انتقاد وزیر دفاع ترکیه از تصمیم آمریکا و ناتو درباره افغانستان -بخش اول

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ژنرال خلوصی آکار وزیر دفاع ترکیه در مصاحبه با روزنامه حریت به تفصیل در مورد پرونده افغانستان اظهار نظر کرد.

خلوصی آکار که به عنوان دست راست تصمیمات دفاعی و امنیتی رئیس جمهور ترکیه شناخته می شود و در حوزه دیپلماسی هم نقش فعالی دارد، از دید فنی و کارشناسی نظامی به بیان مهم ترین خطاهای آمریکا و ناتو در خاک افغانستان پرداخت.

او در پاسخ به سدات ارگین تحلیلگر مشهور حریت، به بیان نکاتی در مورد تصمیمات نظامی آمریکا و اشکالات ساختار ناتو پرداخته که در نوع خود، خواندنی و بدیع است.

یکی از متداول ترین پرسش های مربوط به بحران در افغانستان، این واقعیت است که ارتش افغانستان که ایالات متحده با تخصیص منابع هنگفت در بیست سال گذشته از ابتدا ایجاد کرده بود، بدون هیچ گونه مقاومتی در برابر طالبان به سرعت منحل شد. حریت از آکار پرسیده است: چرا ارتش افغانستان به این سرعت منحل شد؟ از این تابلوی شگرف، چه نتیجه ای می توان گرفت؟ شما از دید یک نظامی، این وضعیت را چگونه ارزیابی می کنید؟

آکار: اصل و اساس توان رزم در یک واحد نظامی یا یک ارتش، عزم و اراده برای مبارزه و همبستگی برای ادامه مبارزه در کنار هم است. تصور اولیه ای که ما بر اساس آن آموزش هایی را در مدارس افسری و درجه داری ارائه می دهیم، این است که افراد بفهمند استقامت، پشتکار و اراده استوار، در جنگ، نقشی دارد به مراتب مهم تر از سلاح و ادوات.

تا زمانی که بتوانید این تصور و باور را در نیروهایتان شکل دهید و اراده و استقامت آنان پابرجا بماند، موفق خواهید شد. بارزترین مثال، جنگ های مبارزه ملی ماست. آتاتورک می دانست که توپ، تفنگ و مهمات کافی وجود ندارد. اما مبارزه با تکیه بر عزم و اراده مردم و یک ملت ادامه دارد. بنابراین، آتاتورک نگفت، شرایط خیلی سنگین است، طرف مقابل خیلی قدرتمند است و نمی توانیم ادامه دهیم. او مقاومت کرد، تلاش کرد و به پیروزی رسید.

شما هر اندازه به یک ارتش، سلاح، مهمات و تجهیزات نظامی بدهید، اما افراد، بدون عزمی برای استقامت و پشتکار و اراده مبارزه باشند، کاری از پیش نخواهید برد.

حریت: آیا از انحلال سریع ارتش افغانستان شگفت زده شدید؟

آکار: اجازه بدهید از این کلمه انحلال و از هم پاشیدن استفاده نکنیم، اما حقیقتاً ما انتظار نداشتیم که طالبان به این سرعت، بر افغانستان مسلط شود و کابل را در این مدت کوتاه تصرف کند. ما به عنوان ارتش ترکیه، در خاک افغانستان، به عنوان یک نیروی رزمی حضور نداشتیم. با این حال، کسانی که مستقیماً به عنوان یک نیروی رزمی شرکت کردند، 19 سال جنگیدند، ولی نتیجه دلخواه را به دست نیاوردند و افغانستان را ترک کردند.

شما می پرسید، کشورهایی که در مبارزه با طالبان نتوانستند نتیجه بگیرند، چرا ارتشی تربیت کرده اند که مقاومت نکرد؟ خوب این به خودی خود، یک تناقض و پارادوکس آشکار است.

به باور من، نه تنها آمریکا، بلکه هر یک از اعضای ائتلاف در رسیدن به این نقطه و این شکست، سهم دارند. بیایید یک خطا را اصلاح کنیم. طراحی و ساخت ارتش افغانستان، فقط کار آمریکا نبود و با مشارکت همه کشورهای ائتلاف انجام شد.

