خوب و بد حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی؛ از توزیع یارانه ۴۳۰ هزار تومانی برای هر نفر تا خطر تورم افسارگسیخته

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مباحث زیادی در سال‌های گذشته در مورد تخصیص ارز 4200 برای واردات کالاهای اساسی صورت گرفته است . امروز دولت به جایی رسیده است که باید در مورد حذف یا ابقای این ارز در 6 ماهه دوم سال برای تخصیص به نهاده‌های دامی و دارو تصمیم‌گیری کند. در همین راستا «محمدرضا عبداللهی» از کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، «هادی قوامی» معاون حقوقی وزیر اقتصاد و «محسن زنگنه» عضو کمیسیون برنامه و بودجه به بیان نظرات خود درباره آثار و الزامات حذف ارز 4200 تومانی پرداخته‌اند.

در ابتدا محمدرضا عبداللهی پژوهشگر و کارشناس اقتصادی در موافقت با حذف ارز 4200 گفت: ارز 4200 تومانی دارای ابعاد مختلف است. زمانی که دولت در سال 97 سیاست ارز 4200 تومانی را اجرا کرد و این ارز را برای واردات کالاهای اساسی تخصیص داد، تجربه نشان داد به اهداف قیمتی که دولت به دنبال آن بود در بسیاری از کالاها مانند گوشت گوسفند نرسید.

تخصیص ارز دولتی در بعضی کالاها مثل مرغ در ابتدا توانست جلوی رشد قیمت را بگیرد اما در ادامه، قیمت به دلایل مختلف رشد کرد و مرغ هشت هزار تومانی امروز به قیمت سی و یک هزار تومن رسیده است.

وی خاطر نشان کرد: شدت مصرف ارز به دلایل مختلف افزایش یافته است و دولت از سال گذشته با کسری منابع ارزی مواجه شده است که برای حل این مشکل در سال قبل از ذخایر ارزی بانک مرکزی استفاده کرده است و امسال هم مشخص نیست مابقی منابعی که برای ارز 4200 تومانی تخصیص می‌دهد آیا از منابع بانک مرکزی است یا از سامانه نیما خرید می‌کند و معادل ارز 4200 تومانی قرار می‌دهد و یا کار دیگری می‌کند.

هر کدام از این رویکردها را انجام دهد، به طور کلی خود ارز 4200 تومانی باعث ایجاد تورم است. یعنی سیاستی که هدفش تثبیت قیمت‌هاست به دلیل کسری که در منابع خودش دارد باعث ایجاد پول پرقدرت در جامعه شده و اثرات تورمی و رشد پایه پولی را به همراه دارد.

پیش‌بینی معاون وزیر اقتصاد از پرداخت یارانه 430 هزار تومانی

هادی قوامی، معاون پارلمانی وزیر اقتصاد در رابطه با سیاست حمایتی جایگزین حذف ارز 4200 تومانی گفت: با توجه به عدم نظارت درست و ایجاد رانت‌هایی که ارز 4200 تومانی به وجود آورده امکان ادامه راه با این وضعیت نیست. اما بنای ما حذف ارز 4200 تومانی هم نیست؛ یعنی ما ارز 4200 تومانی را باید با سیاست‌های حمایتی دیگری جایگزین کنیم.

امسال 8 میلیارد دلار برای دارو و نهاده‌های دامی ارز 4200 تومانی در بودجه اختصاص داده شده است که در شش ماهه اول مصرف شده است؛ در حالی که تا پایان سال، 17 میلیارد دلار دیگر نیاز داریم.

کل درآمد فروش نفت ما در 6 ماهه اول سال 1400، 20 میلیارد دلار است. ما اگر همه‌ی این درآمد را نیز برای تأمین ارز 4200 اختصاص بدهیم، باز کم است و درآمدی برای دولت برای تأمین بودجه دولت نمی‌ماند.

وی افزود: ما ارز 4200 را حذف می‌کنیم به این معنا که، ما به تفاوتی که حذف این ارز در قیمت کالاهای اساسی وارد می‌کند، که طبق برآوردهای ما چیزی در حدود 430 هزار تومان می‌شود را به صورت ریالی در قالب‌های مختلف مثل کارت اعتباری در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌دهیم.

عبداللهی کارشناس موافق حذف ارز 4200 تومانی گفت: در حال حاضر قیمت متوسط مرغ جهانی حدود 1.8 دلار است که با دلار نیمایی حدود 23-24 هزار تومانی، چیزی حدود چهل و سه هزار تومان در می‌آید. طبق برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حمایت با یک سری تعدیلات، انتظار قیمت مرغ بالای 48 هزار تومان را نداریم.

اگر ارز 4200 تومانی حذف نشود و به همین رویه ادامه بدهیم، پایه پولی که این ارز از محل کسری منابعش به اقتصاد تزریق می‌کند، سال بعد همین موقع ما در مورد مرغ 46 هزار تومانی با وجود ارز حمایتی صحبت می‌کنیم.

