«فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟»|ضرورت ترویج خط و زبان فارسی از دیدگاه رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ یکی از الزامات قوی شدن در فضای مجازی که در اسناد و قوانین بالادستی جمهوری اسلامی ایران در فضای مجازی بدان تصریح شده است، اهمیت ترویج خط و زبان فارسی است؛ برای نمونه در سند طرح کلان و معماری شبکه ملی اطلاعات که به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است، دولت موظف است با تکمیل شبکه ملی اطلاعات، اولا سهم صفحات فارسی از وب را به بیش از 4 درصد افزایش داده و ثانیا سهم 40 درصدی ابزارهای بومی خط و زبان فارسی و آزادسازی پیکره ها و منابع محتوایی مورد نیاز را در فضای مجازی کسب نماید.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

اهمیت و ضرورت ترویج خط و زبان فارسی، مسأله ای است که از اوایل رهبری حضرت آیت الله خامنه ای مورد تأکید ایشان بوده است که در این گزارش به بخشی از بیانات مقام معظم رهبری در اهمیت ترویج خط و زبان فارسی می پردازیم:

زبان فارسی زبان بسیار خوب و پرگنجایشی است

فارسی‏ صحیح، زبان شیرین و پر وسعتی است. الآن زبان ما، از زبان عربی وسیع‏تر است. زبان فارسی، علاوه بر گسترش و ترکیب ‏پذیری خودش، زبان بسیار خوب، شیرین و پر گنجایشی است و مثل یک بادکنک، صد برابر حجم فعلی خودش، قابل‌گسترش است. 1369/12/12

هدفگذاری کشورهای همسایه فارسی زبان برای پخش برنامه

شما در خراسان برای مردم تاجیک - چه تاجیک‌های شمال افغانستان که فارسی‌زبان‌اند، چه مردم تاجیکستان که الآن بعد از هفتاد، هشتاد سال دارند احساس فارسی بودن می‏کنند برنامه پخش می‏کنید. هیجانی در آن مردم وجود دارد که می‏خواهند زبان فارسی را، زبان رودکی را - که متعلق به خودشان هم است - یا زبان شعرای برجسته و ادبای قدیمی ما را به خودشان نسبت دهند؛ این را شما باید توجه داشته باشید و جذب کنید. هرچه بشود برنامه‏ ی فارسیِ خوب پخش کنید، هرچه بشود بخصوص در آن منطقه از زبان فارسیِ صحیح و بدون غلط استفاده کنید، این به نفع ماست. 1370/12/7

زبان فارسی، رسانه انتقال پیام انقلاب است

من خیال می‏کنم الآن کسانی که در مجموعه‏ نظام هستند، قدر زبان فارسی‏ را بیشتر می‏دانند؛ علتش هم این است که امروز ایران معتقد است برای دنیا پیامی دارد و آن اسلام انقلابی است. امروز اعتقادمان این است که برای دنیا پیامی داریم. این پیام، یک حامل و رسانه‏ درستی می‏خواهد؛ و آن جز زبان، چیز دیگری نیست. چون به این پیام فکر می‏کنیم، این زبان بایستی بتواند واژه‏ ها و اصطلاحات مخصوص ما را منعکس کند؛ اصطلاحاتی که مقصود انقلاب را برآورده می‏کند و تفکرات نظام را منعکس می‏نماید. پس، امروز ما به یک زبان قوی و جاافتاده و پرظرفیت احتیاج داریم؛ و آن زبان فارسی‏ است، که به حمدالله در دسترس ما هم هست. 1370/9/18

در ترویج زبان فارسی تقصیر شده است

باید اعتراف کنیم که در کار زبان فارسی تقصیر شده است. نه‌فقط در این چندساله‏ اول پیروزی انقلاب که هرکسی به کاری مشغول بود، به این مهم چندان پرداخته نشد، بلکه در گذشته نیز تقصیرهای بزرگ‌تر و بیشتری صورت گرفت و بااینکه در این کشور ادبا، شعرا، فارسی‏دانان و فارسی ‏گویان بزرگی بودند، اما در این سنین متمادی، زبان فارسی آن رشدی را که بایستی می‏ کرد، پیدا نکرد. 1370/11/27

