فاجعه در دشت شهرکرد| فرونشست دشت از وضعیت بحرانی هم عبور کرد/افت سطح ایستابی به ۲۰ متر رسید

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شهرکرد، آب‌های زیرزمینی در بسیاری از نقاط کشور تامین کننده اصلی آب مورد نیاز برای مصارف مختلف هستند، مدیریت این منابع ارزشمند به منظور استفاده بلند مدت از آن‌ها امری ضروری است. 

دشت شهرکرد، به دلیل افت سطح آب‌های زیرزمینی وضعیت بسیار نامطلوبی دارد که هر چه به آن بیشتر بی‌تفاوت‌ بود پیامدهای ویران‌گری را خواهد داشت.

دشت شهرکرد در سال‌های اخیر با کاهش بارندگی با افت سطح ایستابی مواجه است، با توجه به بررسی‌ها سطح ایستابی در بیشتر نقاط دشت افت داشته است و در نتیجه هوای پاک شهر شهرکرد که روزی مثال‌زدنی بود در برخی روزها به مرز آلودگی برای تمام گروه‌ها (افراد سالم و ناسالم) می‎‌رسد.

این دشت به شدت نیازمند یک تصمیم همگام با انسجام دستگاه‌های متولی است تا از روزهای ناخوش این دشت گذر شود، اما بسیاری از دستگاه‌های متولی تقریبا بی‌تفاوت بوده یا تصمیمات منسجمی ندارند. 

تمامی دشت‌های استان ممنوعه یا ممنوعه بحرانی است

سیدهاشم فاطمی، کارشناس مسائل آب در گفت‌و‌گو با خبرنگار تسنیم در شهرکرد، اظهار داشت: چهارمحال و بختیاری 19 محدوده مطالعاتی دارد که 10 مورد از این تعداد شامل دشت‌های شهرکرد، بروجن فردانبه، کیار، شلمزار، گندمان بلداجی، فلارد، لردگان، خانمیرزا، سفید دشت و جونقان فارسان از دشت‌های اصلی استان هستند.

وی با بیان اینکه دشت‌های شهرکرد، بروجن فرادنبه، سفیددشت و خانمیرزا ممنوعه بحرانی بوده و مابقی ممنوعه است، افزود: استانی که روزی آبخیز بود و نقشه‌های زیادی برای بُردن آب آن کشیده شده بود، تمامی دشت‌های آن ممنوعه و ممنوعه بحرانی هستند و این یک فاجعه است.

فاطمی تاکید کرد: وقتی یک دشت با افت مداوم سطح ایستابی مواجه شود به دلیل بهره‌برداری کمتر و ایجاد تعادل، ممنوعه اعلام می‌شود اما اگر در ایجاد تعادل موفق نبود و افت سطح ایستابی آب کماکان ادامه داشت، کسری مخزن تشدید شد، فرونشست زمین اتفاق افتاد و کیفیت آب نامطلوب‌تر شد دشت ممنوعه بحرانی شده است. 

تبدیل استان آبخیز به کویر مرتفع ایران / نرخ فرونشست دشت شهرکرد فاجعه است

وی ادامه داد: در چهارمحال و بختیاری که عنوان استان آبخیز داشته چهار دشت ممنوعه بحرانی وجود دارد و عمده جمعیت، صنعت و کشاورزی استان در همین دشت‌ها است پس در استان چهار تا پنج سال آینده همین اندک آب زیرزمینی هم ته می‌کشد و به دلیل عدم برنامه‌ریزی برای تامین آب و طرح‌های جایگزین به کویر مرتفع ایران تبدیل خواهد شد و شرایط ادامه حیات برای بخش زیادی از مردمان استان وجود نخواهد داشت.

فاطمی با تاکید براینکه این واقعیت‌ها از دید همگان پنهان مانده، گفت: وزارت نیرو متولی آب کشور و چهارمحال و بختیاری جزئی از این کشور بوده پس درخواست از مسئولان توجه به حق و حقوق مردم است.

