وجود دارد و یکسری شرکت‌های خصوصی نیز تحت عنوان پرداخت‌یاری وجود دارند؛ یک شرکت تحت عنوان خدمات انفورماتیک، شرکت دیگر خدمات ملی انفورماتیک و یک شرکت نیز تحت شاپرک وجود دارد و خدمات ملی انفورماتیک، شرکت بالادستی شاپرک و خدمات انفورماتیک است، شاپرک مجوز PSPها را می‌دهد کما اینکه اکثر هیات مدیره‌های آنها در PSPها نیز هیات مدیره هستند!

تسنیم: در ایران چه تعداد psp وجود دارد؟

12 شرکت PSP در کل ایران وجود دارد که مجوز آنها نیز انحصاری است و دیگر مجوز PSP صادر نمی‌شود، مثلاً وزارت فناوری برای "پست‌بانک" بعد از کلی تلاش، نتوانست مجوز PSP را دریافت کند. تعدادی از این 12 PSP حجم پرداختشان از حجم پرداخت بسیاری از پرداخت‌یارها نیز کمتر است در واقع یکسری از پرداخت‌یارها از آنها بیشتر مشتری دارند در اینجا یک انحصاری ایجاد شده است و با این کار رقابت‌پذیری از بازار گرفته شده است؛ این شرکت‌ها به ازای هر تراکنشی که روی پوز یا درگاه پرداخت آنلاین انجام می‌شود 250 تومان از بانکی که شبای آن پشت درگاه است دریافت می‌کنند که 25 تومان از این مبلغ نیز به شاپرک پرداخت می‌شود که این به معنای بدهی انباشته بانک است یعنی شما خدمات درگاه پرداخت یا پوز برای مغازه خود دریافت می‌کنید ولی پول آن را شما نمی‌دهید بلکه بانکی که حساب شما در آنجا است پرداخت می‌کند

وقتی این پول را بانک پرداخت می‌کند به این معناست که اقتصاد وارونه عمل می‌کند یعنی شما در حال انباشت پول هستید و بدهی انباشته بانک به معنای این است که هزینه پایه پولی بانک را بالا بیاوریم هزینه نگهداری پول برای بانک بالا می‌آید و بانک نیز هزینه‌های خود را از تسهیلات تامین می‌کند؛ یعنی پول پوز شما را در مغازه کسی می‌دهد که در حال گرفتن وام است که این روال بسیار مسخره است که شما وام دریافت کنید و پول پوز مغازه را پرداخت کنید شما وام دریافت کنید تا پول درگاه پرداخت "دی‌جی‌کالا یا اسنپ" را بدهید و فضا زمانی بدتر می‌شود که یک کسب و کاری می‌گوید درآمدی که من دارم بخشی از آن از سهمی است که از پول PSP دریافت می‌کنم!

در کارگروه نظام‌های پرداخت در بانک مرکزی اعلام کردیم که نظام کارمزدی باید تغییر کند چرا که فضای رقابتی نیز گرفته شده است امروز من می‌خواهم سرویس بدهم باید پول دریافت کنم آن شرکت انحصاری نیز سرویس ارائه می‌کند و رایگان می‌دهد به این دلیل که پول آن را بانک پرداخت می‌کند و نتیجه این کارگروه این شد که "پایا و ساتنا" کارمزدی شدند و کارمزد کارت به کارت نیز افزایش پیدا کرده است! در واقع رگولاتور ماله‌کشی کرده و صدای بانک‌ها را نیز بسته است ضمن اینکه یک فضای جدید درآمدی نیز برای خدمات انفورماتیک ایجاد کرده است

 موضوع کد مالیاتی، 25 بهمن‌ماه سال گذشته اجباری شد که API به ما ندادند که 400 ترمینال ثبت‌نام روزانه به 40 ثبت‌نام در ماه رسیده است یعنی شما فضایی ایجاد کردید که ما در حال نابودی هستیم؛ راهکار موضوع مالیاتی این بود که یک API بدهید و اعلام کنید که کسب و کارها برای دریافت درگاه پرداخت، اطلاعاتشان نزد ما ثبت می‌شود که حاضر به دادن API نیز نشدند و یک رانتی نیز اینجا شد که کسانی که قبل از 25 بهمن ماه ترمینال داشتند به اداره مالیات اعلام نمی‌شوند و آنهایی که داشتند اعلام خواهند شد، جالب است که API ما را در اردیبهشت و بعد از چهار ماه دادند که کسب و کار ما به خاطر تصمیمات اشتباه آقایان بیش از 4 ماه تعطیل بوده است و با افت درآمدی، افت تراکنشی و افت ثبت‌نامی مواجه بوده‌ است.

گزارش از: علی‌اصغر اصولی هلان

انتهای پیام/