«حوض خون»؛ داستان خواندنی لشکر فرشتگان/ کم‌کاری بنیاد شهید نسبت به ثبت جانبازی زنان حاضر در واحد رختشورخانه جنگ

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «حوض خون» که اخیراً مورد توجه رهبر معظم انقلاب قرار گرفته، روایتی است از حضور زنان اندیمشک در بخش رختشویی در طول هشت سال جنگ تحمیلی. کتاب شامل خاطرات و روایت‌های 64 تن از بانوان اندیمشکی درباره فعالیتشان در بخش رختشویی البسه رزمندگان دفاع مقدس است که فاطمه‌سادات میرعالی، زهرا بختور، سمانه نیکدل، سمیه تتر، نسرین تتر، مهناز الفتی‌پور، آمنه لهراسبی و نرگس میردورقی تحقیق آن را برعهده داشته‌اند.

فاطمه‌سادات میرعالی که علاوه بر تحقیق، تدوین کتاب را هم برعهده داشته است، در بخشی از مقدمه خود درباره راویان کتاب این‌طور نوشته است: «اولِ مصاحبه‌‌ها درد و زجر‌‌شان توی ذهنم پررنگ‌‌ بود، اما انتهای مصاحبه وقتی متوجه می‌‌شدم هنوز حاضر هستند پای انقلاب جان بدهند، وقتی تلاش می‌‌کردند راهی برای شستن لباس‌‌های رزمندگان جبهۀ مقاومت پیدا کنند و بعضی از‌‌ آن‌‌ها از من می‌‌پرسیدند «راهی سراغ نداری بریم سوریه لباس رزمنده‌‌ها رو بشوریم؟»، معادلات ذهنم دربارۀ اینکه افرادی زجرکشیده هستند به هم می‌‌خورد. خانم‌‌های رخت‌شویی با وجود همۀ سختی‌‌ها و دردهایی که دیده‌‌اند و از نزدیک تکه‌‌های بدن شهدا را لمس کرده‌‌اند، روح زینبی دارند و با بیان تمام تلخی‌‌ها، از شستن لباس رزمنده‌‌ها به‌‌زیبایی یاد می‌‌کنند. اگر غیر از این بود، اکنون با وجود ناتوانی، باز پای ثابت فعالیت‌‌های انقلاب نبودند.»

تصویری از زن مسلمان ایرانی

سیدسجاد موسوی، معاون اجرایی مجمع ناشران انقلاب اسلامی و از کارشناسان حوزه کتاب،‌ در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم، با اشاره به ویژگی‌های این اثر و وجه تمایز آن با دیگر آثار منتشر شده در حوزه خاطرات دفاع مقدس گفت: کتاب «حوض خون» از چند وجه دارای ویژگی‌های خاصی است. نخست آنکه کتاب روایت زن مسلمان ایرانی است. در بین شهدا، جانبازان، آزادگان و نیروهای مردمی که در جنگ تحمیلی حضور داشتند، بخشی از زنان نیز پشتیبانی جنگ را عهده‌دار بودند. این موضوع یکی از قله‌های افتخار جمهوری اسلامی است.

وی ادامه داد: این زنان در بخش‌هایی فعال بودند که به حضورشان نیاز بود، اما دیده نمی‌شد. در قسمتی کار می‌کردند که رسانه‌ای آن را پوشش نداده و حمایت نکرده است. از سوی دیگر، اهمیت کار این زنان آنجا پررنگ می‌شود که می‌بینیم این فداکاری‌ها و این حضور مؤثر، در دوره پس از بمباران فرهنگی دوره پهلوی رخ داده است که برای زنان ایجاد شده بود. بعد از آن فرهنگ‌های فسادبرانگیز منحط غربی که در دوره پهلوی برای زنان ترویج می‌شد، این زنان در جنگ خودشان را اینطور نشان دادند و نمایی از زن مسلمان ایرانی را به تصویر کشیدند.

جانبازانی که اثری از جانبازی آنها در جایی ثبت نشده است

معاون اجرایی مجمع ناشران انقلاب اسلامی با اشاره به شخصیت خستگی‌ناپذیر و ایثارگرانه این زنان در هشت سال دفاع مقدس اضافه کرد: ما در جنگ شهدای گمنامی داشتیم و داریم که در مدحشان بسیار سروده‌ایم و جا دارد که باز هم در این زمینه فعالیت کنیم. اما با خواندن کتاب «حوض خون» به این نتیجه می‌رسیم که برتر از این شهدا، جانبازان و مجاهدان گمنامی هستند که در بین ما نفس می‌کشند و ما از آنها خبر نداریم. کسانی که جانشان را در کف دستشان گذاشتند، رختشورخانه رفتند، لباس‌های آغشته به خون را با مواد شیمیایی شستند و آثار این نوع فعالیت‌ها امروز بر نفس و بدن آنها پیداست، اما اثری از جانبازی آنها در جایی ثبت نشده است. این زنان به دلیل استفاده از مواد شوینده و گاه قرار گرفتن در معرض لباس‌هایی که آغشته به مواد شیمیایی بود، دچار آسیب‌های متعدد شده‌اند، امروز در بین ما نفس می‌کشند اما ما از آنها خبری نداریم.

تأثیر مستقیم استفاده از مواد شوینده بر زنان حاضر در رختشورخانه

موسوی با انتقاد از عملکر سازمان‌ها و نهادهای ذی‌ربط در این زمینه ادامه داد: بنیاد شهید اگر بنیاد شهید بود باید می‌رفت و تک‌تک این خانم‌ها را از خانه‌هایشان پیدا می‌کرد. حالا خانمی به نام فاطمه سادات میرعالی رفته و این افراد را نفر به نفر پیدا کرده است. متأسفانه تعدادی از این خانم‌ها به رحمت خدا رفته‌اند. به نظرم مراکزی مانند بنیاد شهید در پیدا کردن این خانم‌ها کم‌کاری کرده است.