کارشناس مسائل آب در ادامه با بیان اینکه در دشت‌های استان کماکان سطح ایستابی در حال افت است، تصریح کرد: سال 98-90 ، 104 سانتی متر سطح ایستابی در دشت شهرکرد افت داشته است و طی چند سال اخیر هم شاهد بیش از 20 سانتی متر فرونشست زمین در دشت هستیم، این در درحالی است که ضخامت متوسط دشت 60 متر است؛ پس نرخ فرونشست از نرخ بحرانی بیشتر است در جاهایی مثل دشت تهران 36 سانتی متر در سال بوده که فاجعه است.

باید جلوی فرونشست دشت گرفته شود وگرنه احیای آن ممکن نیست

 وی بیان داشت: یک آبخوان دارای خلل و فرج بوده وقتی دارای فرونشست می‌شود، آبخوان دارای نشست می‌شود علاوه بر این، اگر بارش‌های مطلوب صورت گیرد دیگر در آبخوان نفوذ نمی‌کند و آبخوان می‌میرد پس امکان احیا ندارد لذا قطعا باید جلوی فرونشست به ویژه در استان گرفته شود.

کارشناس مسائل آب ادامه داد: فرونشست وقتی در دشت باشد دیگر نقاط شهر و منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد به نحوی که ترک در دیوار منازل مسکونی به ویژه در کاشی‌های آشپزخانه ناشی از همین مهم است.

فاطمی تاکید کرد: در گذشته یک طرح تعادل بخشی در دشت شهرکرد اجرا و کنتور هوشمند در دشت نصب شده بود که متاسفانه با نبود انسجام این کنتورها برچیده شد و این در حالی بود که کشاورز داشت به لزوم آن پی می‌برد.

وی خاطرنشان کرد: اما واقعیت می‌گوید کنتور هوشمند مشکل را حل نمی‌کند و بدهی زیادی به آبخوان داریم، کسری مخزن جبران نمی‌شود زیرا همان مصرف را داریم، بارش‌ها کاهش یافته و نوع آن از برف به باران تغییر کرده، میزان نفوذ کم شده و روان آب از حوزه‌ها خارج می‌شود.

فاطمی اضافه کرد: تبخیر هم به شدت بالا رفته است و بیش از 70 درصد بارش باران تبخیر می‌شود پس نباید گفت منابع آب باران در دست است؛ دیگر در استان بارش‌ها برف نیست که به دلیل ارتفاع بارش‌ها بعد از 24 ساعت پشت کارون چهار و بعد از 12 ساعت در پشت سد زاینده رود خواهد بود، پس در ماه‌های خشک هم به شدت مشکلات تشدید می‌شود.

20 متر افت سطح ایستابی دشت شهرکرد

وی تاکید کرد: افت دشت شهرکرد مستمر بوده و تاکنون حدود 300 میلیون مترمکعب کسری مخزن دارد و از سال 73 تاکنون حدود 20 متر افت سطح ایستابی دارد و متاسفانه شاهد فرونشست در نقاط مختلف دشت هستیم.

فاطمی عنوان کرد: متأسفانه کیفیت آب دست خوش تغییر شده و روز به روز کاهش می‌یابد زیرا هر دشتی در گذشته در گودترین نقطه خود یک رودخانه داشت که آبخوان آن را تغذیه می‌کرد، این خروجی باعث می‌شد اگر آلودگی در آب باشد خارج شده و از نظر کیفی آب آسیب نمی‌دید.

وی اظهار داشت: اما اکنون در دشت‌ها چاه حفر شده خروجی حذف و هر ساله سم و کود توسط کشاورز استفاده می‌شود، فاضلاب و انواع آلودگی‌ها روی آن قرار می‌گیرد درواقع آن خروجی وجود ندارد پس کیفیت آب روز به روز پایین می‌آید و در نهایت در نقاطی از دشت نیترات آب و ای سی آب افزایش یافته است.

کارشناس مسائل آب در پایان بیان داشت: ارتباط مستقیم بین آلودگی و میزان آب وجود دارد هرچه آب کمتر شود، آلایندگی بیشتر می‌شود حتی اگر آلاینده‌ها افزایش نیابد چون حجم آب کم می‌شود کیفیت آب کاهش می‌یابد پس شاهد فرونشست و افت کیفیت هستیم.

انتهای پیام/7540/ش