نقش لجستیک آسیای مرکزی در وضعیت افغانستان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، کشورهای منطقه آسیای مرکزی به عنوان منطقه‌ای محصور در خشکی و قرار گرفته در چهار پهنه روسیه، چین، ایران و دریای خزر، همواره مسیر افغانستان را به عنوان یک دروازه خروج از بن‌بست ژئوپلیتیک و دسترسی سریع به آب‌های آزاد برای تسهیل ترانزیت و مزیت‌های لجستیکی خود می‌پندارند.

با این حال تجربه سال‌های اخیر در تحولات افغانستان اثبات کرده این روند برعکس بوده و در بازه کنونی مادامی که افغانستان به صلح و ثبات نرسیده است، این آسیای مرکزی است که ایفاکننده نقش یک لجستیک راهبردی برای افغانستان را دارد.

پیش از این در ماجرای حمله ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا و ناتو در تهاجم به افغانستان و اشغال این کشور، نقش کشورهای آسیای مرکزی در این زمینه اثبات شده بود.

در آن زمان برخی پایگاه‌های هوایی در قرقیزستان، ازبکستان و حتی ترکمنستان و نیز مسیر دریایی و بنادر قزاقستان برای تامین لجستیک افغانستان مورد استفاده قرار گرفت.

در بازه کنونی و افزایش ناامنی و بی‌ثباتی‌ها در این کشور در پی سقوط دولت، مجدداً لجستیک آسیای مرکزی به عنوان یک مسیر راهبردی پیش‌روی کشورهای مختلف و به ویژه ایالات متحده آمریکا قرار گرفته است.

مهم‌ترین تفاوت وضعیت حاضر، نگاه کیفی‌تر آمریکا به این کشورها برای پذیرش شماری از پناهجویانی است که پیش از این با آمریکا همکاری داشته‌اند. در عین حال در بازه حاضر آمریکا به صورت غیرمستقیم و در چارچوب غیرنظامی از لجستیک این کشورها بهره می‌برد.

ازبکستان

همچنین روز گذشته وزارت امور خارجه ازبکستان نیز با انتشار بیانیه‌ای اظهار داشت که تاکنون حدود 2 هزار نفر از طریق این کشور از افغانستان تخلیه شده‌اند.

بر اساس این بیانیه، این افراد شهروندان افغانستانی و نیز شهروندان کشورهای دیگر بوده‌اند که در یک چارچوب همکاری بین دولتی از طریق قلمرو ازبکستان از افغانستان تخلیه شده‌اند.

رقم دقیق این افراد از سوی وزارت امور خارجه ازبکستان 1982 نفر عنوان شده است. این وزارتخانه همچنین نام کشورهای آلمان، روسیه، آمریکا، سوئیس، اتریش، دانمارک، لهستان، مجارستان، اسلواکی و قزاقستان را ذکر و تسهیلات ارائه شده را در قالب ارائه زیرساخت‌های هوانوردی، استفاده از حریم هوایی و کمک‌های فنی و لجستیکی ضروری عنوان کرده است.

عبدالعزیز کامل‌اف، وزیر امور خارجه ازبکستان در همین زمینه روز گذشته مکالمه‌ای تلفنی با ایگناسیو کاسیس، رئیس دپارتمان امور خارجه سوئیس داشت و طی آن همکاری‌های دوجانبه در این زمینه مورد بررسی قرار گرفت.

ترکمنستان

این کشور نیز همانند ازبکستان حریم هوایی خود را برای تخلیه شماری از افراد از افغانستان در اختیار کشورهای خارجی قرار داده است. بر اساس گزارشی که پایگاه «اورینت» به نقل از خدمات مطبوعاتی وزارت امور خارجه ترکمنستان منتشر کرده است، این کشور منطبق بر تعهدات بین‌المللی و حقوق بشر این اقدام را صورت داده است.

همچنین پیش‌تر رسانه‌های ترکمنستان از تداوم فعالیت سفارت این کشور در کابل و نیز کنسولگری‌های آن در شهرهای مزار شریف و هرات خبر داده بودند. در همین حال به گزارش این رسانه ترکمنستانی گذرگاه‌های مرزی دو کشور نیز در زمینه تردد واگن‌ها و تریلی‌های ترانزیتی به صورت عادی فعال هستند.