از هفت دهک پایین جامعه حمایت درستی نمی‌شود

از سوی دیگر معاون پارلمانی وزیر اقتصاد تأکید کرد: وضع موجود وضع ناکارآمدی است، و حمایت درستی از هفت دهک پایین جامعه نمی‌شود. این شیوه‌ی تخصیص ارز 4200 تومانی به کالاهای اساسی باید تغییر کند و به صورت کارت اعتباری به مصرف‌کننده نهایی انتقال پیدا کند.

در همین راستا «ارسلان ظاهری» در مخالفت با حذف ارز 4200 تومانی گفت: سیاست رایانه‌ای که بخواهد از محل گران کردن ارز کالاهای اساسی یا بنزین تأمین شود قطعاً قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد. یادمان نرود مردم در سال 89 با یارانه 45 هزار تومانی چهارده کیلو مرغ می‌توانستند بخرند اما امروز چه؟

یک مرغدار برای تولید یک کیلو مرغ پانزده مؤلفه دارد که چهارده تای آن با ارز آزاد تأمین می‌شود و فقط یک مورد آن با ارز 4200 تأمین می‌شود که البته طبق آمار 57 درصد قیمت مرغ به همین خاطر است. بخشی از تورم کالاهای اساسی در کشور ما به خاطر تورم جهانی است.

طبق آمار بانک مرکزی، شاخص تورم کالاهایی که ارز 4200 تومانی گرفتند از سال 97 تا کنون 199 درصد رشد داشته اما سایر کالاها که ارز 4200 نگرفتند 433 درصد رشد داشته که این آمار بیان می‌کند که این سیاست با تمام ضعف‌هایش عملکرد موفقی در برابر کنترل نسبی تورم داشته است.

زنگنه: حذف ارز دولتی اثرات تورمی خاص خود را دارد

از سوی دیگر محسن زنگنه از اعضای کمیسون برنامه و بودجه مجلس در خصوص دیگر راه جایگزین حذف ارز حمایتی گفت: باید بپذیریم که حذف ارز 4200 تومانی تأثیرات تورمی خود را دارد. اگر حذف ارز حمایتی بدون جایگزین باشد تورم انتظاری را نیز بالا می‌برد. بالا رفتن انتظارات تورمی یعنی بالا رفتن قیمت‌ها در تمام حوزه‌ها مانند حمل و نقل. اما می‌دانیم سیاست ارز 4200 نیز نتوانسته تأثیرمثبتی را سر سفره مردم بگذارد.

سه راه بیشتر جلوی پای ما نیست: یک همین وضعیت است؛ دوم دادن کارت اعتباری با حذف ارز حمایتی؛ سوم بردن یارانه در جایی بین زنجیره تولید بعد از حذف ارز حمایتی.

پیشنهاد ما این است که به جای دادن ارز 4200 به واردکننده، ما یارانه‌ای که بابت حذف ارز 4200 می‌خواهیم بدهیم را به انتهای زنجیره تولید بدهیم.

ارز 4200 به این شکل قطعاً باید حذف شود و دولت تبدیل به یارانه ریالی بکند اما نه به صورت کارت اعتباری که باعث رشد انتظارات تورمی می‌شود، بلکه این را به انتهای زنجیره تولید مانند کشتارگاه‌ها و کارخانه‌های لبنیات بدهد و برای دارو هم از مکانیسم بیمه‌ها استفاده کند.

عبداللهی موافق حذف ارز 4200 تومانی گفت: هرچه ارز 4200 تومانی تخصیص بدهیم شاهد رشد تورمی هستیم. سال گذشته طبق اعلام رئیس کل بانک مرکزی حدود شش میلیارد دلار از ذخایر بانک مرکزی را به ارز 4200 تومانی تخصیص دادیم؛ اگر همین مقدار به جای ارز 4200 تومانی، ارز نیمایی حدود 24000 هزار تومان فروخته می‌شد، نزدیک 120 هزار میلیارد تومان پایه پولی کشور کمتر از الآن بود و این به این معناست که شاهد تورم کمتری بودیم.

امروز تا آخر سال ده میلیارد دلار ارز 4200 تومانی نیاز داریم؛ اگر طبق روال گذشته باشد حدود 30 درصد رشد پایه پولی را شاهد هستیم و این چرخه همین طور در سال‌های بعد ادامه پیدا می‌کند.

متوسط نرخ تورم در دنیا 2 درصد است. افزایش قیمت یک کالا یا چند کالا به معنی افزایش نرخ تورم نیست. برای مثال پارسال تحت تأثیر اختلال در یکی از پالایشگاه‌های امریکا قیمت بنزین افزایش یافت اما این منجر به رشد تورم 100 درصدی امریکا نشد.

وقتی ما درباره حذف ارز 4200 صحبت می‌کنیم، در مورد چند تا کالای مشخص صحبت می‌کنیم؛ یعنی قیمت مرغ، شیر و روغن. در مورد قیمت سایر کالاها قرار نیست تغییری اتفاق بیفتد. ضمن اینکه ما منکر سیاست حمایتی دولت نیستیم؛ حرف ما این است که سیاست حمایتی نباید به حذف نشدن ارز 4200 تومانی گره بخورد. توجه داشته باشیم که طبق اعلام رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، 40 میلیون فقیر در کشور داریم و آمار وزارت رفاه هم رقم‌هایی در همین حدود است.

انتهای پیام/؛