نگاهی به مهمترین جریان‌های سیاسی کُردی در انتخابات پیش روی عراق؛ ائتلاف کردستان/ بخش دوم

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، دو حزب اتحادیه میهنی کردستان و جنبش تغییر در زمان حیات جلال طالبانی و نوشیروان مصطفی – رهبران پیشین دو حزب مذکور – توافقی را به امضاء رساندند که در محافل سیاسی و رسانه‌های اقلیم کردستان عراق به توافق «دباشان» شهرت یافت. توافقی که گفته می‌شد با هدف تعادل سیاسی و جلوگیری از یکه تازی‌های حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی بوده است و به دلایلی از جمله جذب جنبش تغییر در کابینه اقلیم به ریاست حزب دموکرات کردستان عراق هیچ گاه جنبه اجرایی به خود نگرفت.

جنبش تغییر سال 2009 با جدایی نوشیروان مصطفی از اتحادیه میهنی کردستان تاسیس شد و یکی از اهداف عالی توافق دباشان، اتحاد دوباره حزب و رقابت جدی با حزب بارزانی در عرصه سیاسی این منطقه بود.

با درگذشت جلال طالبانی و نوشیروان مصطفی، امیدی به اجرایی کردن این توافق وجود نداشت تا اینکه اتحادیه میهنی با هدف حضوری قدرتمند در انتخابات زودهنگام پارلمانی عراق به ائتلاف با جنبش تغییر روی آورد. این ائتلاف را کردستان نام نهادند و در ابتدا لاهور شیخ جنگی آن را رهبری می کرد اما پس از تحولات داخلی 8 جولای 2021 اتحادیه میهنی و خلع مسئولیت شیخ جنگی، رهبری ائتلاف مذکور به قباد طالبانی سپرده شد.

طالبانی در تبلیغات انتخاباتی این روزهای اقلیم کردستان بارها تاکید کرده است که ائتلاف با تغییری‌ها تنها محدود به انتخابات عراق نیست و تداوم خواهد داشت. گفته می‌شود که ممکن است این ائتلاف تا انتخابات پارلمانی اقلیم و تشکیل حکومت محلی ادامه داشته باشد. البته هنوز هم برخی‌ها از ایده اتحاد دوباره دو حزب اتحادیه میهنی و جنبش تغییر می‌گویند، هر چند که بعید است در کوتاه مدت چنین هدفی محقق شود.

اتحادیه میهنی کردستان

این حزب در انتخابات 2018 پارلمانی عراق 18 کُرسی را کسب کرد و در شرایطی وارد فضای انتخابات این دوره شده است که با شدیدترین اختلافات داخلی خود مواجه است، اختلافاتی که به گفته فرید اسسرد دبیر شورای رهبری اتحادیه میهنی به دلایل انتخاباتی تا حدی مسکوت مانده و کنترل شده است.

اتحادیه میهنی با تحولات 8 جولای 2021 با نوعی از انشقاق غیررسمی در میان دو رئیس مشترک خود – بافل طالبانی و لاهور شیخ جنگی – مواجه شده است. لاهور شیخ جنگی که در اقلیم کردستان به عنوان چهره منتقد بارزانی‌ها محسوب و از پایگاه اجتماعی بالایی برخوردار بود، توسط خانواده طالبانی به حاشیه رانده شد و مسئولیت‌های حزبی از وی سلب شده است، حتی اجازه تبلیغات انتخاباتی به وی داده نشده و نامزدهایی که به دیدگاههای وی نزدیک بودند اجازه ورود به لیست انتخاباتی اتحادیه میهنی را نیافتند. چنین وضعیتی موجبات نگرانی شدید و البته ناامیدی اعضاء و هواداران این حزب را در پی داشته است.

اتحادیه میهنی در این دوره از انتخابات پارلمانی عراق، شعار اتحاد کُردها و جریان‌های سیاسی اقلیم را با هدف حضوری قدرتمند در بغداد برجسته کرده است، شعاری که بیشترین انتقادها را هم در پی داشته است، زیرا به عقیده منتقدان، اتحادیه میهنی در چاره یابی مشکلات داخلی خود ناتوان ظاهر شده و از چنین ظرفیتی برای بسیج جریان‌های سیاسی کُردی در چارچوب یک ائتلاف مشترک در بغداد برخوردار نیست.