قرقیزستان

در قرقیزستان اگرچه به دلیل فقدان مرز مشترک نقش کمتری در این زمینه ایفا شده، اما خبرهای متعددی از موضوع افغانستان در رسانه‌ها و محافل رسمی این کشور منتشر شده است.

روز گذشته وزارت امور خارجه قرقیزستان با انتشار بیانیه‌ای از تخلیه 24 شهروند این کشور از افغانستان خبر داد.

علاوه بر این، پیش‌تر نیز سفارت قرقیزستان در کابل در زمینه انتقال 9 نفر به قطر از طریق یک پرواز ویژه که توسط آمریکا سازماندهی شده، همکاری کرده بود.

در همین حال به نظر می‌رسد آمریکا برای قرقیزستان نیز برنامه‌هایی برای پذیرش شهروندان افغانستان که پیش از این با نیروهای آمریکا و ناتو همکاری داشته‌اند، طراحی کرده است.  

در مکالمه تلفنی که اخیراً روسلان قزاق‌بایف، وزیر امور خارجه قرقیزستان با سوناتا کولتر، معاون سفیر آمریکا در بیشکک و آلان ملتزر، کاردار آمریکا در بیشکک داشت، تصریح شد قرقیزستان به صورت رسمی صدور 500 روادید برای دانشجویان افغانستانی را جهت تحصیل در دانشگاه‌های این کشور پذیرفته است.

در همین راستا آمریکا نیز پذیرش هزینه تحصیل 150 تن از این دانشجویان را در دانشگاه آمریکایی آسیای مرکزی در بیشکک را پذیرفت. این موضوع در حالی است که طی روزهای اخیر چندین تجمع در مقابل سفارت آمریکا در بیشکک از سوی پناهجویان افغانستانی برگزار شده است.

این شهروندان افغانستانی درخواست کمک برای مهاجرت به اروپا، آمریکا و کانادا را از سفارت آمریکا در بیشکک مطرح کرده‌اند. در همین حال تجمع دیگری نیز در مقابل ساختمان مقر سازمان ملل در بیشکک از سوی پناهجویان افغانستانی تشکیل شد که آن‌ها نیز خواستار تسهیل شرایط برای مهاجرت به کشورهای ثالث بودند.

تجمع معترضین افغانستانی مقابل سفارت آمریکا در بیشکک

قزاقستان

هفته گذشته و در مکالمه تلفنی مختار تیلوبردی، وزیر امور خارجه قزاقستان با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا یکی از موضوعات طرح شده اسکان حداقل 2 هزار نفر از پناهجویان افغانستانی در این کشور عنوان شد.

این موضوع سریعاً در رسانه‌های قزاقستان بازتاب یافت که با واکنش وزارت امور خارجه قزاقستان مواجه شد. سخنگوی این وزارتخانه اگرچه این موضوع را تکذیب نکرد، اما تصریح داشت که تصمیم نهایی در این زمینه همچنان اتخاذ نشده است.

قزاقستان همچنین پیش‌تر نیز در همکاری با آمریکا زمینه تخلیه 15 شهروند قرقیز از افغانستان را فراهم آورده بود.

تاجیکستان

در تاجیکستان اما به نظر می‌رسد شرایط متفاوت از دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی باشد. این کشور نیز اگرچه همکاری‌های قابل توجهی را با کشورهای خارجی برای تخلیه شماری از افراد از افغانستان ترتیب داده، اما پیش از همه کشورها آمادگی خود را برای میزبانی از شمار زیادی از پناهجویان افغانستانی اعلام کرده است.

پیش‌تر این کشور تدابیری را در ولایت خودمختار بدخشان برای میزبانی از این افراد اتخاذ کرده و خواستار کمک‌های بین‌المللی در این زمینه شده بود. طی ماه‌های اخیر و در چند مرحله نیز تاکنون بیش از 2 هزار نفر که عمدتاً نیروهای نظامی افغانستان بودند، به این کشور پناهنده شده اند.

با این حال برخی رسانه‌های تاجیکستان اخباری مبنی بر آمادگی این کشور برای میزبانی از 10 هزار پناهجوی افغانستانی منتشر کرده‌اند.

انتهای پیام/