حال زمین‌های کویر خوب نیست؛ چاه‌های غیر مجاز فریاد زمین را درآورده است
گروه استانها- حال زمین به دلیل برداشت‌های بی رویه از سفره‌های زیرزمینی خوب نیست و چاه‌های غیرمجاز هم فریاد تفدیده زمین را درآورده است که یکی از راهکارهای کنترل فرونشست‌ها اجرای سیستم‌های نوین آبیاری در بخش کشاورزی است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند ، حال زمین خوب نیست، ترک‌ها به خاطر برداشت بی رویه آب‌ها از دشت‌ها عمیق شده اند و زمین با پدیده فرونشست درگیر است.
فرونشست خطراتی دارد چرا که به زیرساخت‌ها خسارت می‌زند و از جمله مهم ترین خسارت آن مرگ تلخ آبخوان‌ها است یعنی اگر سال‌های پر بارش هم باشد مخزنی وجود ندارد تا آب را ذخیره کند.
کم آبی مهم ترین مشکل و پیامد خشکسالی در خراسان جنوبی است به گونه ای که در حال حاضر روستاهای زیادی در خراسان جنوبی با تانکر آبرسانی می‌شوند و به دلیل خشک شدن چشمه‌ها، قنوات، چاه‌های مالداری و کاهش آبدهی آنها، کم آبی شدید گریبانگیر دامداران این استان کویری برای تامین علوفه و آب شده است.
گویا بحران کم آبی به مغز استخوان کویری خراسان جنوبی رسیده است و حکایت خشکسالی در خراسان جنوبی تنها به خشک شدن قنوات، کاهش ذخیره سد‌ها و آبرسانی سیار به بیش از 400 روستا خلاصه نمی‌شود، بلکه زخم‌های عمیق خشکسالی حالا خود را به دشت‌های خراسان جنوبی رسانده و از مجموع 44 دشت استان 9 دشت ممنوعه بحرانی 22 دشت ممنوعه و 13 دشت آزاد را در وضعیت ممنوعه و بحرانی قرار داده است.
برداشت بی رویه آب از ذخایر سفره‌های زیر زمینی مدت‌ها است که دشت‌های استان را با پدیده فرونشست و مخاطرات جدید ناشی از آن مواجه کرده است و این پدیده زمین شناختی نیز با همه مخاطرات جدی و ابعاد ویرانگری که دارد با بی توجهی و غفلت دستگاه‌ها و نهادهای مختلف مواجه است.
تخلیه منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد یک نوع خشکسالی مصنوعی شد
تخلیه منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد یک نوع خشکسالی مصنوعی شده که فرونشست زمین در بسیاری از مناطق را به دنبال داشته است و گویی خشکسالی در خراسان جنوبی تمامی ندارد و نه تنها به خشک شدن قنوات رسیده بلکه نفس دشت‌ها را هم به شماره انداخته است.
آنقدر از دشت‌ها آب برداشت شده که اکنون زمین با پدیده فرونشست زمین درگیر شده است و ترک بالای 2 کیلومتر در دشت‌ها نشان می‌دهد حال زمین خوب نیست.
مدیرعامل آب منطقه ای خراسان جنوبی در این زمینه به خبرنگار ما گفت: دشت سرایان 170 حلقه چاه کشاورزی، صنعت و خدمات دارد که مصرف بی رویه تنها متعلق به این دشت نیست بلکه تمامی دشت‌های کشور با فرونشست زمین تهدید می‌شود.
علی سروری افزود: در استان خراسان جنوبی با نصب کنتورهای هوشمند بر 90 درصد از چاه‌های کشاورزی حدود 200 میلیون متر مکعب سالانه در مصرف آب صرفه جویی شده است.
وی گفت: کسری سفره‌های آب زیرزمینی در کشور 140 میلیارد مترمکعب است و 600 دشت کشور با پدیده فرونشست زمین تهدید می‌شوند و وقتی که منابع آبی از سفره‌های آب زیرزمینی تخلیه می‌شود باعث می شود لایه‌های بالایی نشست پیدا کند.
