۱۵۵ مجوز تاسیس موسسه آموزش عالی آزاد طی ۲۰ سال اخیر صادر شده است

152 موسسه علمی پژوهشی مورد تایید وزارت علوم در کشور فعال هستند
وی افزود: ذکر این نکته ضروری است که از تعداد 155 مجوز صادر شده، مجوز تعداد 36 موسسه لغو شده و هم‌اکنون در مجموع تعداد 119 موسسه در 16 استان دارای مجوز فعالیت هستند. بیشترین تعداد موسسه‌ها، 60 موسسه (معادل با 81 درصد) در چهار استان کشور به ترتیب در استان‌های تهران: 60 موسسه (50 درصد)، خراسان رضوی 17 موسسه (14 درصد)، فارس 10 موسسه (8 درصد) و اصفهان 9 موسسه (8 درصد) مستقر هستند و در 11 استان دیگر نیز تعداد 23 موسسه (معادل با 19 درصد) قرار دارند. همچنین در 16 استان کشور نیز هیچ موسسه دارای مجوزی وجود ندارد که نشان دهنده توزیع نامناسب موسسه‌ها در سطح کشور است.

منتظر در خصوص زمینه فعالیت موسسات آموزش عالی آزاد گفت: زمینه فعالیت، مجموعه منسجمی از آموزش‌های مهارتی و مکمل است که یک موسسه می‌تواند به دانشپذیران ارائه دهد و هر موسسه در یک یا چند زمینه مجاز به فعالیت است. با توجه به اینکه زمینه‌های فعالیت موسسات آموزش عالی آزاد بر اساس نیاز متقاضیان طراحی می‌شوند، به همین دلیل متنوع و متکثر هستند.

وی به فراوانی زمینه فعالیت موسسات آموزش عالی آزاد اشاره کرد و افزود: موسسات در 38 زمینه دارای مجوز فعالیت هستند که بیشترین زمینه فعالیت شامل زمینه های: مدیریت (64 درصد)، زیان‌های خارجی (59 درصد)، کامپیوتر و علوم رایانه (35 درصد)، حقوق (25 درصد) و معماری (19 درصد) است. در 11 زمینه (29 درصد)، بیش از 5 موسسه دارای مجوز فعالیت هستند در 27 زمینه (71 درصد) نیز کمتر از 5 موسسه دارای مجوز هستند؛ لذا به نظر می‌رسد در تعریف فعالیت، منطق خاصی به لحاظ آموزشی رعایت نشده و بهتر است در تعریف و عناوین زمینه‌ها بازنگری شود.

رئیس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت عتف با اشاره به تعداد مجوز دوره‌های صادر شده در سال 1399 گفت: در سال 1399 در مجموع مجوز برگزاری 673 دوره برای 40 موسسه (36 درصد از موسسه ها) صادر شده است. ضمناً 70 موسسه (64 درصد از موسسه ها) نیز هیچ مجوز دوره‌ای دریافت نکرده اند.

وی افزود: همچنین از تعداد 15 استان که دارای مجوز هستند، موسسه‌های مستقر در 9 استان مجوز دوره دریافت کرده اند و موسسه‌های مستقر در 6 استان دیگر، تاکنون مجوزی برای برگزاری دوره‌ها دریافت نکرده اند. بیشترین مجوز متعلق به موسسات مستقر در استان تهران (45 درصد) و سپس استان‌های خراسان رضوی (18 درصد)، فارس (12 درصد)، هرمزگان (10 درصد)، اصفهان (8 درصد) بوده است. بدین ترتیب می‌توان گفت که 93 درصد فعالیت موسسه‌های آموزش عالی آزاد در پنج استان کشور محدود شده است.

منتظر درخصوص مشکلات موجود در موسسه‌های آموزش عالی آزاد اظهار داشت: یکی از معضلات مسائل سیاستی و برنامه ریزی کلان است. وجود متولیان سیاستی متعدد برای دوره‌های آموزشی غیررسمی و اختلاط در تعریف دوره‌ها بین «وزارت علوم»، «سازمان آموزش فنی و حرفه ای» و «وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی» باعث بروز مشکلاتی از جمله عدم امکان برنامه‌ریزی کلان، ورود موسسه‌های زیرمجموعه هر یک از نهاد‌های فوق در حیطه فعالیت یکدیگر و عدم امکان نظارت می‌شود.

به گفته وی برگزاری دوره‌های آموزش عالی آزاد توسط بخش‌هایی غیر از موسسه‌های آموزش عالی آزاد از جمله در دانشگاه‌های دولتی، موسسه‌های آموزش عالی غیردولتی، پژوهشگاه‌ها و سازمان‌ها و نهاد‌های مختلف از دیگر معضلات این بخش می‌باشد.

رئیس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت علوم، تحقیقات و فناوری، نبود یک سامانه یکپارچه برای گردآوری اطلاعات مربوط به تاسیس موسسات، مجوز دوره ها، شهریه و… که امکان رصد، نظارت و گزارش گیری در آن امکان پذیر باشد، موضوع «شخصیت حقوقی» این موسسات که نیاز به بازنگری دارد و عدم برخورد موثر با موسسه‌های غیرمجاز را از دیگر معضلات مسائل سیاستی و برنامه ریزی کلان برشمرد.

وی در ادامه این جلسه با اشاره به کمبود ضوابط، مقررات و فرآیند‌های مربوط به دوره‌ها و موسسه‌های آموزش عالی آزاد گفت: با توجه به اینکه از زمان تصویب و ابلاغ آیین نامه تاسیس و فعالیت موسسه‌های آموزش عالی آزاد بیش از 22 سال می‌گذرد، کمبود‌هایی در ضوابط، مقررات و فرآیند‌های مربوط به دوره‌ها و موسسات آموزش عالی آزاد مشاهده می‌شود.

منتظر در ادامه صحبت‌های خود پیشنهاد کرد: با توجه به در پیش بودن تدوین برنامه پنج ساله هفتم توسعه کشور، «ساماندهی مجموعه آموزش هالی غیررسمی کشور» در دستور کار وزارتخانه قرار گرفته و با هماهنگی نهاد‌های متولی، سیاست‌هایی تدوین و در متن برنامه گنجانده شود.

وی همچنین اذعان داشت: با توجه به اینکه سامانه آموزش عالی (ساعا)، مرجع اطلاعات مربوط به همه موسسه‌های آموزش عالی است، همه فرآیند‌های مربوط به موسسه‌های عالی آزاد از جمله فرآیند تاسیس موسسات، مجوز دوره ها، شهریه و… با همکاری مرکز نظارت و دفتر آموزش عالی غیردولتی در سامانه مذکور طراحی و اجرا شود.

رئیس مرکز نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت علوم، تحقیقات و فناوری همچنین پیگیری و اجرای برخی از موارد از جمله «بازنگری آیین نامه تاسیس و فعالیت موسسات آموزش عالی»، «عدم ارائه مجوز دوره به موسسه‌های فاقد ثبت»، «تدوین و تصویب آیین‌نامه تخلفات موسسات آموزش عالی آزاد»، «برنامه‌ریزی مناسب برای توزیع متوازن موسسه‌ها و دوره‌ها در سطح کشور» و «بازنگری و اصلاح عناوین دوره‌ها و زمینه‌ها» را در بخش‌های مختلف ستاد پیشنهاد کرد.