به هر حال، افرادی که آموزش دیده اند، باورهایی دارند، گذشته ای دارند، انتظاراتی دارند. شما آموزش می دهید اما آنها تا چه حد گوش می دهند؟ بگذارید من به یک تاکتیک مهم طالبان نیز اشاره کنم. این تاکتیک از لحاظ روانی، بسیار اثرگذار و حیاتی بود. نیروهای طالبان، در همان روزهای نخست و پیش از آن که وارد کابل شوند، صدها نظامی افغانستان را دستگیر کردند. با آنها چه کردند؟ هیچ.

سلاح و تجهیزات و شناسنامه نظامی شان را گرفتند و سپس آنها را آزاد کردند. نتیجه چه شد؟ این سخن بر سر زبان همه افتاد: نظامیان افغان نباید هراسی از دستگیری داشته باشند! سلاحت را می گیرند و آزادت می کنند! در نتیجه، این تاکتیک مهم، سربازان افغان را به تسلیم شدن تشویق کرد و به روند سقوط، شتاب داد.

علاوه بر این تاکتیک طالبان، عملکرد رسانه های غربی نیز نقش مخربی داشت. آنها، دو تصویر مهم را القا کردند: 1. طالبان بسیار خشن و سختگیر و سریع است. 2. آنها به هر حال کشور را تصرف خواهند کرد.

القای این تصورات، قدرت مقاومت اعضای ارتش افغانستان را از بین برد. باید به این نکته هم توجه کنید که برخی از عناصر داخل ارتش افغانستان شاید شباهت هایی با طالبان داشته باشند. می خواهم بگویم برخی از عناصر طالبان و ارتش افغانستان از نظر ایدئولوژی، باور و اعتقادات از یکدیگر جدا نیستند.

آمریکا و ائتلاف در کدام نقطه اشتباه کردند؟

حریت: دقیقاً بیست سال پیش در 11 سپتامبر 2001 برج های دوقلو در نیویورک توسط القاعده تحت حمایت طالبان مورد اصابت قرار گرفت. بلافاصله پس از این حمله، ایالات متحده جنگ را در افغانستان علیه طالبان و القاعده با ائتلاف بین المللی از جمله ناتو آغاز کرد. این جنگ بیست سال به طول انجامید، اما نهایتاً، ایالات متحده با طالبان توافق کرد، شکست را پذیرفت و از این کشور خارج شد. سیاستگذاران و استراتژیست های برجسته خارجی، رهبران افکار و رسانه های جهان غرب، بر روی این پرسش زوم کرده اند: چرا ایالات متحده در افغانستان شکست خورد؟ اشتباه اصلی چه بود؟ نظر شما چیست؟

آکار: من نقش دو عامل را بسیار مهم می دانم. اول این که نگاه مردم افغانستان به سرباز خارجی، نگاه گرمی نیست و از بیگانه خوششان نمی آید. نکته دوم اینکه آمریکا صدها و شاید هزاران بار در طول جنگ، از بمباران هوایی به عنوان رکن اصلی جنگ استفاده کرد. هم با استفاده از جنگنده و هم پهپاد. آیا فقط طالبان را زد؟ خیر.

بخشی از غیرنظامیان نیز دچار تلفات و خسران شدند. از لحاظ نظامی، مواجهه با ساختارهای نامنظم در یک کشور خارجی، دشوار است. مبارزه با ساختارهای نامنظم، بسیار کار پیچیده و دشواری است. بزرگترین تفاوت این است که حریف شما می تواند شما را ببیند، اما شما نمی توانید او را بر شرایط عادی  زمین ببینید. اگر علاوه بر شرایط سرزمینی، ویژگیهای ساختار اجتماعی و حمایت مردم هم لحاظ شود، کار از هر نظر مشکل می شود.

باز هم تاکید می کنم، فرهنگ مردم و نگاه آنها به سربازان خارجی نقش بسیار مهمی دارد. به عنوان مثال، استفاده از عینک آفتابی برای سربازان خارجی که 20 سال پیش به افغانستان آمده بودند مشکل ساز بود. زیرا افراد تحت تأثیر منفی آن قرار گرفتند.