اتحادیه میهنی از سال 1991 و به ویژه پس از تحولات 2003 عراق، همیشه شریک اصلی حکمرانی اقلیم کردستان بوده است، بنابراین بخشی از انتقادات مردم کُرد علیه فساد، بی عدالتی و نبود خدمات رسانی‌ها همیشه متوجه این حزب بوده است و نمی‌تواند از زیر بار وضعیت اقلیم در زمینه‌های مختلف شانه خالی کند، به ویژه آنکه در چندین دوره کابینه اقلیم کردستان همیشه قباد طالبانی را به عنوان معاون نخست وزیر این منطقه داشته است.

همچنین اتحادیه میهنی در شرایطی پا به عرصه انتخابات پارلمانی 2021 عراق گذاشته است که بخش اعظم رقابت‌ها و کشمکش‌های سیاسی اقلیم به سلیمانیه و مناطق تحت نفوذ این حزب هدایت شده است. احزاب اتحادیه میهنی، جنبش تغییر، دموکرات کردستان عراق، جماعت عدالتخواهی، اتحاد اسلامی، نسل جدید و نامزدهای مستقل در سلیمانیه و مناطق پیرامونی آن بر سر تصاحب کُرسی های پارلمانی عراق رقابت می‌کنند، این در حالیست که حزب دموکرات کردستان عراق در دو استان اربیل و دهوک تا حدی توانسته است فضای آرامی را برای خود فراهم کند.

البته در مقابل نیز، اتحادیه میهنی کردستان هنوز هم حاکم سلیمانیه و مناطق تابعه آن است و چنین وضیعتی می‌تواند بر شمار آرای این حزب تاثیرگذار باشد. قدرت اقتصادی اتحادیه میهنی در مقایسه با دیگر احزاب یاد شده در این مناطق می‌تواند برگ برنده‌ای برای پسران جلال طالبانی باشد. با وجود اختلافات داخلی، اتحادیه میهنی هنوز هم از سازماندهی و هواداران ویژه خود برخوردار است.

همچنین قانون جدید انتخابات عراق و میل به تحریم شرکت در پروسه انتخابات از سوی مردم اقلیم، آنهم در شرایطی که اتحادیه میهنی به هر طریقی در پی کشاندن اعضاء و هواداران خود به پای صندوق های رای گیری است، می‌تواند در افزایش شمار آرای این حزب تاثیرگذار باشد.

جنبش تغییر

همچنانکه اشاره شد این حزب سیاسی در سال 2009 با جدایی نوشیروان مصطفی از اتحادیه میهنی کردستان تاسیس شد. در انتخابات سال 2014 عراق دارای 9 کُرسی بوده است اما پس از مرگ رهبر خود و در انتخابات سال 2018 شمار این کُرسی‌ها به عدد 5 تنزل یافت.

جنبش تغییر در شرایطی پا به عرصه انتخابات پارلمانی عراق گذاشته است که با دو حزب حاکم اقلیم کردستان دارای دو توافق سیاسی است. از یک سو با حزب دموکرات کردستان عراق توافق مشارکت در کابینه نهم اقلیم به ریاست مسرور بارزانی را به امضاء رسانیده است و از سوی دیگر با اتحادیه میهنی دارای توافق مشترک انتخاباتی و تشکیل ائتلاف کردستان به ریاست قباد طالبانی است.

چنین تعارضی نوعی از سردرگمی سیاسی را نشان می‌دهد که زمانی اپوزسیون قدرتمند و دارای جایگاه سیاسی – اجتماعی در اقلیم کردستان عراق محسوب می‌شد. تغییری‌ها همچون اتحادیه میهنی با مجموعه‌ای از اختلافات داخلی مواجه هستند. فراکسیون پارلمانی آن در بغداد روابط چندان حسنه‌ای با حزب و رهبری آن ندارند و در تبلیغات انتخاباتی اخیر هم از لیست انتخاباتی مشترک جنبش تغییر و اتحادیه میهنی حمایت نکرده‌اند. فراکسیون جنبش تغییر در پارلمان اقلیم کردستان هم به دو جبهه موافق و مخالف رهبری کنونی حزب تبدیل شده است.

بر اساس نتایج یک نظرسنجی انتخاباتی که به سفارش جریان سیاسی نسل جدید در سطح اقلیم کردستان و بخشی از مناطق مورد منازعه انجام شده است، ائتلاف مشترک اتحادیه میهنی و جنبش تغییر در انتخابات 10 اکتبر 2021 عراق موفق به کسب 16 – 18 کُرسی خواهد شد.

ادامه دارد ...