دشت سرایان یکی از دشت‌های ممنوعه بحرانی با فرونشست زمین است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز اظهار داشت: فرونشست عوامل متعدی دارد، مهم ترین علت فرونشست در حوزه رسوبی مناطق خشک و نیمه خشک بهره بری بیش از حد از سفره‌های آب زیرزمینی تراکم و تعدد بالا است و نکته اینکه فرونشست بعد از خروج آب زیرزمینی رخ نمی‌دهد بلکه در زمان بسیار طولانی تری بعد برداشت آب رخ می‌دهد که به نوع و ضخامت تراکم پذیری تنش آن بستگی دارد.
غلامرضا قوسی با بیان اینکه راهکار مقابله با فرونشست و بحران کم آبی اجرای سیستم نوین آبیاری است افزود: یکی از موضوعات مهمی که جهاد کشاورزی روی آن کار کرده است اجرای طرح سند سازگاری با کم ابی استان در بخش کشاورزی است.
وی ادامه داد: ما جزو استان‌های اول بودیم که سند سازگاری با کم آبی استان که با همکاری دستگاه‌های مرتبط تصویب شد و یکی از اولویت‌های اجرایی آن افزایش راندمان آبیاری و کارآیی مصرف آب درمسیر انتقال و آبیاری کارآیی متناسب با الگوی کشت است.
اجرای طرح‌های آبیاری نوین سب صرفه جویی 20 میلیون متر مکعب آب است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی افزود: با اجرای طرح‌های آبیاری نوین سالیانه 20 میلیون متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی می‌کنیم و در کل روند مصرف آب در استان روند نزولی داشته است آن گونه که هزار و 281 میلیون متر مکعب در سال 78 به 874 میلیون مترمکعب در سال 99 رسیده است.
قوسی ادامه داد: سالانه حدود 20 میلیون متر مکعب مکعب در مصرف آب صرفه جویی می‌شود و راندمان آبیاری در سال 96 از 46 درصد به 11.4 درصد در سال 1400 رسیده است.
سرعت فرو نشست در استان زیاد است
وی گفت: سرعت فرو نشست در استان زیاد است و پروژه‌های مرتبط با آب خاک، طرح انتقال آب با لوله، سیستم نوین آبیاری، تجهیز نوسازی اراضی از وظایف سازمان جهاد کشاورزی است و سند سازگاری با کم آبی به صورت سالیانه انجام می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: تا سال 1405 باید 163 میلیون متر مکعب در مصرف آب صرفه جویی کنیم و در چند سال اخیر تحول خوبی در اجرای سیستم آبیاری شده است آن گونه که از سطح 32 هزار هکتار اراضی آبی استان که به سیستم آبیاری نوین مجهز شدند بالغ بر 25 هزار هکتار در 5 سال گذشته مجهز به سیستم آبیاری نوین شدند.
قوسی افزود: در 5 سال گذشته روی سیستم نوین آبیاری خوب کار شده و امسال با حدود 12 هزار هکتار سیستم در حال اجرا رتبه اول کشوری بودیم و از ابتدای امسال با 1800 هکتار اجرای سیستم آبیاری رتبه 5 کشوری را از آن خود کردیم.
وی افزود: در سال گذشته به ازای هر هکتار آبیاری تحت فشار 30 میلیون تومان و در بخش آبیاری کم فشار 9 میلیون کمک بلاعوض پرداخت دولتی به کشاورزان کردیم و امسال با عملکرد خوب استان اعتبار مصوب استان از 45 میلیارد تومان در سال 99 به 86 میلیارد تومان در امسال افزایش یافته است و دو برابر افزایش اعتبار داشتیم.
قوسی ادامه داد: محدودیتی هم در اجرای سیستم نوین آبیاری نداریم امسال هم بعد از ابلاغ موافقت نامه 30 درصد در رقم پرداختی بلاعوض در میزان هکتار بلاعوض افزایش می‌دهیم.
حال آنچه مطرح است اینکه گر چه چاه‌های غیرمجاز فریاد زمین را درآورده است و فرونشست غیرقابل احیا است اما می‌توان آن را کنترل کرد و طرح‌های تغذیه مصنوعی که به نفوذ آب کمک می‌کند بسیار کارساز است.
انتهای پیام/254/ح