وی با اشاره به تأثیر مواد شوینده بر بدن بانوان رختشورخانه و افزایش هزینه‌های درمان یادآور شد: این خانم‌ها مجاهدان بی‌ریایی بودند. امروز صدای سرفه‌هایشان و آثار برآمده از استفاده مستمر از مواد شیمیایی و شوینده در سرفه‌ها و بر دست‌های آنها نمایان است، با چشم نیز می‌توان این تأثیر را دید. این افراد جانباز جنگ هستند، اما نام آنها در جایی ثبت نشده است.

تجلیل مقام معظم رهبری از مقام جانبازان

معاون اجرایی مجمع ناشران انقلاب اسلامی با بیان اینکه این زنان سال‌ها است با رنج جانبازی زندگی می‌کنند، افزود: رهبر معظم انقلاب نیز بارها در دیدار با جانبازان فرموده‌اند که شما شهدای زنده هستید و اجر بیشتری دارید؛ چون ذره ذره آب می‌شوید. با توجه به این موارد، به نظرم بنیاد شهید می‌تواند به این خانم‌ها مراجعه کند و برای رفع مشکلاتشان قدمی بردارد.

کتاب «حوض خون» ریحانگی زنان را حفظ کرده است

بخش دیگر سخنان موسوی به شخصیت زنان حاضر در کتاب «حوض خون» اختصاص داشت. وی با بیان اینکه کتاب حاضر با روایت از این زنان، جمع نقیضین ایجاد کرده است، گفت: ما در این کتاب شاهد دو بعد عاطفی و حضور اجتماعی زنان در جنگ تحمیلی هستیم. آنها هم وظایف خود را به عنوان یک مادر یا یک همسر را ایفا می‌کنند، برای اعضای خانواده غذا حاضر می‌کنند، به درس و مشق کودکان خود می‌رسند و ... و هم در عرصه اجتماعی حضور دارند، به لباس‌های خونینی چنگ می‌زنند که آغشته به مواد شیمیایی است و باید آنها را با وایتکس بشویند. حرارت ناشی از برخورد مواد شوینده با لکه‌های لباس‌ها، یک امر غیر لطیفی را ایجاد می‌کند. اما کتاب در ضمن روایت این بخش، از اشاره به لطافت زنانگی این زنان نیز غافل نبوده و آن را از یاد نبرده است. کتاب نخواسته است بگوید که این زنان همچون مرد بوده‌اند، تنها به یک بُعد اکتفا نکرده است؛ بلکه تأکید دارد که با وجود این حضور اجتماعی، او هنوز ریحانگی زنانه را حفظ کرده است.

مجاهدان بی‌ریا؛ لشکر فرشتگان

موسوی با بیان اینکه اگر بخواهیم برای کتاب عنوان دیگری انتخاب کنیم، می‌توانیم آن را «لشکر فرشتگان» بخوانیم، ادامه داد: این زنان لشکر فرشتگان گمنام شهر اندیمشک هستند. آنها تماشاچی نبودند، به میدان آمددند و چنین صحنه‌هایی را رقم زدند. از سوی دیگر، این زنان استقلال هویتی خود را نیز به نمایش گذاشتند.

وی افزود: کتاب «حوض خون» سندی است برای این امر که بانوان در طول هشت سال دفاع مقدس خود را در سایه مجاهدان و رزمندگان قرار ندادند، خودشان دست به کار شدند و با این دست از فعالیت ها، اصالت هویت زن فداکار را نشان دادند. در حالی که فیمینیست‌ها زن را ابزار نشان می‌دهند، در اسلام زن به عنوان یک هویت فرهنگی مستقل حضور دارد و این حضور را به عینه می‌توان در کتاب «حوض خون» دید. پرچم هویتی ما در دست زنانی مانند زنان حاضر در این کتاب است که می‌توانند به عنوان یک الگو معرفی شوند.

تبدیل ساختمان رختشورخانه به یک نماد فرهنگی

موسوی در ادامه سخنانش پیشنهاد دیگری را نیز به مسئولان فرهنگی ارائه می‌دهد. او با تأکید بر ظرفیت استفاده از فضای رختشورخانه و بانوان حاضر در آن برای انجام کار فرهنگی گفت: اگر مسئولان فرهنگی ما متوجه اهمیت این موضوع بودند، می‌بایست تا الآن از ظرفیت‌های فرهنگی آن منطقه استفاده می‌کردند. در کتاب هم ذکر شده است که بارها در لابه‌لای البسه و ملافه‌ها، ابدان مطهر شهدا وجود داشت و تعدادی از خانم‌ها مسئول تدفین این ابدان بودند. ابدان شهدا در اطراف رختشورخانه دفن شده‌اند و در روز قیامت اثر حقیقی خواهند داشت؛ به همین دلیل این مکان، مکان مقدسی است.

وی ادامه داد: با وجود این، متأسفانه ساختمان رختشورخانه دچار تخریب شده است؛ در حالی که می‌توانست به بخشی برای بیان ناگفته‌های جنگ و یکی از نمادهای حضور مردمی در هشت سال دفاع مقدس تعریف شود. از سوی دیگر می‌توان از حضور این بانوان برای روایت آن سال‌ها برای مسافران و اردوهای راهیان نور استفاده کرد. با توجه به اینکه ساختمان رختشورخانه در حال حاضر در نزدیکی راه‌آهن قرار دارد، دسترسی به این مکان نیز آسان است.

انتهای پیام/