روایتی از قدیمی‌ترین سفالینه‌های موزه رضوی/ گنجینه ۵ هزار ساله در حرم امام رضا(ع)
گروه استانها-سفالینه‌ها بخش مهمی از گنجینه عظیم موزه رضوی را به خود اختصاص داده‌اند؛ آثاری که حکایت‌های جالبی را از گذشته تمدن‌های مختلف روایت می‌کنند و در بردارنده آداب و رسوم، علایق و سلایق زندگی مردم در ادوار گذشته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، گنجینه ظروف موزه مرکزی آستان قدس رضوی در هشتم تیر 1378 راه‌اندازی شد، بخشی از این مجموعه مربوط به میراث آستان قدس رضوی بوده که در سدههای گذشته در حرم مطهر و اماکن وابسته به آن استفاده می‌شده و تعدادی توسط واقفان و اهدا‌کنندگان آثار، اهدا شده است.
اما در کنار آن‌ها ظرفها و اشیای سفالی نیز وجود دارد که در ضمن خاکبرداری‌های اطراف حرم مطهر کشف و جمعآوری شده و متعلق به ساکنان اطراف و مجموعه حرم مطهر در گذشته بوده اند. بنابراین، سفال های موجود در آستان قدس رضوی در دو گروه اهدایی و مکشوفه معرفی می‌شوند. این آثار شامل ظروف سفالی، چینی، بلور و بارفتن بود و در سالهای بعد، اشیای فلزی نیز به آن افزوده شد.
قدیمی‌ترین سفالینه
بنا به گفته مهدی قیصری‌نیک معاون امور موزه‌های رضوی، بیشترین تعداد ظروف اهدایی، ظرفهایی با پشتوانه تاریخی است. ظروف سفالی اهدایی مقام معظم رهبری بخش عمده این گروه از ظرفهاست که از حدود پنج هزار سال پیش تا قرون متأخر تاریخگذاری می‌شوند.
وی در این میان کاسه سفالی با پوشش قرمز و باندهای افقی سیاه به‌عنوان قدیمی‌ترین سفالینه موجود در این گنجینه اشاره دارد که قدمتی بالغ بر 7 هزار سال برای آن تخمین زده شده است. این کاسه سفالی ساده متعلق به هزاره پنجم و ششم قبل از میلاد، با دهانه باز و لبهای به داخل برگشته چرخ ساز، دارای خمیر نخودی با پوشش نارنجی و دارای کف تخت به قطر 7 سانتیمتر است.
سفالهای مکشوفه از حفاریهای محدوده حرم امام رضا(ع)
معاون امور موزه‌های رضوی گفت: ظرفها و قطعات سفال مکشوفه در اطراف حرم مطهر، متعلّق به ساکنان و مجاوران حرم رضوی بوده است که طی سالیان متمادی در این محدوده به طور موقت یا دائم سکونت داشتهاند این ظروف از نظر مطالعاتی بسیار ارزشمند هستند.
وی افزود: فراوانی و تنوع سفالهای جمعآوری شده از اطراف حرم از سویی چگونگی شکلگیری اولین زیستگاههای عمومی را بیان میکند و از سوی دیگر بیانگر حضور اقوام مختلف با فرهنگهای گوناگون است.مجموعة سفالهای معرفی شده در این بخش، در طی عملیات خاکبرداری برای ساخت بناهای جدید در محدودة حرم مطهر کشف شدهاند.
قیصری در این خصوص به تنگ سفالی منقوش دستهدار متعلق به دوره ایلخانی اشاره دارد که در محل باغ رضوان محوطة مقبره شیخ طبرسی کشف شده است.این تنگ سفالی با ارتفاع نزدیک به 25 سانتیمتر بدون لعاب و دستهدار و با نقوش تزئینی طنابی کنده تزئین شده است. دارای پایه‌ای به قطر 6/6 سانتیمتر است.
سفالینه‌ای دیگر که وی بدان اشاره داشت ظرف سفالی دستهدار مرصّع با نقش کنده متعلق به قرن 6 هجری قمری است که در عملیات خاک برداری صحن امام خمینی مکشوف شده است.
وی اظهارداشت: این تنگ سفالیِ نخودی، با نقوش کندۀ انتزاعیِ گیاهی و قطعات کوچکِ لعاب فیروزهای نشانده شده در خمیر ظرف، تزئین شده است. بدنۀ ظرف کروی و در قسمت فوقانی آن دارای یک ردیف نقش استامپی کنده و نقطهای است. قسمت تحتانی بدنه فاقد نقش و کف آن کروی است و ایستایی ندارد. این گونه ظرفها معمولاً بر روی پایه قرار میگیرند.
سفالینه‌های باستانی ایران تنها محدود به کاسه و کوزه نبوده‌اند. در طول تاریخ ایران زمین، سفالگران، کاتبان، مردم و حتی کودکان با کمک گل سفالگری، آثاری خلق کرده‌اند که در نوع خود بی‌نظیر است. برخی از این آثار هنوز در سرزمین مادری هستند و برخی در دانشگاه‌ها و موزه‌های معتبر جهان، هنوز در حال رمزگشایی هستند.
انتهای پیام/281/ ز