زبان فارسی حامل فرهنگ غنی ایرانی اسلامی است

علت دیگر نفوذ زبان فارسی، آن بار معنایی است که این زبان با خودش حمل می‏کند. زبان فارسی، فرهنگ غنی‏ ای را با خودش می ‏برده است؛ این فرهنگ امروز در اختیار ماست؛ عمدتاً هم فرهنگ اسلامی است؛ یعنی اسلام در این منطقه‏ شرق عالم، از شبه‌قاره گرفته تا چین و تا هرجای دیگر که رفته، با زبان فارسی رفته است. خیلی نزدیک به نظر می‏آید که یکی از عوامل گسترش زبان فارسی در دنیا و لااقل در این ناحیه همراهی آن با دین و پیام دین و معارف دینی باشد؛ یعنی آن‌کسی که این دین و این معارف را می‏پذیرد، زبانی را هم که حامل آن است، می‏پذیرد. من دیده‏ام که قوال‌ها در هند در مقبره‏ شاه ولی‌الله می‏نشینند و اشعاری را به زبان فارسی می‏خوانند. البته فارسی را هم خیلی بد می‏خوانند؛ یعنی صدایشان خوب است، لیکن خواندنشان خیلی غلط دارد؛ درعین ‏حال اشعار، همان اشعار عرفانی و معنوی فارسی است که یا از اشعار خود شاه ولی‌الله و یا از اشعار دیگران می‏خوانند. بنابراین، ما می‏توانیم آن محتوای عرفانی و آن فرهنگ اسلامی را که شکل لطیف و زیبای خودش را در ایران داشته، عامل گسترش زبان بدانیم
تلاش استعمار برای نابودی زبان فارسی

 استعمار دهها سال متمادی شاید در بعضی جاها قرن‌ها تلاش کرد تا آثار فرهنگ ایرانی را که در خیلی از نقاط دنیا وجود داشت، بزداید؛ مثلاً در هند این معنا کاملاً واضح است. آن وقتی‌‌‌که کمپانی انگلیسی هند شرقی وارد هند شد، یکی از اولین تلاش‌‌‌هایش این بود که زبان فارسی را کنار بزند. این زبان اردو را که ملاحظه می‌‌‌کنید، ابتدا رسمی کردند، برای اینکه زبان فارسی را کنار بگذارند؛ بعد خودِ زبان اردو را هم کنار زدند و زبان انگلیسی را زبان رسمی کردند! از اوایل قرن نوزدهم این کار شروع‌شده و تا امروز هم ادامه دارد. اگر شما امروز به هند تشریف ببرید و با مردمِ غیر طبقات پایین انگلیسی حرف بزنید، همه آن را می‌‌‌دانند؛ چون زبانشان است. زبان رسمی، زبان دولتی و زبان اداری، زبان انگلیسی است؛ یک روز همین‌‌‌ها زبان فارسی بوده است؛ یعنی زبان رسمی، زبان حکومت، زبان دیوان، زبان مراسلات و احکام و قوانین، فارسی بوده است. 1370/12/5

وظیفه ما در قبال زبان فارسی بسیار سنگین است

اکنون زبان فارسی بهترین حامل و رسانه برای معارف، افکار، نوآوری و تمدن عمیق اسلامی محسوب می‌شود و بر این اساس وظیفه ما در قبال زبان فارسی بسیار سنگین است.... بخش عظیم و غیرقابل‌اغماضی از مواریث کهن بشریت اعم از فلسفه، دین، علم، اخلاق، عرفان و سیاست به‌وسیله زبان فارسی منتقل‌شده است که دست یافتن به آن بدون اطلاع از این زبان آسان نیست. آن¬چه که مولوی، عطار، حافظ، سعدی، فردوسی و دیگر بزرگان علم و ادب فراهم آورده‌اند، تنها زمانی می‌تواند مورداستفاده کامل بشریت قرار گیرد که به زبان اصلی یعنی زبان فارسی در اختیار طالبان و پژوهندگان آن گذاشته شود. 1377/12/12