این فرهنگ است و کار خاصی نمی توان کرد، اما موقعیت سربازان ترکیه ای که در افغانستان خدمت می کردند با سربازان کشورهای غربی متفاوت بود. باید بگویم که نیروهای مسلح ترکیه هنگام رفتن به افغانستان همیشه متفاوت تلقی می شدند. علامت پرچم ترکیه بر روی آستین لباس های آنها همیشه از اعتبار بالایی برخوردار بوده است. سربازان دیگر کشورها نیز گاهی از پرچم ترکیه استفاده می کردند.

یکی از عوامل منفی بسیار اساسی، وابستگی بیش از حد آمریکا به نیروی هوایی در استراتژی و ویرانی هایی است که ایجاد می کند. نیروی هوایی بدون شک بسیار قدرتمند و مهم است. اما در مبارزه با تروریسم، شما باید نیروی زمینی تان هم بسیار قدرتمند باشد.

آمریکا و ائتلاف در عراق نیز همان اشتباه را مرتکب شدند، به عنوان مثال در رقه سوریه. وقتی به نیروی هوایی خود تکیه می کنید و اهداف را بمباران می کنید، خسارت زیادی را وارد می کنید و زندگی غیرنظامیان در آن شهر نیز به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد. در نتیجه، چنین استفاده از نیروی هوایی باعث ایجاد احساسات خصمانه در مردم محلی می شود.

 درس عبرت های افغانستان برای ناتو

وزیر دفاع ترکیه معتقد است که آمریکا، تک روی کرده و در مورد تصمیم خروج از افغانستان با ناتو مشورت نکرد. وی در این مورد گفته است: «ما دیر متوجه شدیم که ایالات متحده قصد دارد از افغانستان خارج شود. تصمیم ترامپ برای توافق با طالبان در فوریه 2020 و تصمیم بایدن برای اجرای این توافق در آوریل گذشته و خروج نیروها در اوایل سپتامبر 2021 عملی شد. اما متأسفانه بحث های جامعی در سطح مطلوب در داخل ناتو در مورد این موضوعات مربوط به آینده افغانستان انجام نشد و آمریکا در این مورد با کسی رایزنی نکرد».

خلوصی آکار در مورد برخورد جو بایدن با توصیه و پیشنهادهای متحدین گفته است:«پس از آخرین اظهارات رئیس جمهور بایدن مبنی بر خروج نیروها، بسیاری از متحدان ناتو آشکارا گفتند که این کار هنوز زود است و این خروج شتاب زده، باعث مشکلات نظامی و سیاسی بزرگی خواهد شد. ما نیز نظرات خود را در همین راستا و به همین شکل بیان کردیم. همه متحدان اروپایی بر این عقیده بودند. در هر سطح، عین عبارات تکرار شد از سطح وزرای دفاع تا خارجه و سران. علاوه بر این، به صورت فردی و جمعی به عنوان یک دیدگاه مشترک در هر مناسبت در جلسات در سطح روسای ستاد بیان شد. با این حال، آمریکا تصمیم خود را تغییر نداد و متحدان ناتو مجبور به پیروزی از این تصمیم شدند».

تزلزل اعتبار ناتو

حریت: آیا خروج از افغانستان به اعتبار ناتو لطمه زد؟

آکار: «بله. تصویر نهایی این بود. ناتو به افغانستان رفت، بیست سال ماند و جنگید. اما بدون دستیابی به نتایج مطلوب آنجا را ترک کرد. صد البته این وضعیت اعتبار و شهرت ناتو را متزلزل کرد. این رویدادها توانایی ناتو برای همکاری با یکدیگر را به نقطه منفی رساند و باعث ایجاد احساسات و افکار منفی شد. در تحلیل نهایی، یک قدرت بزرگ مانند ناتو مجبور شد در مواجهه با گروه نامنظم طالبان از افغانستان خارج شود. وقتی که اتخاذ  تصمیمات مهم ناتو، جمعی نیست، نتایج غیر منتظره ای به بار می آورد».

 در بخش بعدی مصاحبه حریت با وزیر دفاع ترکیه، موقعیت آتی ترکیه در افغانستان و دیدگاه این کشور در مورد فرودگاه کابل، مورد توجه قرار گرفته است.

ادامه دارد...

انتهای پیام/