نفوذ زبان فارسی در سطح جهان باید بیشتر شود

زبان ملی یک کشور برای خیلی‌ها هنوز دانسته و شناخته نیست. زبان فارسی باید گسترش پیدا کند. باید نفوذ فرهنگیِ زبان فارسی در سطح جهان روزبه‌روز بیشتر شود. فارسی بنویسید، فارسی واژه‌سازی کنید و اصطلاح ایجاد کنید. کاری کنیم که در آینده، آن کسانی که از پیشرفت های علمی کشور ما استفاده می کنند، ناچار شوند بروند زبان فارسی را یاد بگیرند. این افتخاری نیست که ما بگوییم حتماً زبان علمی کشور ما فلان زبان خارجی است. زبان فارسی این‌قدر ظرفیت و گنجایش دارد که دقیق‌ترین و ظریف‌ترین علوم و دانش ها می توانند با این زبان بیان شوند. ما زبان پرظرفیتی داریم. کما اینکه بعضی از کشورهای اروپائی هم نگذاشتند زبان انگلیسی تبدیل شود به زبان علمی آن‌ها - مثل فرانسه، مثل آلمان – این‌ها زبان خودشان را به‌عنوان زبان علمی در دانشگاه هایشان حفظ کردند. 1392/5/15

ما زبان فارسی را بر هیچ جا تحمیل نکردیم

هر جا انگلیس‌ها وارد شدند، زبان مردم بومی را تبدیل کردند به انگلیسی؛ اگر زبان رقیبی وجود داشت، آن را از بین بردند. در شبه¬قاره¬ی هند، زبان فارسی چند قرن زبان رسمی بود؛ تمام نوشته‌ها، مکاتبات دستگاه های حکومتی، دولتی، مردم، دانشوران، مدارس عمده، شخصیت‌های برجسته، با زبان فارسی انجام می‌گرفت... انگلیس ها آمدند زبان فارسی را با زور در هند ممنوع کردند، زبان انگلیسی را رایج کردند. شبه قاره ی هند که یکی از کانون‌های زبان فارسی بوده، امروز در آنجا زبان فارسی غریب است؛ اما زبان انگلیسی، زبان دیوانی است؛ مکاتبات دولتی با انگلیسی است، حرف زدن غالب نخبگانشان با انگلیسی است - باید انگلیسی حرف بزنند - این تحمیل‌شده.  در همه¬ی کشورهایی که انگلیس‌ها در دوران استعمار در آنجا حضور داشتند، این اتفاق افتاده است؛ تحمیل‌شده است. ما زبان فارسی را بر هیچ جا تحمیل نکردیم. زبان فارسی که در هند رایج بود، به‌وسیله‌ی خود هندی ها استقبال شد؛ شخصیت‌های هندی، خودشان به زبان فارسی شعر گفتند. 1391/7/23

کاری کنید دانشمندان دنیا، ناچار باشند زبان فارسی یاد بگیرند.

همتتان را بلند بگیرید. من چند بار تا حالا در جمع جوان‌ها و نخبه‌ها این را گفته‌ام. همت نباید این باشد که ما فلان فناوری را که دیگران ساخته‌اند و ما همیشه از آن‌ها می خریدیم و وارد می کردیم، حالا فرض کنید می‌توانیم خودمان اینجا بسازیم. اینکه چیزی نیست. البته چیزی هست، کم‌اهمیت نیست؛ اما آن چیزی نیست که ما دنبالش هستیم. شما هدف را این قرار بدهید که ملت و کشور شما در یک دوره‌ای، بتواند مرجع علمی و فناوری در همه‌ی دنیا باشد. یک وقتی من در جمع جوانه‌ای نخبه گفتم: شما کاری کنید که در یک دوره‌ای - حالا این دوره ممکن است پنجاه ‌سال دیگر یا چهل سال دیگر باشد - هر دانشمندی اگر بخواهد به آخرین فراورده‌های علمی دست پیدا کند، ناچار باشد زبان فارسی را که شما اثرتان را به زبان فارسی نوشته‌اید، یاد بگیرد؛ همچنانی که امروز شما برای دستیابی به فلان علم، مجبورید فلان زبان را یاد بگیرید تا بتوانید کتاب مرجع را پیدا کنید و بخوانید. شما کاری کنید که در آینده، کشور شما یک چنین وضعی پیدا کند؛ و می توانید. 1386/6/12

انتهای پیام/